همه چیز درباره دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز

به گزارش تجارت امروز؛ دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز به مجموعه‌ای از خدمات مالی اطلاق می‌شود که از فناوری بلاک‌چین برای ارائه امور مالی استفاده می‌کند، بدون اینکه نیاز به واسطه‌های سنتی مانند بانک‌ها یا مؤسسات مالی باشد. این سیستم به کاربران این امکان را می‌دهد که به‌طور مستقیم و از طریق قراردادهای هوشمند، خدماتی مانند وام‌دهی، قرض گرفتن، صرافی‌های غیرمتمرکز و بیمه را انجام دهند. در دیفای، همه تراکنش‌ها به‌صورت غیرمتمرکز و شفاف انجام می‌شود، که به معنای حذف نیاز به یک نهاد مرکزی برای تأیید یا مدیریت معاملات است. هدف اصلی دیفای، ایجاد یک اکوسیستم مالی باز، قابل دسترسی و بدون مرز است.

نکات کلیدی دیفای

• دیفای (DeFi) که مخفف امور مالی غیرمتمرکز است، یک اصطلاح کلی برای برنامه‌های مالی‌ای است که هیچ نقطه مرکزی کنترل یا اختیار ندارند.
• برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) نوعی از برنامه‌ها هستند که معمولاً بر روی یک شبکه غیرمتمرکز اجرا می‌شوند؛ این برنامه‌ها اغلب متن‌باز بوده و با استفاده از قراردادهای هوشمند قدرت می‌گیرند.
• صرافی غیرمتمرکز (DEX) یک بازار همتا به همتا (P2P) است که در آن کاربران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه معامله کنند.

دیفای چیست؟

دیفای (DeFi) که مخفف امور مالی غیرمتمرکز است، به مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای مبتنی بر بلاکچین گفته می‌شود که امکان ارائه خدمات مالی مشابه سیستم‌های سنتی را فراهم می‌کنند. با این تفاوت که در این سیستم تمرکززدایی نقش کلیدی دارد. در نتیجه، کاربران به جای مراجعه به نهادهای مرکزی مانند بانک‌ها، مستقیماً با قراردادهای هوشمند و کدهای برنامه‌نویسی تعامل دارند.

برای درک بهتر، فردی را در نظر بگیرید که قصد دارد سرمایه اضافی خود را به دیگران قرض دهد و شخصی دیگر که به دنبال دریافت وام برای کسب‌وکار خود است. در سیستم مالی سنتی، این افراد باید از طریق بانک یا یک مؤسسه مالی اقدام کنند. علاوه بر آن بانک تعیین می‌کند که آیا آنها واجد شرایط دریافت خدمات هستند یا خیر.

اما دیفای این وابستگی به واسطه‌های مالی را از بین می‌برد. در این سیستم وام‌دهنده و وام‌گیرنده مستقیماً با یک قرارداد هوشمند تعامل دارند که از پیش شرایط و ضوابط معامله را مشخص کرده است. به این ترتیب فرآیندی که در سیستم سنتی پیچیده و زمان‌بر بود در قالب یک سیستم غیرمتمرکز و شفاف برای همه کاربران به‌طور یکسان در دسترس قرار می‌گیرد.

Decentralised Apps (Dapps) برنامه‌های غیرمتمرکز

برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) خودگردان هستند و ستون فقرات دیفای (DeFi) را تشکیل می‌دهند. این پروتکل‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا با سپردن کار به قراردادهای هوشمند، به جای یک مؤسسه مالی مرکزی سنتی، پتانسیل دیفای را آزاد کنند.

چالش یک اکوسیستم دیفای (DeFi) قدرتمند این است که باید هم امنیت پلتفرم و هم استفاده از آن را تشویق کند. برای درک بیشتر یک اکوسیستم دیفای، مهم است که برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و نحوه نقش مهم آنها در آن را درک کنیم.

برنامه های غیر متمرکز چگونه کار می کند؟

برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) معمولاً – اما نه لزوماً – روی یک بلاک چین اجرا می‌شوند و رابط‌های آنها نباید با هیچ وب‌سایت یا برنامه تلفن همراهی که امروزه استفاده می‌کنیم، تفاوتی داشته باشد. DApps قادرند همان پشتیبانی را که یک برنامه معمولی ارائه می‌دهد، با مزیت اضافی بهره‌مندی از تمام مزایای تمرکززدایی، فراهم کنند.

Dapps می‌توانند بر روی بلاک‌چین‌های عمومی موجود، مانند کرونوس یا اتریوم، اجرا شوند. هر تغییر در داده‌ها یا اطلاعات بلاک‌چین نیازمند مشارکت تمامی گره‌ها است. هیچ نهاد یا فردی نمی‌تواند وضعیت یا اطلاعاتی را که پس از ثبت در شبکه منتشر شده‌اند، حذف یا تغییر دهد.

این شفافیت به Dapps که مقاوم در برابر سانسور و خودمختار هستند، این مزیت را می‌دهد که هیچ نقطه ضعف واحدی نداشته باشند.

Dapps عموماً دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• بلاک‌چینی عمومی و غیرمتمرکز (یا شبکه P2P) که در آن داده‌ها و اطلاعات ذخیره می‌شوند
• استفاده از ارزهای دیجیتال
• نرم‌افزار با کد منبع باز
• سیستم رأی‌گیری جامعه که تغییرات معمولاً از طریق یک سیستم حکومتی یا سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO) انجام می‌شود
• عدم وجود نقطه ضعف واحد؛ به دلیل نبود سرور متمرکز، نمی‌توان آن‌ها را متوقف کرد

صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟

یکی از Dapp‌های پرکاربرد صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که نقشی اساسی در هر اکوسیستم DeFi ایفا می‌کند. این پلتفرم وظیفه اصلی DeFi یعنی امکان تبادل توکن‌ها، را تسهیل می‌کند. DEX‌ها خدماتی غیرمتمرکزتر از صرافی‌های متمرکز (CEX) به کاربران ارائه می‌دهند چرا که آن‌ها بازارسازهای خودکار (AMM) هستند که از استخرهای نقدینگی برای انجام معاملات استفاده می‌کنند.

در سیستم‌های دفتر سفارشات سنتی CEX خریداران و فروشندگان را برای انجام تراکنش‌ها به هم متصل می‌کند و کاربران فقط به توکن‌هایی که این صرافی‌ها ارائه می‌دهند دسترسی دارند. در مقابل، در یک صرافی غیرمتمرکز کاربران به تقریباً تمام توکن‌ها دسترسی دارند زیرا هر فردی می‌تواند نقدینگی فراهم کند.

کاربردهای دی‌فای (DeFi)

کاربردهای دیفای بسیار گسترده است و اغلب بخش‌های دنیای مالی می‌توانند از مزایای دیفای بهره‌مند شوند. با این حال، سه کاربرد اصلی دیفای شامل موارد زیر هستند:

• دریافت وام و وام‌دهی
• خدمات بانکی پولی
• صرافی‌های غیرمتمرکز

ازآنجاکه این خدمات روی بلاک چین‌های عمومی عرضه می‌شود، نیاز به اعتماد به‌ حداقل می‌رسد و شفافیت بسیار بالایی برقرار خواهد شد. به‌طور کلی، سیستم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز ریسک طرف قرارداد را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند این کار ارزان‌تر و سریع‌تر باشد و افراد بیشتری از آن استفاده کنند.

خدمات بانکی و پولی

از آنجا که برنامه‌های DeFi به طور کلی به عنوان برنامه‌های مالی شناخته می‌شوند خدمات بانکی و پولی یکی از کاربردهای اساسی این برنامه‌ها به حساب می‌آید. این خدمات شامل مواردی همچون صدور استیبل کوین‌ها (ارزهای دیجیتال باثبات) رهن و بیمه‌نامه‌ها می‌شود.

با توجه به پیشرفت روزافزون صنعت بلاک‌چین توجه زیادی به توسعه استیبل کوین‌هایی معطوف شده است که از نظر ارزش مشابه تتر باشند و در عین حال غیرمتمرکز نیز باقی بمانند. استیبل کوین‌ها به ارزهای دیجیتالی اطلاق می‌شود که پشتوانه‌ای از دارایی یا کالای ثابت مانند دلار دارند. به عنوان مثال یک استیبل کوین دلاری (مانند تتر) ارزش خود را از دلار گرفته و همواره معادل یک دلار باقی می‌ماند.

در مورد خدمات اعتباری در سیستم سنتی به‌دلیل وجود واسطه‌های فراوان فرایند ثبت رهن و وثیقه بسیار پرهزینه و زمان‌بر است. با بهره‌مندی از قراردادهای هوشمند هزینه‌های حقوقی و پذیره‌نویسی به‌طور چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کند.

از طرف دیگر، صدور بیمه‌ روی بلاک چین نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد و ریسک نقض بیمه‌نامه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به این ترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمه‌نامه می‌تواند کمتر شود.

صرافی‌های غیرمتمرکز

بر اساس نظر کارشناسان صرافی‌های غیرمتمرکز در آینده نزدیک نقش حیاتی و غیرقابل انکاری در دنیای معاملات مالی ایفا خواهند کرد و خود این صرافی‌ها جزئی از سیستم دیفای محسوب می‌شوند.

در صرافی‌های غیرمتمرکز که بر بستر بلاک‌چین فعالیت می‌کنند معامله‌گران قادرند دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه و به طور مستقیم خرید و فروش کنند. این فرآیند از طریق کیف پول‌های شخصی کاربران صورت می‌گیرد.

چون در این صرافی‌ها هیچ سازمان متمرکزی بر فرآیندها نظارت نمی‌کند، هزینه‌های معاملاتی بسیار پایین است با این حال همچنان چالش‌هایی در مورد کارمزد تراکنش‌های خود شبکه وجود دارد.

همچنین می‌توان از فناوری بلاک چین برای صدور و ارائه مالکیت تعداد زیادی از ابزارهای مالی بهره برد. این برنامه‌ها با ایجاد بستری غیرمتمرکز، نیاز به اعتماد به سازمان‌های امانتدار را از بین می‌برند و با کمک فناوری دفتر کل توزیع‌شده، یک نقطه شکست یکتا ندارند که احتمال حمله به آنها وجود داشته باشد.

برای مثال در حوزه دیفای می‌توان ابزارها و منابعی را برای عرضه توکن‌های سهامی (اوراق بهادار) ارائه داد که با آنها افراد و کسب‌وکارها می‌توانند برای دارایی‌هایی مثل سهام و املاک، ارز دیجیتال ایجاد کنند و پارامترهای دلخواه خود را برای آن در نظر بگیرند.

بازارهای مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار) و همچنین بازارهای پیش‌بینی (مانند آگر) هم می‌توانند زیرمجموعه دیفای باشند.

برنامه‌های دیفای کجا اجرا می‌شوند؟

هسته اصلی حوزه امور مالی غیرمتمرکز قرارداد هوشمند است زیرا برنامه‌های غیرمتمرکز از طریق این قراردادها عمل می‌کنند. بنابراین بلاک‌چین‌هایی که قادر به پشتیبانی از قراردادهای هوشمند هستند، می‌توانند میزبان برنامه‌های دیفای نیز باشند.

در حالی که قراردادهای سنتی برای تعیین روابط میان طرفین از مواد قانونی استفاده می‌کنند، قراردادهای هوشمند بر اساس کدهای کامپیوتری عمل می‌کنند.

به لطف بلاک‌چین، یک قرارداد هوشمند پس از پیاده‌سازی، از ضمانت اجرایی برخوردار خواهد بود. شرایط اجرای قرارداد توسط توسعه‌دهنده در کد مشخص می‌شود و پس از ثبت آن در بلاک‌چین، حتی خود توسعه‌دهنده نیز نمی‌تواند مانع از اجرای آن شود.

استفاده از قراردادهای هوشمند سریع‌تر، آسان‌تر و با ریسک کمتری برای طرفین همراه است. با این حال این قراردادها هنوز با چالش‌های حقوقی مواجه هستند به عنوان مثال مراجع قانونی هنوز قراردادهای هوشمند را برای مالکیت املاک به رسمیت نمی‌شناسند. علاوه بر این از آنجا که قراردادهای هوشمند غیرقابل توقف هستند وجود باگ یا کد مخرب می‌تواند تهدیدی برای امنیت ایجاد کند.

اتریوم در حال حاضر بزرگ‌ترین پلتفرم برای اجرای پروژه‌های دیفای است. بدون اغراق می‌توان گفت که در حال حاضر بیش از ۷۰٪ از کل اکوسیستم دیفای بر بستر بلاک‌چین اتریوم فعالیت می‌کند.

به‌جز اتریوم، ایاس، تزوس، ترون، کاردانو، نئو، الگورند و ده‌ها بلاک چین دیگر قادر هستند برنامه‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز را میزبانی کنند.

بزرگ‌ترین مشکلات Defi

مهم‌ترین مشکلاتی که دیفای با آنها روبه‌رو است عبارت‌اند از:

• سرعت
• احتمال خطا از سمت کاربر
• تجربه کاربری بد

سرعت

در حال حاضر بلاک‌چین‌ها کندتر از سیستم‌های متمرکز خود عمل می‌کنند و این امر تأثیر زیادی بر عملکرد برنامه‌های غیرمتمرکز دارد. به عنوان مثال اتریوم که بزرگ‌ترین میزبان پروژه‌های دیفای است، در حال حاضر تنها قادر به پردازش ۱۴ تراکنش در ثانیه است.

با این حال با وجود راهکارهای مقیاس‌پذیری و پیشرفت‌های احتمالی در آینده به نظر می‌رسد که این مشکل در کوتاه‌مدت حل خواهد شد. جالب است بدانید که هم‌اکنون ده‌ها پروژه دیفای به‌خوبی بر روی همین بلاک‌چین‌های با سرعت پایین در حال فعالیت هستند.

احتمال خطا از سوی کاربر؛ هر فرد مسئول دارایی خود است

همان‌طور که اشاره شد دیفای واسطه‌های مالی را از میان برمی‌دارد و تمام مسئولیت‌ها را بر عهده کاربران می‌گذارد.

برای مثال اگر رمز عبور حساب بانکی خود را فراموش کنید می‌توانید به بانک مراجعه کرده و حساب خود را بازیابی کنید. اما در بلاک‌چین‌های باز مانند اتریوم هویت کاربران از طریق «کلید خصوصی» که یک رشته متنی شامل حروف و اعداد است شناسایی می‌شود. اگر این کلید را گم کنید دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دست خواهید داد.

همچنین تراکنش‌ها در بلاک‌چین‌های باز غیرقابل برگشت هستند به این معنی که اگر وجهی به کیف پول اشتباهی واریز کنید احتمالاً دیگر نمی‌توانید آن را بازیابی کنید. به همین دلیل کاربران غافل یا بی‌دقت هنگام کار با دیفای در معرض خطر هستند.

تجربه کاربری ضعیف

در حال حاضر استفاده از حوزه دیفای برای کاربران تازه‌کار کمی پیچیده است و برنامه‌های موجود هنوز رابط کاربری مناسبی ندارند.

برای یک کاربر معمولی حریم خصوصی و عدم تمرکز در اولویت نیست. راحتی و سادگی در استفاده از این برنامه‌ها می‌تواند انگیزه‌ای برای کاربران باشد تا سیستم‌های متمرکز را ترک کنند. اما بدون رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان، برنامه‌های غیرمتمرکز قادر نخواهند بود که تعداد زیادی کاربر جذب کنند.

توسعه نرم‌افزارهای موبایل برای برنامه‌های دیفای یکی از مهم‌ترین جنبه‌هایی است که باید در بهبود تجربه کاربری این حوزه به آن توجه شود.

نتیجه گیری

در این مقاله با مفهوم دیفای کاربردها و چالش‌های آن آشنا شدیم. دیفای یک حوزه وسیع است که به‌دنبال حذف واسطه‌ها و ارائه خدمات مالی به افراد می‌باشد. این سیستم می‌تواند ما را به‌سمت یک سیستم مالی آزادتر هدایت کند سیستمی که در سراسر جهان قابل دسترسی است و از بروز فساد، سانسور و تبعیض جلوگیری می‌کند.

برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای بر روی بلاک‌چین‌هایی که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند، اجرا می‌شوند. در حال حاضر، اتریوم بزرگ‌ترین پلتفرم میزبان دیفای است.

پتانسیل دیفای برای خلق آینده‌ای متفاوت و نوین بسیار بالا است آینده‌ای که در آن بدون نیاز به بانک‌ها و شرکت‌های واسطه، امور مالی خود را مدیریت کرده و بر دارایی‌هایمان کنترل کامل خواهیم داشت.

سؤالات متداول

دیفای چیست؟

دیفای مخفف Decentralized Finance به‌معنای امور مالی غیرمتمرکز است. منظور از دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌های بلاک چینی است که همان خدمات مالی سنتی را بدون نیاز به واسطه و به‌صورت غیرمتمرکز ارائه می‌کنند.

بهترین ارز دیجیتال دیفای کدام است؟

دیفای یک ارز دیجیتال نیست، بلکه مجموعه‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز است که هدفشان حذف واسطه از خدمات مالی است. البته هریک از این برنامه‌های غیرمتمرکز می‌توانند یک ارز دیجیتال اختصاصی داشته باشند.

برای ورود به بازار دیفای به چه چیزی نیاز داریم؟

برای ورود به بازار دیفای به‌عنوان کاربر تنها به یک کیف پول ارز دیجیتال و مقداری ارز دیجیتال نیاز دارید. نوع کیف پول و ارز دیجیتال بستگی به پلتفرم دیفای موردنظر شما دارد.

انتهای مطلب/ ی.ر