تغییرات اقلیمی؛ تهدید بزرگ پیش روی بشر
پس از گذر از بحران کرونا، جهان با بحرانی جدی تر مواجه شده است که نه تنها آینده ی صنعت گردشگری، بلکه آینده‌ی زمین را به نابودی می کشاند. تغییرات اقلیمی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین چالش و بحران پیش روی جهان است.
به گزارش تجارت امروز؛ شیوع کرونا در سراسر جهان بر صنعت گردشگری ضربه سهمگینی وارد کرد و اقتصاد و اشتغال در تمامی بخش‌های این بازار را در بحرانی بزرگ فرو برد، همچنین پس از فراز و نشیب‌های بسیار طی دو سال گذشته که هربار پس از بازگشایی با سویه‌ی جدیدی مواجه می‌شد، بالاخره این بازار توانست به ثبات نسبی دست یابد و بهبودی با سرعت بیشتری پیش برود؛ اما اکنون پس از گذر از بحران کرونا، جهان با بحرانی جدی‌تر و به مراتب بدتر از کرونا مواجه شده که نه تنها آینده صنعت گردشگری، بلکه آینده جهان و زمین را در وضعیت اضطراری و نابودی قرار می‌دهد.
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین چالش و بحران پیش روی جهان، تغییرات اقلیمی است. سطح هشدار از سال ۲۰۲۱ به حداکثر رسیده و سیلاب‌هایی که از این سال در سراسر جهان در حال وقوع است گواه شروع این بحران بزرگ است. در سال‌های اخیر شاهد بارش‌های شدیدتری در سراسر جهان بوده ایم. توفان‌های بزرگ که اغلب با میزان بارندگی بسیار بالا همراه است در مسیر رودخانه‌های بزرگ و کوچک قرار می‌گیرد و باعث سیل‌های ویرانگر می‌شود. اگرچه سیل قبلا هم در سراسر جهان اتفاق افتاده است، اما فراوانی و بزرگی آن‌ها در حال افزایش است. بر اساس اعلام برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، احتمال وقوع سیل به دلیل تغییرات الگویی آب و هوایی در جهان بیشتر است. تغییر در پوشش زمین مانند حذف پوشش گیاهی و تغییرات آب و هوایی خطر سیل را افزایش می‌دهد. در حالی که ایجاد ارتباط مستقیم بین یک رویداد شدید و تغییرات آب و هوایی دشوار است، اما واضح است که باید برای رویارویی با رویداد‌های بدتر و مکرر به دلیل تغییرات آب و هوایی آماده بود.
کشور‌های توسعه‌یافته اقدامات ساختاری کاهش اثرات مخرب سیل مانند حوضچه‌های مهار آب یا سد‌های جلوگیری از سیل را برای چند دهه اجرا کرده اند و سرمایه‌گذاری زیادی در زیرساخت‌های هشدار سیل انجام داده اند. بااین‌حال، همان‌طور که رویداد‌های سیل شدید در کلرادو در سال ۲۰۱۳، در انگلستان در سال ۲۰۱۹، در بلژیک، آلمان و چین در سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد، حتی کشور‌های توسعه‌یافته نیز همچنان با مشکلات مربوط به هشدار و محافظت از جمعیت خود مواجه هستند.
غرب و شمال غرب اروپا در جولای ۲۰۲۱ (تیر ۱۴۰۰)، شاهد یک جبهه توفانی بزرگ بود که منجر به ثبت رکورد باران در کشور‌های آلمان، بلژیک، لوکزامبورگ، سوئیس، فرانسه و هلند شد که در بعضی از مناطق این بارش‌ها طی صدسال گذشته بی سابقه بود. در برخی مناطق غرب اروپا حجم دو ماه بارندگی در دو روز صورت گرفت که این موضوع منجر به طغیان رودخانه‌ها و جاری شدن سیل در این مناطق شد. براثر این حادثه صد‌ها نفر زخمی، مفقود یا کشته شدند. این در حالی است که متخصصان پیش‌تر هشدار داده بودند تغییرات اقلیمی منجر به بارش‌های سیل آسا و ویرانگر خواهد شد. نیویورک‌تایمز در تفسیر خود از سیلی که در اروپا اتفاق افتاد این‌گونه نوشت: «سیلی این‌چنین که بیش از یک‌صد کشته برجای گذاشته است، هرگز طی یک‌هزارم سال گذشته دیده نشده و این نشانه‌ای محرز از تغییرات آب‌وهوایی روی زمین است.»
بارندگی‌های طولانی و ناگهانی در شبه‌قاره هند که کشور‌های هند، بنگلادش، پاکستان و افغانستان را طی چند ماه اخیر با سیل‌های گسترده با تلفات بالا همراه کرد و همچنین خطرات آب و هوایی در آفریقا کشور‌های نیجر، نیجریه و سودان را با بارش‌های شدید مواجه کرد، بیش از گذشته جهان را به اثرات تغییر اقلیمی و شروع بحران نزدیک کرده است. تعداد رویداد‌هایی نظیر آنچه گفته شد در حال افزایش است. از سال گذشته، مناطق غربی ایالات‌متحده و کانادا موج گرمای تاریخی را تجربه کردند که درنتیجه آن حداکثر دما در یک دهکده کانادایی در بریتیش کلمبیا به ۵۰ درجه سانتی‌گراد نیز رسید. همچنین گروهی از محققان از سازمان جهانی آب‌وهوا اعلام کردند موج گرمای ایجادشده بدون تغییر آب و هوایی ناشی از دخالت انسان غیر‌ممکن بوده است. پژوهش علمی دیگری که توسط این سازمان در این هفته منتشر شد و در طول یک دوره ۹ ساله در حال انجام بوده نشان می‌دهد قسمت شرقی جنگل‌های آمازون به دلیل سطح قابل‌توجه جنگل زدایی که در طول چهار دهه گذشته رخ‌داده است، به‌جای مخزن دریافت کربن به یک منبع تولید کربن تبدیل‌شده است.
تغییر اقلیمی و گردشگری
باید به این نکته توجه داشت که تغییر اقلیمی تأثیر مستقیمی بر صنعت گردشگری دارد؛ زیرا گردشگری با توجه به ماهیت انعطاف پذیر خود، نسبت به هر بحرانی واکنش نشان می‌دهد و عمدتاً همیشه جزو اولین بخش‌های آسیب پذیر قرار می‌گیرد که مانند بحران کرونا، حتی بیشترین آسیب‌ها را متحمل می‌شود. علاوه بر این گردشگری تأثیر مستقیمی بر تغییرات اقلیمی داشته و خواهد داشت. در کنار تمامی آسیب‌های بعضاً غیرقابل جبرانی که صنایع جهان و بشر بر محیط‌زیست و سیاره وارد کرده اند، گردشگری نیز نقش مهمی در این آسیب‌ها داشته و منجر به تخریب بسیاری از منابع طبیعی و افزایش گاز‌های کربن در جهان شده است. همه‌گیری کرونا، فرصتی را برای صنعت گردشگری به وجود آورد تا عواقب رفتار‌های خود و تأثیر آن بر سیاره را مورد بازبینی قرار دهد و به دنبال تغییر سبک گردشگری پیش برود و این صنعت را به سمت گردشگری سبز پیش ببرد. ساخت هواپیما‌های با کربن خنثی، گردشگری بدون پلاستیک، گسترش رستوران‌ها و هتل‌های گیاهخواری و بسیاری از اقدامات مهم دیگر همگی در راستای نجات سیاره و جلوگیری از تخریب‌های غیرقابل‌کنترل ناشی از تغییرات اقلیمی تحقق‌یافته است.
همچنین سازمان جهانی گردشگری با سازمان برنامه محیط‌زیست سازمان ملل توافقاتی در جهت گردشگری سبز انجام داده اند. صنعت گردشگری تعهدات مهمی برای تغییر رفتار تجاری و ترویج اقتصاد دایره‌ای و سرمایه‌گذاری در مصرف و تولید پایدار در جهت حفاظت از طبیعت بر عهده دارد.
نقد‌هایی بر سیل ایران
وقوع باران‌های ناگهانی و شدید در ایران هم می‌تواند نشان دهنده تأثیر مستقیم از تغییر اقلیمی باشد که مانند جهان متأسفانه با تلفات جانی و مالی بسیاری همراه است؛ اما چند نکته مهم در مقایسه سیلاب‌های ایران و جهان وجود دارد. نخست اینکه باران‌های شدیدی که در کشور‌های اروپایی به سیل تبدیل شد به صورت طولانی و متداوم طی دو روز اتفاق افتاد، از همین رو باوجود زیرساخت‌ها و سیستم‌های هشدار قوی، سیل همراه با تلفات بود. این در حالی است که سیل در استهبان تنها با بارش ۲۸ دقیقه‌ای اتفاق افتاد که این امر نشان دهنده نداشتن حتی کمترین زیرساخت‌ها برای کاهش سیل گرفتگی و اثرات پس‌ازآن است.
موضوع مهم دیگری که باید به آن توجه داشت اینکه، در بسیاری از کشورها، به منظور اطلاع به موقع از وضعیت سیل و هشدار به جامعه از حسگر‌های بسیار قوی و مدرنی استفاده می‌کنند و اقدامات گسترده‌ای در جهت جلوگیری از سیل یا کاهش اثرات آن بر محیط صورت گرفته است. در ایران این سیستم‌های مدرن در شهری همچون تهران مورداستفاده قرارگرفته و همین امر، مانع از وقوع سیل در شهر تهران تاکنون شده است. درحالی‌که امامزاده داوود که بخشی از استان تهران به شمار می‌رود و فاصله یک ساعتی با تهران دارد با یک بارش نه چندان طولانی، اما شدید با سیل بزرگ و تلفات زیادی همراه شد که این نشان دهنده عدم آمادگی برای وقوع بحران در این منطقه و نداشتن زیرساخت‌های لازم است. این موضوع نشان‌دهنده قطبی شدن مرکز و نادیده گرفتن پیرامون است. مناطق گردشگر پذیر اطراف تهران که عمدتاً پذیرای گردشگران زیادی در آخر هفته هاست، از حداقل زیرساخت‌های گردشگری و سیستم‌های هشدار محروم است. تجهیزات پیشرفته در تهران و سیل گیر‌هایی در استان فارس نشان می‌دهد که ایران ظرفیت داشتن و ساختن مقابله با حوادث طبیعی همچون سیل را دارد، اما در این زمینه اقداماتی جدی صورت نگرفته است.
نکته سوم دیگر، نبود آموزش کافی نه‌تن‌ها برای مردم برای هشدار‌های مربوط به سیل و پس‌ازآن، بلکه حتی نیرو‌های امداد و نجات و مسئولان کشوری است که هنوز نحوه برخورد و چگونگی اطلاع رسانی را آموزش ندیده اند و این امر منجر به تشدید بحران‌ها می‌شود. آموزش مهم‌ترین اصل است و ما نیاز داریم در این حوزه بیشتر کار شود. با توجه به تغییرات اقلیمی به نظر می‌آید در همه جهان شاهد بحران و حوادث بیشتری خواهیم بود؛ بنابراین باید در این حوزه از همه ارگان‌های دولتی و تشکل‌های مردم‌نهاد بهره گرفته شود؛ وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت آموزش عالی و دیگر سازمان‌های فرهنگی می‌توانند در امر آموزش‌های امدادی کمک فراوانی کنند. مردم باید الزام تاب‌آوری در بحران را فرابگیرند. عوامل هشدار مرتبط با اوضاع جوی را به‌صورت عمومی و منطقه‌ای اعلام می‌کنند و نقطه‌ای اعلام نمی‌کنند؛ این سبب می‌شود باور‌پذیری سخت شود.
انتهای مطلب
نظر شما
