تغییر جنسیت و قوانین آن در ایران
در اسلام، تغییر جنسیت حرام نیست و در بعضی موارد واجب هم می‌شود. این بر اساس فتوای امام خمینی (ره) و سایر مراجع تقلید است که بر اساس قرآن و روایات، جنسیت را بر اساس علائم شرعی تعیین می‌کنند.
به گزارش تجارت امروز؛ از دیرباز همیشه با افرادی مواجه بوده ایم که در جامعه دارای مسائل جنسیتی بوده اند. در سال‌های اخیر برخلاف گذشته که با افراد ترنس یا دوجنسه و تغییر جنسیت رفتار پرخاشگرانه می‌شد و افراد مورد تمسخر یا تمسخر قرار می‌گرفتند، رفتار مردم با افراد به اصطلاح ترنس یا دوجنسه بسیار بهبود یافته است و جامعه مورد حمایت قرار می‌گیرد.
امروزه آموزه‌های ادیان بزرگ جهان و نگرش آن‌ها به مقوله دین و جنسیت و تمایلات جنسی به طور کلی، چه به طور کلی و چه در هر فرقه، بسیار متفاوت است؛ بنابراین برخی از ادیان تغییر جنسیت را به دلایل مختلف مربوط به دیدگاه خود در مورد خلقت، جنسیت، هویت و اخلاق، حلال یا حرام می‌دانند. برخی از دلایل را می‌توان در موارد زیر جستجو کرد:
- در اسلام تغییر جنسیت حرام نیست و در مواردی واجب می‌شود. این بر اساس فتوای امام خمینی (ره) و سایر مراجع تقلید است که بر اساس قرآن و حدیث، جنسیت را بر اساس علائم دینی تعیین می‌کنند. اگر فردی دوجنسه است یا جنسیت واقعی خود را نمی‌داند، مجاز است از طریق جراحی جنسیت خود را آشکار کند یا تغییر دهد؛ بنابراین تغییر جنسیت در این مورد یک تغییر مادی نیست، بلکه آشکار شدن واقعیت پنهان است.
- در یهودیت و مسیحیت تغییر جنسیت ممنوع و گناه محسوب می‌شود. این امر مبتنی بر عقیده وی به پست بودن زنان در خلقت و گناه اصلی حضرت هوا است که باعث ضعیف تلقی زنان شده است. همچنین معتقدند که خداوند همه را با جنسیت خود آفریده است و تغییر آن تخلف از شریعت الهی و تغییر در خلقت خداوند محسوب می‌شود».
قوانین و شرایط تغییر جنسیت در ایران
فقط دادگاه اجازه صدور تغییر جنسیت را می‌دهد؛ بنابراین خانواده برای دریافت مجوز تغییر جنسیت در دادگاه باید به وکیل مراجعه کنند. همچنین در نظر داشته باشید که بیماری فرد و وجود شرایط دوجنسیتی برای تغییر جنسیت باید واقعی و نهایی باشد. حداقل دو روانپزشک مجاز باید وجود تضاد بین جسم و روح فرد را تأیید کنند.
به چه کسانی ترنس می‌گویند؟
برخی از افراد هستند که شخصیت، اخلاق و شرایط روحی یا حتی علایق و رفتارشان با جنسیتی که در بدنشان وجود دارد، همخوانی ندارد. مثلاً مردانی که خلق و خوی زنانه دارند یا زنانی که مانند مردان رفتار می‌کنند و به کار‌های مردانه تمایل دارند. به این دسته از افراد ترنسجندر یا ترنسکشوال می‌گویند. افراد دوجنسه چه کسانی هستند؟
گروهی از افراد هستند که در بدن خود اختلال جنسیتی دارند و در حال اصلاح دوجنسی هستند. ساختار بدن این افراد ترکیبی از دو جنس است و بین دو جنس مذکر و مؤنث قرار می‌گیرند، اما از نظر شخصیتی بیشتر به یک جنسیت شباهت دارند.
هر دو گروه از این افراد می‌توانند طبق قوانین ایران از طریق اقدامات پزشکی و قانونی تحت عمل جراحی تغییر جنسیت قرار گیرند. انجام این عمل در مذهب شیعه و برخی مذاهب مسیحی اشکالی ندارد.
حداقل دو روانپزشک مجاز باید وجود تضاد بین جسم و روح فرد را تأیید کنند.
آیا فرد متاهل می‌تواند تغییر جنسیت دهد؟
بله، اگر فردی شرایط مقرر را داشته باشد و مجوز‌های قانونی را دریافت کند، حتی در صورت متاهل بودن می‌تواند تغییر جنسیت دهد. اما در مورد حقوق و حقوق قانونی افرادی که ازدواج می‌کنند و سپس تغییر جنسیت می‌دهند، چند حالت وجود دارد:
- اگر بعد از ازدواج و قبل از برقراری رابطه جنسی با همسر خود تغییر جنسیت دهد، عقد باطل می‌شود. اینجا مهریه به خانم داده نمی‌شود. اما اگر به‌طرف مقابل ضرر یا خسارتی وارد شود، شخصی که اقدام به تغییر جنسیت نموده باید آن را جبران کند.
- اگر زن یا مرد بعد از برقراری رابطه‌ی جنسی، تغییر جنسیت بدهند، چه خانم تغییر جنسیت دهد و چه آقا تغییر جنسیت دهد، باید مهریه خانم به‌طور کامل پرداخت شود. اما این دو نفر ازدواجشان باطل است. زیرا ازدواج دو فرد هم‌جنس، مطابق قوانین شرعی، باطل است.
- اما در فرض بسیار خاصی که هر دو نفر یعنی هم خانم و هم آقا اقدام به تغییر جنسیت نمایند، در اینجا ازدواج آن‌ها پابرجا می‌ماند.
مراجع عظام تقلید نسبت به مسئله تغییر جنسیت نظرات خود را اعلام کرده‌اند.
آیت الله العظمی خامنه ای:
سؤال: آیا عمل جراحی تغییر جنسیت جایز است؟
جواب: تغییر جنسیت جایز نیست؛ مگر آنکه از راه‌های علمی و عرفی اطمینان آور، ثابت شود که اعضا و اندام ظاهری، خلاف جنسیت واقعی است، در این صورت اقدام به تبدیل و تطبیق اعضای ظاهری با جنسیت واقعی فی نفسه جایز است، همچنین در صورتی که جنسیت واقعی ــ حتی با آزمایش‌های علمی ــ ثابت نشود و متقاضی تغییر، در وضعیت اضطرار شدید روحی باشد، جواز عمل مزبور فی نفسه بعید نیست.
آیت الله العظمی سیستانی:
پرسش: آیا تغییر جنسیت اشکال دارد؟
پاسخ: اگر مقصود از تغییر جنسیت این باشد که با عمل جراحی آلت تناسلی مرد را قطع کنند و به جای آن برای او مجرای ادرار و آلت تناسلی مصنوعی بسازند و با تزریق هورمون علامات زنانگی از قبیل ریختن مو‌های صورت و برآمدگی سینه در او ایجاد کنند، یا در مورد زنی که تغییر جنسیت می‌دهد مقصود این باشد که برای او آلت تناسلی مردانه مصنوعی قرار دهند و با تزریق هورمون علامات مردی از قبیل کوچک شدن سینه و روییدن موی صورت ایجاد کنند، این امر موجب تغییر واقعی جنسیت نیست و احکام شرعی او تغییر نمی‌کند و از جهتی، چون مستلزم کشف عورت و لمس آن است جایز نیست.
واما اگر مقصود تغییر دستگاه تناسلی داخلی وخارجی باشد که معیار اختلاف زن ومرد است، پس این امر فی حد ذاته با قطع نظر از لوازمی که ممکن است حرام باشد اشکال ندارد، ولی تا به حال این امر محقق نشده است و آن چه تا به حال صورت پذیرفته همان تغییر ظاهری است که تاثیری در تغییر احکام ندارد.
البته ممکن است در مورد کسانی که دچار ناهنجاری در دستگاه تناسلی شده اند با عمل جراحی آلت تناسلی مردانه را که مخفی شده است در مردی که ظاهری زنانه دارد، ولی دستگاه تناسلی داخلی را ندارد نمایان سازند یا به عکس آلت تناسلی ظاهری مردانه را از زنی که دستگاه تناسلی زنانه داخلی دارد قطع کنند؛ و این کار فی حد ذاته اشکالی ندارد و ارتباطی با تغییر جنسیت ندارد و البته اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام باشد در صورتی جایز است که ضرورت داشته باشد یا ترک آن مستلزم حرج ومشقت شدید باشد.
نظر شما
