ثروتمند شدن زباله گردها در تهران/زباله های تهران با طلا برابری می کند
زباله گردها در تهران با توجه به افزایش جمعیت روز افزون و تراکم جمعیت در تهران، هر روز بیشتر از قبل زباله جمع آوری می کنند و شروع به فروختن و بازیافت می کنند.
به گزارش تجارت امروز؛ زباله گردها در تهران، برای خودشان منبع درآمد عالی دارند. چرا که زباله با طلا فرقی ندارد. و با جمع آوری زباله های بازیافتی و فروختن آن می توانند سود خوبی کسب کنند. و تنها هزینه ای که می کنند جانشان و رفت و آمد است.
زباله در جهان
با گسترش روزافزون مصرفگرایی در سرتاسر دنیا، تولید زباله و پسماند سرعت بیشتری گرفته و به تبع آن پدیده زبالهگردی نیز به شدت رونق یافته است.
بر اساس گزارش بانک جهانی، پسماند تولید شده به ازای هر نفر در روز به طور متوسط ۰.۷۴کیلوگرم است. اگرچه کشورهای با درآمد بالا تنها ۱۶ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، اما حدود ۳۴ درصد یا ۶۸۳ میلیون تن از پسماندهای جهان را تولید می کنند.
برای نمونه، ایالات متحده آمریکا با ۵ درصد از جمعیت کل جهان ۱۲ درصد از زباله شهری را تولید میکند که این رقم این کشور را تبدیل به بزرگترین تولیدکننده زباله در دنیا تبدیل کرده است.
بر اساس آمارهای بانک جهانی، پیشبینی می شود تا سال ۲۰۵۰، جهان سالانه ۳.۴۰ میلیارد تن زباله تولید کند که نسبت به ۲.۰۱ میلیارد تن تولید امروز افزایش چشمگیری خواهد بود. این حجم عظیم زباله دیگر تنها مشکل بشر نیست بلکه تهدیدی جدی برای آینده زمین و تمامی موجودات زنده آن است.
با توجه به این آمار تکاندهنده تولید زباله، نیاز به دفع و بازیافت این زبالهها اهمیت بیش از پیش پیدا کرده و به منظور مدیریت این ماجرا، شهرداریها به فکر ایجاد سازوکار مناسب برای بازیافت زباله افتادند.
در کشورهای پر درآمد همچون آمریکا، سوئد، کره جنوبی و آلمان با رویکردهایی همچون افزایش استفاده مجدد از محصولات پلاستیکی و الکترونیکی، افزایش قابلیت بازیافت محصولات و آگاهیبخشی درباره اثرات مخرب تولید هرچه بیشتر زباله از سنین پایین به مدیریت معضل زباله میپردازند.
عدم فرهنگسازی درباره تفکیک زباله
در ایران اما در نبود یک سیاستگذاری موثر، عدم فرهنگسازی درباره تفکیک زباله و حاشیه سود بالای این بازار، پدیده زباله گردها در تهران روز به روز گسترش پیدا کرده است. خبری که چند روز پیش مبنی بر کشف ۲۰ تن زباله در یک منزل مسکونی در محله اکباتان تهران منتشر شد نشان داد زبالهگردی و جمعآوری ضایعات ابعاد وسیعتری پیدا کرده و دیگر محدود به معتادان و کارتنخوابهای اطراف سطلهای زباله شهری نیست.
هر روزه تعداد زیادی کودکان کار و اتباعی که اغلب غیر قانونی و بدون اوراق شناسایی وارد کشور شدهاند، توسط پیمانکاران برای گشتن میان زبالههای شهری و جدا کردن پلاستیک به کار گرفته میشوند. افزایش فقر و کاهش توانایی خرید این قشر باعث شده است که هرچه بیشتر در این صنعت مشغول فعالیت شوند؛ صنعت پر سودی که سود اصلی آن به جیب پیمانکار سرازیر میشود.
دلایل زباله گردی
زباله گردی یکی از آسیبهای اجتماعی جوامع شهری به حساب میآید که بنا به اظهارنظر جامعهشناسان این پدیده خود میتواند عاملی برای افزایش بیماریها و همچنین بالا رفتن نرخ آسیبهای اجتماعی نیز باشد.
گفتنی است از مهمترین دلایل افزایش زبالهگردها در سطح شهرها را میتوان نامناسببودن شرایط اقتصادی مردم و همچنین افزایش میزان تولید زباله عنوان کرد، چرا که در حال حاضر متاسفانه بنا بهدلیل رواج مصرف گرایی شاهد تولید بیش از اندازه زباله در شهرها هستیم که این خود میتواند عامل رونق کار زبالهگردها شود.
افزایش فقر پنهان
پرواضح است که یکی از مهمترین پیامدهای افزایش آمار زبالهگردی در کلانشهرها را میتوان بالا رفتن نرخ فقر پنهان در جامعه دانست که این خود میتواند زمینهساز بروز آسیبها و مشکلات اجتماعی اقتصادی و یا حتی سیاسی نیز شود، چراکه بسیاری از جامعه شناسان بر این باور هستند که افزایش فقر پنهان زنگ خطری جدی برای به خطر افتادن سلامت جامعه میباشد،
به عبارت سادهتر هرگاه در جامعه زباله گردی افزایش یابد میتواند تداعی گر این مهم باشد که فاصله طبقاتی در جامعه زیادتر شده است و به نوعی قشر فقیر جامعه یا همان زباله گردها باوجود اینکه به این کار مشغول هستند، این تصور را نیز دارند که سهم آنها و یا حق آنها را بشر مرفه جامعه از آن خود کرده است که این خود میتواند عاملی برای افزایش خشم درونی در افراد شود.
اعتیاد و زبالهگردی
مقوله اعتیاد از دیگر دلایل زبالهگردی محسوب میشود. بهنظر میرسد اعتیاد بهصورت مستقیم بر زبالهگرد شدن افراد تاثیر نمیگذارد و بهصورت غیرمستقیم با اثرگذاری بر متغیر دیگر باعث میشود تا فرد بـه سـراغ زبالـهگـردی بـرود؛ بدین صورت که فرد پس از معتاد شدن شغلش را از دست داده و پس از از دسـت دادن شـغل مجبور به زباله گردی شده است، و یا فرد معتاد شده و پس آن خانوادهاش او را ترک کرده و او دیگر در نزد خانواده جایگاهی نداشته است درنتیجه سراغ زباله گردی رفته است.
در وهله اول اگرچـه بهنظر میرسد اعتیاد یک انتخاب فردی باشد اما فراهمبودن زمینههای اعتیاد و نبود حمایتهای لازم برای مراجعه افراد و اقدام به ترک اعتیاد، باعـث شـده زبالـه گـردان بهدلیل نبود حمایت کافی قادر به ترک اعتیاد نباشند.
مدیریت پسماند
متاسفانه باید متذکر شد که یکی از مهم ترین دلایل افزایش آمار زبالهگردها را در کلانشهرها میتوان بهدلیل رونق مدیریت پسماند دانست، چراکه امروزه متاسفانه بسیاری از پیمانکاران به بهانه مدیریت پسماند اقدام به بکارگیری مهاجران غیرقانونی کودکان و یا حتی زنان در این شغل سیاه و کاذب میکند، هرچند برخی از کارشناسان بر این باور هستند که به کارگیری کودکان و زنان در زبالهگردی بیشتر به واسطه است و زیر نظر مستقیم پیمانکار آن صورت نمیگیرد،
اما حال این سوال مطرح میشود که تفکیک زبالهها از سطلهای زباله سطح شهرها آیا میتواند در مدیریت پسماند موثر باشد یا اینکه خود عاملی برای افزایش آلودگیهای محیط زیست به شمار میآید، چراکه باید به خاطر داشت یکی از مهمترین اهداف مدیریت پسماند کاهش آلودگیها و همچنین افزایش حفاظت از محیط زیست میباشد که در عمل اینگونه مدیریت پسماند خود ضربه مهلکی به محیط زیست و حتی سلامت شهروندان وارد میکند.
افزایش زباله در تهران
در ایران به طور میانگین روزانه ۵۸ هزار تن پسماند تولید میشود و این عدد در تهران ۷ هزار تن است. این آمار فقط مربوط به پسماند شهری است و ما به پسماندهای صنعتی، بیمارستانی و کشاورزی نمیپردازیم. در نتیجه ما هر سال ۲۰ میلیون تن پسماند عادی شهری تولید میکنیم.”
وی همچنین درباره تعداد زبالهگردان گفت:” ما چیزی حدود ۷ هزار زبالهگرد در تهران داریم و این عدد در کشور حدود ۲۳ هزار عدد است.”
قیمت خرید برخی اقلام پسماند و ضایعات در غرفههای بازیافت شهرداری به شرح زیر است: انواع کاغذ: ۳۵۰۰ تومان، انواع پلاستیک درهم: ۴۸۰۰ تومان، شیشه: ۴۲۰ تومان، آهن سبک (حلبی و قوطی): ۴۲۰۰ تومان، آهن سنگین (کابینت، میلگرد و…): ۵۵۰۰ تومان.
اما نکته اینجاست که به گفته زبالهگردان خریداران غیر رسمی و پیمانکاران این پسماندها را به مبلغی بسیار بیشتر از مبلغ اعلام شده توسط شهرداری خریداری میکنند و به این دلیل زبالهگردها رغبتی به فروش پسماندهای جمعآوری شده خود به مراکز بازیافت شهرداری ندارند.
درآمد زباله گردها در تهران
تحلیل گردش مالی این بازار و میزان درآمد هر زبالهگرد به دلیل نبود آمار رسمی و همچنن مبهم بودن هویت گردانندگان این صنعت، با چالش روبهرو است. اما تخمینها نشان میدهند که زبالهگردها هر کیلو زباله قابل بازیافت را به مبلغی در حدود ۶۰۰۰ تومان میفروشند. برخی از این زبالهگردان روزانه موفق به جمعآوری ۵۰ تا ۱۰۰ کیلو ضایعات میشوند که با ضرب کردن در ۶۰۰۰ تومان رقم به دست آمده در پایان ماه از حداقل دستمزد مصوب وزارت کار بیشتر میشود.
روزانه حدود ۷۵۰۰تن زباله در تهران تولید میشود که ۳۰درصد (۱۵۰۰تن) آنها زبالههای خشک و ۷۰درصدشان (۶هزار تن) زبالههای تر هستند. در طرح جامع مدیریت پسماند این موضوع تکلیف شده است، ایجاد نوماند سختیهای بسیاری دارد، اما ما تلاش کردیم تا زیرساختهای لازم را مهیا کنیم. نوماند یک نرمافزار و بستر هوشمند است که تلاش کردیم تا ایدهها و تجربههای مفید را جمعآوری کنیم. اکنون این طرح در ۲۲منطقه شهر آماده خدمترسانی است و ۱۲هزار و ۷۰۰کاربر دارد که این میزان کاربر افزایش خواهد یافت.
زباله گردها در تهران
این روزها شاهد فعالیت خودروهای ملودی در بحث جمعآوری غیرمجاز پسماندهای خشک هستیم که قطعا این کار تخلف است و تاکنون حدود ۱۴۰دستگاه خودروی ملودی توقیف کردهایم. علاوه بر آن مافیا و پیمانکاران پسماندهای خشک جمعآوریشده توسط زبالهگردها را از طریق کانتینر جابهجا میکنند که در مدت کوتاهی حدود ۶۰۰تن زباله خشک از این خودروها جمعآوری کردیم.
طرح نوماند در راستای جمع آوری زباله گردها در تهران
شهروندان میتوانند با نصب نرم افزار شهرزاد و مراجعه به بخش نوماند، درخواست خود را برای تحویل و فروش پسماندهای خشک ثبت و روز و ساعت مراجعه ناوگان دریافت پسماند را طبق زمانبندی دلخواه خود اعلام کنند.
خرید از فروشگاه های منتخب شهروند، مجوز تردد در محدوده طرح ترافیک، خرید از میادین میوه و تره بار شهرداری تهران، شارژ کارت بلیت از مزایای استفاده از موجودی کیف پول شهروندان است که به ازای تحویل پسماند خشک از آنها شارژ میشود.
آموزش آشنایی با طرح نوماند به شهروندان در سراهای محلات، کارکنان شهرداری، اصناف تجاری، انجمن اولیاء و مربیان و … توسط کارشناسان اداره مدیریت پسماند انجام شده است.
جدیدترین پل ارتباطی برای تکمیل چرخه مدیریت بهینه پسماند و نقشآفرینی شهروندان در حفظ محیطزیست، راهاندازی اپلیکیشن جمعآوری پسماند خشک از درب منازل، واحدهای تجاری و… است.
اجرایی کردن طرح نوماند
از روز ۲۳ دی ماه و پس از حدود ۴۰ روز از اجرای آزمایشی این طرح در سه منطقه ۱۳،۱۴ و ۸ شهروندان مناطق ۲۲گانه در سه روز، یکشنبه، سهشنبه و پنجشنبه از ساعت ۹ تا ۱۲ و ۱۲ تا ۱۶ میتوانند، ثبت سفارش کنند.
محل جمع آوری و انباشت زباله گردها در تهران
مافیای زباله گردها در تهران یک شبکه پیچیده و گسترده است که گاراژهای فروش ضایعات مخفیگاه این شبکه است. نمونه بارز آن خیابان خاوران است که ظاهرا بهدلیل دریافت مجوز فعالیت از درگاه ملی، کارهایشان قانونی است، اما براساس بند۲۰ ماده۵۵ قانون شهرداری فعالیت ضایعاتفروشان در داخل شهر ممنوع است و باید به خارج از شهر بروند.
در چنین شرایطی خرید زباله در این گاراژها تخلف است؛ چراکه مالکیت زبالههای خشک داخل مخزن متعلق به شهرداری است و خرید و فروش غیرمجاز آن ممنوع است و برابر دستور قضایی با متخلفان برخورد میشود.
استخدام زباله گردها در تهران به عنوان پاکبان
اگر مردم افرادی که زباله جمع میکنند را رصد کنند، اطلاعات جالبی بهدست میآورند. یکی از پیمانکارها به بنده توضیح داد که یکبار به زبالهگردی اعلام کرده که بهتر است بهعنوان پاکبان استخدام شود؛ چون این کار بیمه و حقوق ثابت دارد.
این فرد از طریق پیمانکار رصد و در نهایت مشخص شد که زبالهگرد است و در یک خانه محقر محدوده منطقه ۲۰زندگی میکند. نصف خانهاش مملو از زبالههای خشک بود که براساس نظر کارشناسان حدود ۶۰میلیون تومان ارزش داشت، اما مافیا از او ۱۰میلیون تومان میخرید. جالب است بدانید که این فرد اکنون بهعنوان پاکبان در شهرداری استخدام شده است.
آیا زباله گردها در تهران کم می شوند؟
هر چند هنوز زبالهگردها در تهران هستند، اما نزدیک به ۸۰درصد آنها در بازه زمانی ۱۴فروردین تا به امروز کم شدهاند و همچنین نزدیک به ۶۰۰تن زباله خشک از زبالهجمعکنها و ۱۵۰خودرو از زبالهگردهای غیرمجاز توقیف کردهایم.
آمار زباله گردها در تهران
بر اساس آمار غیررسمی ۴۷۰۰ زباله گرد داریم و شهرداری توانایی جذب ۵۰۰۰ زباله گرد را دارد براساس آمار غیررسمی حدود ۴ هزار و ۲۰۰ تا ۴ هزار و ۷۰۰ زبالهگرد در تهران داریم و ما اعلام میکنیم که توانایی استخدام ۵ هزار زبالهگرد با حقوق طرح طبقهبندی استخدام میکنیم.
وظیفه مردم در قبال بازیافت
وظیفهای که مردم برای حل مشکل پسماند در پایتخت دارند، کاهش و کنترل میزان پسماند تولیدی است. اگر مقدار پسماند کاهش یابد، مدیریت آن آسانتر و سادهتر میشود.
زمانی که فرهنگسازی صحیح در حوزه پسماند بین مردم انجام شود، هر فرد تلاش خواهد کرد تا زباله کمتری تولید کند و این کار به مدیریت پسماند شهری کمک خواهد کرد این در حالیست که در حال حاضر روزانه حدود ۸۰۰۰ تن پسماند خانگی در تهران تولید میشود که عدد بسیار بزرگی است.
انتهای مطلب/آ.ع
