نگاهی بر تخت جمشید، منطقه تاریخی و گردشگری به جامانده از ایران باستان

به گزارش تجارت امروز؛ شما با نگاه کردن به تخت جمشید، متوجه عظمت و قدرت پادشاهان در آن زمان خواهید شد. با مطالعه تاریخ به شکوهنمدی ایران در دوران باستان پی خواهید برد. در ادامه به معرفی تخت جمشید و جاذبه های گردشگری آن می پردازیم.

معرفی تخت جمشید

تخت جمشید، پارسه یا پرسپولیس، نام مجموعه کاخ‌ها و بقایای یک شهر باستانی است که پایتخت شاهنشاهی هخامنشی (۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد) بود. موقعیت مکانی این استان در استان فارس، شمال شهرستان مرودشت و در ۵۷ کیلومتری شمال شرق شیراز می باشد.

تخت جمشید به عنوان بزرگترین و باشکوه ترین پایتخت باستانی جهان شناخته می‌شود و به دلیل معماری شگفت‌انگیز، نقش برجسته‌های ظریف و عظمت آن مشهور است. این مکان در سال ۱۹۷۹ به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

تاریخچه تخت جمشید

داریوش اول در سال ۵۱۸ دستور داد تا ساخت و ساز تخت جمشید را آغاز کنند. ۲۰ سال و در چند مرحله طول کشید تا تخت جمشید ساخته شود. تخت جمشید پایتخت پادشاهان هخامنشی بود و تمام مراسمات و ضیافت های مهم با حضور اشراف و سفرای خارجی در این مکان برگزار می شد.

در سال ۳۳۰ قبل از میلاد، اسکندر مقدونی به تخت جمشید حمله کرد و کاخ ها را به آتش کشید. پس از حمله اسکندر، تخت جمشید به تدریج رو به ویرانی گذاشت و به مرور زمان خالی از سکنه شد.

قدمت تخت جمشید به چه زمانی برمی گردد؟

قدمت تخت جمشید، این بنای تاریخی ۲۵۰۰ سال را هم رد کرده است. در بخش های از کشور ایران آثار تاریخی که مربوط به ایلامیان و حکومت های اولیه می باشد کشفغ شده است.

اما تخت جمشید را با توجه به عظمت و شکوه بالایی که دارد، می‌توان از مهم‌ترین عجایب ایران و برجسته‌ترین اثر تاریخی از دوران باستان در این کشور دانست.

در واقع تخت جمشید آوازه جهانی دارد و آثار او در بیشتر موزه های جهان به نمایش گذاشته شده است، با وجود آنکه تخت جمشید در ایران قرار دارد.

به‌لحاظ ظرفیت‌های برجسته تاریخی و دارا بودن نشانه‌هایی از قدیمی‌ترین تمدن‌های تاریخی، گنجینه‌ای عظیم برای تمام مردم دنیا به شمار می‌رود. ازاین‌رو، نام تخت جمشید به‌عنوان دومین اثر تاریخی و فرهنگی در ایران، در سال ۱۹۷۹ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

جاذبه های گردشگری تخت جمشید

تخت جمشید به دلیل وسعت و عظمتی که دارد، جاذبه های مختلفی را در خود جای داده است که به معرفی کامل آن ها می پردازیم.

دروازه ملل از جاذبه های گردشگری تخت جمشید

پس از پلکان ورودی، در فاصله ۲۲ متری از انتهای مسیر پلکان کاخ کوچکی قرار دارد که موسوم به «دروازه ملل» است. علت نام گذاری به دورازه ملل، ورود نمایندگان ملت های مختلف از این قسمت می باشد. ساخت دروازه ملل را به دوران خشایار شاه نسبت داده اند.

در معماری دروازه ملل، یک کاخ با دیوارهای بلند خشتی و چهار ستون به کار گرفته شده است که سه درگاه ورودی دارد. وسعت تالار اصلی به بیش از ۶۰۰ متر مربع می‌رسد.

همچنین بام کاخ ۱۸ متر و ستون‌ها در حدود ۱۶ متر ارتفاع دارند. به دلیل ویرانی های صورت گرفته، در حال حاضر تنها ستونی که باقی مانده مربوط به دروازه ملل می باشد. قسمت پایینی این ستون‌ها زنگوله‌ای شکل است و شیارهای عمودی دارد و بالای ستون، سنگی گرد روی استوانه شیاردار قرار می‌گیرد.

روی همین سنگ گرد کارهایی انجام شده است که شامل، گل ستون که پر از نقش و نگار و گل و برگ می باشد و روی آن سرستون به‌شکل نیم تنه گاو دیده می‌شود.

این دروازه باشکوه دارای دو مجسمه سنگی عظیم از گاو نر بالدار و دو نقش برجسته از سربازان گارد سلطنتی هخامنشی است.

کاخ آپادانا

کاخ آپادانا به کاخ بار معروف است. این کاخ از زیباترین بناهای تخت جمشید به شمار می رود. این کاخ در زمان پادشاهی داریوش اول و جانشین او خشایار شاه ساخته شده است.

حدودا ساخت این کاخ به ۳۰ سال انجامید و مورخان شباهت های زیادی بین این کاخ و کاخ داریوش در شوش پیدا کردند.

تالار اصلی چهارگوش است و ۳۶ ستون و سه ایوان در شمال، شرق و غرب داشته است. هرکدام از ایوان‌ها نیز ۱۲ ستون داشتند. از همه این ۷۲ ستون کاخ آپادانا، تنها ۱۴ عدد باقی مانده‌اند که یکی از آن‌ها را نیز بازسازی کرده‌اند. در چهار سوی تالار آپادانا چهار برج به‌همراه اتاق‌های نگهبانی تعبیه کرده بودند.

موقعیت قرار گیری کاخ اصلی آپادانا سه متر از حیاط آپادانا و دروازه ملل می باشد. همچنین پلکان شمالی به ایوان شمالی چسبیده و پلکان شرقی به ایوان شرقی چسبیده است.

ایوان شرقی، راه‌های ارتباط تالار اصلی با کاخ‌ها و حیاط‌های اطراف هستند. دیوارهای پلکان‌ها را با نقوش برجسته و کتیبه‌های ارزشمند زینت داده‌اند.

همچنین پلکان آپادانا دارای ۱۱۰ پله می باشد که، بازدیدکنندگان را به کاخ آپادانا، تالار بار عام شاهنشاه، هدایت می‌کند.

کاخ تچر از مناطق دیدنی تخت جمشید

کاخ تچر محل اقامت زمستانی شاهنشاهان هخامنشی بود. این مکان به کاخ داریوش نیز معروف است. همچنین مورخان این کاخ را جز اولین کاخ های ساخته شده می دانند.  کاخ تچر در جنوب غربی کاخ آپادانا و رو به جنوب و آفتاب قرار دارد، که این موضوع سبب شده تا به کاخ زمستانی معروف شود.

از طرف دیگر ظرافت معماری و تراش صیقلی سنگ‌ها در بنای این کاخ، آن را به نام‌های «آینه خانه» و «تالار آینه» نیز معروف کرده است.

معماری کاخ تیچر به این گونه است که از بناهای اطراف خود حدود دو تا سه متر ارتفاع بیشتری دارد.  تالار آن به شکل مستطیل است و گستردگی آن در جهت شمال به جنوب است.

تالار مرکزی کاخ تچر ۱۲ ستون و اتاق‌های کوچک شمال تالار هر یک چهار ستون و ایوان جنوبی مشرف بر آن هشت ستون داشته‌اند؛ که همگی چوبی بودند، اما امروزه اثری از آن‌ها نیست. دو ردیف پلکان در دو سوی تالار ارتباط بین اتاق‌های شمالی و ایوان جنوبی را میسر می‌کرد.

کاخ هدیش از مناطق گردشگری تخت جمشید

کاخ هدیش در قسمت کوشک شاهی تخت جمشید قرار گرفته است که در حال حاضر چیز ریادی از آن باقی نمانده است، اما بسیار ارزشمند می باشد. در واقع این جایگاه ویژه و خصوصی خشایار شاه می باشد.

کاهخ هدیش از جمله جاذبه های گردشگری شیراز است که به گفته تاریخ دانان، اولین کاخ ساخته شده می باشد. اما آتنی ها به دلیل نفرتی که به خشایار شاه داشتند، آن را به آتش کشیدند.

در معماری کاخ هدیش می‌توان این‌گونه گفت که دارای ۳۶ ستون است و ارتفاعی ۲۰ متری را می‌توان برای آن در نظر گرفت. در سقف این تالار چوب به کار گرفته شده است. ضخامت دیوارهای آن به ۵/۳۲ می رسد و ارتفاع درب ها را تقریبا ۱۵ متر در نظر گرفته اند.

پلکان قرینه این تالار در ایوان شرقی سبب شده است تا جلوه‌ای منحصر به فرد را بتوان مشاهده کرد. پله‌های قرینه‌ای که در ایوان وجود دارد به شکل ذوزنقه متساوی‌الساقین طراحی شده است. این کاخ محل برگزاری ضیافت‌های بزرگ و جشن‌ها بود.

نقش رستم

این مجموعه مقبره چهار تن از شاهنشاهان هخامنشی (داریوش اول، خشایارشا، اردشیر اول و داریوش دوم) است.

نقش رستم، که به آن “کوه حاجی آباد” و “کوه استخر” نیز گفته می‌شود، مجموعه ای از مقابر، نقش برجسته‌ها و کتیبه‌های باستانی است که در ۵ کیلومتری شمال غربی شهر مرودشت در استان فارس واقع شده است. این مکان به عنوان یکی از مهم‌ترین یادمان‌های تاریخی ایران و میراث جهانی یونسکو شناخته می‌شود.

نقش برجسته از جاذبه های گردشگری شیراز و تخت جمشید

تخت جمشید دارای تعداد زیادی نقش برجسته است که صحنه‌هایی از زندگی روزمره، نبردها، مراسم مذهبی و دیگر رویدادهای مهم را به تصویر می‌کشد.

خزانه تخت جمشید

خزانه تخت جمشید، که به آن کاخ خزانه نیز گفته می‌شود، بنایی عظیم در مجموعه تخت جمشید بود که به عنوان محل نگهداری گنجینه شاهنشاهی هخامنشی از جمله طلا، نقره، جواهرات، ظروف نفیس و اشیاء قیمتی دیگر استفاده می‌شد.

این خزانه در شرق تخت جمشید قرار گرفته است. این کاخ در زمان داریوش ساخته شده است و با دیوارهای بلند احاطه شده  و به وسیه خیابان های پهن از کاخ های دیگر جدا شده است.

در قسمت غربی ساختمان خزانه اتاق‌های کوچک سربازان و در شرق آن حیاطی بزرگ مشرف به ایوان‌های ستون دار و چند تالار وجود دارند.

انتهای مطلب/آ.ع