با دست خود بازارهای گاز را از دست دادیم/ از فقدان استراتژی صادرات گاز رنج می بریم

به گزارش تجارت امروز؛ دیدگاهی که روسیه را مانع اصلی پیش روی ایران برای حضور در بازارها می داند و دیدگاه دیگری که نگران است و از فقدان یک استراتژی دقیق برای حضور در بازار گاز از سوی ایران در شرایطی که مصرف داخلی روز به روز بالاتر می رود و تکنولوژی های کشور مستهلک تر می شوند، ابراز تشویش می کند.

این چالش را در گفت و گو با سید مهدی حسینی، معاون اسبق امور بین‌الملل وزارت نفت بررسی کردیم و وی با تاکید بر صحت هر دو دیدگاه گفت: ایران بعد از روسیه،دومین ذخایر عمده گازی را در دست دارد، این ذخایر باید بروی زمین بیایند و جایگاه ایران در بازار بین المللی گاز تثبیت شود. شکی نیست که ما در هر بازاری که حضور داشته باشیم، معنایش افزایش تاثیرگذای ایران است.

حسینی با تاکید بر حفظ قدرت سیاسی و امنیتی و اقتصادی ایران در سایه حضور قوی در بازار جهانی گاز، تشریح کرد: برای حضور فعال و قوی در بازارهای صادراتی سال ها فکر و مذاکره شد اما واقع امر نبود یک استراتژی مشخص بود. برخی می گفتند اساسا ایران گاز برای صادرات ندارد و در پاسخ ما می گفتیم گاز باید از زمین بیرون بیاید، صرف مصرف داخلی، تزریق به چاه ها و صادرات گسترده شود.

معاون پیشین امور بین المللی نفت ادامه داد: در تمامی معاملات بین المللی اولویت اول همسایگان هستند، یکی از شانس های ایران، تشنگی زیاد اغلب 15 کشور همسایه است. غیر از ترکمنستان و اندکی آذربایجان، باقی همسایگان از ترکیه و عراق گرفته تا پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس،شدیدا نیازمند نیازمندگاز هستند. امارات از امریکا با انواع هزینه ها و مشقات گاز وارد می کند در حالیکه با یک خط لوله چند صد کیلومتری بعنوان ارزانترین شیوه صادرات گاز، می توانستیم به این کشور گاز صادر کنیم.

حسینی با اشاره به درخواست های مکرر امارات، کویت، عمان و برخی دیگر از کشورهای حوزه خلیج فارس برای خرید گاز از ایران تاکید کرد: قرار بود سه سایت ال ان جی بسازیم که یکی از آنها را نیمه کاره با میلیاردها دلار هزینه، رها کردیم. وقتی نه ال ان جی را تامین می کنیم، نه خط لوله برای انتقال ارزان گاز به هند و پاکستان و کشورهای خلیج فارس ساخته ایم و نه معامله درستی با این کشورها برقرار کرده ایم، دیگر چه انتظاری برای حضور قوی در بازار جهانی گاز می توان داشت؟

وی ادامه داد: یک قرارداد گرانقیمت در زمان اربکان با ترکیه منعقد کردیم که طناب دور پایمان شد، پس از آن هر قراردادی را با قیمت قرارداد با ترکیه قیاس می کنیم و فروش ارزانتر از آن را خیانت می دانیم. در حالیکه من در ملاقات با خانم بی نظیر بوتو در پاکستان پیرامون صادرات گاز شاهد بودم که ایشان کاملا موافق بود اما دو نکته داشت؛ یکی قیمت قابل رقابت خرید گاز با نفت کوره ای که پاکستان وارد می کرد-این چانه زنی برای کاهش قیمت بود- و دوم اجازه ارتش پاکستان برای تاسیس خط لوله انتقال گاز ایران از این کشور به هند. لوله گاز کشیده شد و مذاکرات انجام گرفت اما در مرحله فروش گاز به پاکستان بدلیل اختلاف بر سر قیمت، کار انجام نشد. حالا صحبت از انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان است.

وی با ابراز تاسف از سیاست هایی که موجب از دست دادن ارزان بازار صادراتی گاز کشورمان می شود، گفت: ما بازارها را خودمان از دست می دهیم. ما متاسفانه هیچ گاه برنامه دقیقی برای صادرات نداشتیم. در طرف دیگر هم با توسعه شدید خطوط گاز در کشور حتی برای روستاهایی با چند خانوار، مصرف را به اندازه ای رساندیم که حالا وارد کننده گاز از ترکمنستان هم شده ایم.

حسینی افزود: زمانی توصیه جدی من،خرید تمام گاز ترکمنستان برای تامین شهرهای شمالی و فروش مازاد آن به آذربایجان بود،چرا که آن زمان بعد از فروپاشی شوروی، ترکمنستان بشدت نیاز به دلار داشت و حاضر بود با قیمت پایین گاز بفروشد. با این کار دیگر به انتقال پر هزینه گاز از جنوب به شهرهای شمالی نیازی نبود و گاز داخل را هم می توانستیم با قدرت صادر کنیم.

این متخصص بازار انرژی در ادامه به نقش روسیه در جریان صادرات گاز ایران پرداخت و گفت: باید باور داشته باشیم که در بازار پیوسته جهانی، همه کشورها بدنبال تضمین بازار برای کالاهای خود هستند. بر این اساس ما همواره در حال رقابت برای کسب سهم بازار هستیم. دقیقا در همین چارچوب، زمان زکی یمانی،

عربستان طرفدار فروش نفت با قیمت پایین و ایران طرفدار فروش با قیمت بالا بود. استدلال آنها ممانعت از ورود رقبای امریکایی و مکزیکی و نفت شمال و ... به بازار بود.

حسینی ادامه داد: در بازار گاز ما با یک رقیب بزرگ بنام روسیه مواجیهم. امروز روسیه با گاز خود اروپا را در مشت دارد و با پنج خط لوله انتقال به قاره سبز، نهایت بهره را در دیپلماسی می برد. اعتقاد داشته و دارم که لازم است به امارات گاز بفروشیم. اگر شیر فلکه گاز امارات دست ایران بود، دیگر شاهد نبودیم هر ساله اجلاسی با تلاش امارات و حضور کشورهای عربی تشکیل شود و علیه جزایر سه گانه ما قطع نامه صادر کنند.

وی به عنوان یک مقام ارشد در حوزه انرژی با اشاره به درخواست مکرر عمان برای خرید گاز از ایران تصریح کرد: این کشور تاسیسات ال ان جی دارد و با شرکت شل شریک است. بشدت نیازمند گاز برای فعالیت این تاسیات است،اما ما این فرصت را نادیده گرفته ایم. ایران باید مانند روسیه که اروپا را با گاز خود در دست گرفته، بازار گاز کشورهای منطقه را در دست داشته باشد. در این مسیر می توان از سرمایه گذاری های مشترک با کشورهای همسایه نیز سود جست.

انتهای مطلب