به دنبال اعمال تحریم‌های گسترده کشورهای اروپایی و آمریکا علیه روس‌ها؛ ارائه سرویس حمل‌ونقل دریایی توسط خطوط کشتیرانی بین‌المللی به بندرهای مهم روسیه متوقف و همچنین راه‌آهن سراسری شرقی-غربی آن کشور نیز از حیزانتفاع ساقط‌شده است.
به گزارش تجارت امروز، در زمان حاضر روسیه بیش از هر زمان دیگری برای مبادله کالا و تجارت ۸ میلیارد دلاری با هندوستان و کشورهای جنوب و شرق آسیا به مسیر کریدور شمال جنوب نیاز پیداکرده است و هیچ‌کدام از کریدورهای شمالی و شرق به غرب ازجمله:TRACECA, Middle,Tran Caspian Corridor,Nort Corridor پاسخگویی تبادلات کالایی با شرکای اقتصادی قبلی و آینده این کشور نخواهد بود و مطمئناً تقاضا و شبکه تأمین کشور روسیه نیاز به مسیرهای جدید خواهد داشت.
کریدور شمال جنوب موردتوافق سه کشور ایران، هند و روسیه که روسیه را از طریق ایران به هند وصل می‌کند. یکی از گزینه‌های مهم روسیه برای توسعه تجارت و انجام مبادلات کالایی هست؛ بنابراین ضروری است با تسهیل فرایندها و تکمیل زیرساخت‌ها از مزیت کریدور شمال جنوب برای رونق ترانزیت کشور بهره‌گیری نمود.
نظر به اهمیت موضوع و در پی تحریم‌های روسیه، دولت هند کمیته‌ای را به ریاست آنیل دولی، مدیر اجرایی انجمن ملی مالکان کشتی هند، تشکیل داده تا برای کمک به بازرگانان هندی راه‌های دسترسی به تسهیلات کشتیرانی را پیدا نماید دراین‌بین مسیر بندرهای گرجستان را برای ارسال کالاهای صادراتی هند به روسیه برگزیدند.
جالب این است که چند روز بعد از ارسال اولین محموله از گرجستان، برخی از تحلیلگران اقتصادی هند و ازجمله [سایت ایندیا سی ترید] مطلب جدیدی را مبنی اینکه مسیر کریدور ترانزیتی شمال جنوب که از ایران و آذربایجان عبور می‌کند. به‌مراتب سریع‌تر و ارزان‌تر از مسیر گرجستان است را مورد تأکید قراردادند.
با مقدمه آنچه در سطور قبلی ذکر شد نقش ترانزیتی کریدور شمال - جنوب بیش‌ازپیش دارای اهمیت خواهد شد.
وقتی توافقنامه کریدور شمال - جنوب موسوم به نوستراک در بین هندوستان، ایران و روسیه امضا شد بیش از هر زمان دیگری امید می‌رفت تا با ایجاد امکان صرفه‌جویی 30 درصدی در زمان و هزینه، استعداد عبور کالا و کانتینرهای ترانزیتی از ایران به‌سرعت شکوفا شود، اما هرگز این چشم‌انداز محقق نشد و آمار کل کالاهای ترانزیتی عبوری از قلمرو کشورمان هیچ‌وقت از 10 تا 11 میلیون تن فراتر نرفت.
هرچند از عواملی مانند قطع ارتباط با بخش بزرگی از جامعه جهانی و تحریم‌های بین‌المللی دلایل این عدم توفیق ذکر گردیده است؛ اما واقعیت غیرقابل‌انکار این است که شبکه حمل‌ونقل ایران آمادگی، بهره‌وری و هماهنگی لازم جهت ایفای نقش مؤثر و پایدار به‌عنوان یک دالان ترانزیتی تمام‌عیار و قابل‌اعتماد برای کشورهای همسایه و مجاور را نداشته و اکنون هم ندارد.
باوجود تلاش‌های گسترده کشورمان برای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی از بنادر گرفته تا مسیرهای حمل‌ونقلی جاده‌ای و ریلی، به دلیل عدم تکمیل بسیاری از پروژه‌ها، پیچیدگی فرآیندهای گمرکی و نظارتی و بخشنامه‌های خلق‌الساعه، بهره‌وری پایین ناوگان و همچنین فقدان مدل‌های کسب‌وکار لازم برای ارایٔه خدمات یکپارچه، عملاً سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته حالتی پراکنده به خود گرفته و شباهتی به یک شبکه کارآمد ترکیبی برای حمل‌ونقل و انتقال سریع، ارزان و ایمن کالا و کانتینرهای ترانزیتی را پیدا نکرده است.
تلاش‌های خوبی از طرف دولت هند برای سرمایه‌گذاری در بندر چابهار انجام‌گرفته و تلاش‌ها برای توسعه تجارت از قبیل ایجاد خط کشتیرانی مستقیم بین چابهار و هند با رویکرد کاهش هزینه و زمان انتقال کالا در حال انجام هست؛ اما نکته مهم آن است که انتقال بخشی از کالاهای سرگردان در مسیر انتقال به روسیه از طریق گرجستان نباید تلاش ما را برای احیای کریدور شمال - جنوب در شرایط فعلی کم‌رنگ کند.
به نظر می‌رسد شرایط موجود فرصت بسیار مغتنمی در اختیار بخش حمل‌ونقلی کشور قرارگرفته که ضروری است از تمام ظرفیت‌های بخش خصوصی، دیپلماسی اقتصادی و هم‌افزایی کلیه دستگاه‌ها با یک الزام قانونی صریح توسط دولت برای فعال نمودن کریدور شمال جنوب در شرایط فعلی کشور بهره جست.
انتهای مطلب// ا.م
نظر شما
