چگونه تری پلی فسفات سدیم کیفیت مواد غذایی را افزایش می‌دهد؟

به گزارش تجارت امروز؛ تری پلی فسفات سدیم یکی از ترکیبات شیمیایی پرکاربرد است که در صنایع مختلف به دلیل خواص منحصربه‌فرد خود استفاده می‌شود. این ماده علاوه بر اینکه عملکرد محصولات را بهبود می‌بخشد، به عنوان یک افزودنی کلیدی در مواد غذایی و شوینده‌ها شناخته می‌شود. در ادامه، به بررسی کامل ویژگی‌ها و کاربردهای این ترکیب می‌پردازیم.

تری پلی فسفات سدیم چیست؟

سدیم تری پلی فسفات (STPP) یک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول شیمیایی Na₅P₃O₁₀ است که به صورت پودر یا بلورهای سفید و بدون بو در دسترس بوده و در آب محلول است. این ماده از گروه پلی فسفات‌های سدیم محسوب می‌شود و به دلیل خواص کلاته‌کنندگی، امولسیون‌کنندگی و توانایی حفظ رطوبت، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد.

سدیم تری پلی فسفات به عنوان یک عامل کلاته‌کننده، یون‌های فلزی مانند کلسیم و منیزیم را از محلول جدا کرده و مانع از تشکیل رسوبات می‌شود. این ویژگی باعث شده که به عنوان یک افزودنی کلیدی در شوینده‌ها برای نرم کردن آب و افزایش کارایی شستشو مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در صنایع غذایی، این ماده برای حفظ رطوبت، بهبود بافت و افزایش طول عمر محصولات پروتئینی مانند گوشت، مرغ و فرآورده‌های دریایی به کار می‌رود.

STPP با واکنش اسید فسفریک و کربنات سدیم تولید می‌شود و از مشخصات فیزیکی آن می‌توان به وزن مولکولی ۳۶۷.۸۶ گرم بر مول و چگالی ۰.۹ گرم بر سانتی‌متر مکعب اشاره کرد. این ترکیب به دلیل قابلیت‌های متعدد خود در صنایع شوینده، غذایی و دارویی بسیار ارزشمند است اما استفاده ناپایدار از آن می‌تواند به مشکلات زیست‌محیطی مانند یوتروفیکاسیون منجر شود. حالا که با تری پلی فسفات سدیم آشنا شدید در قسمت بعد به کاربردهای آن در صنعت غذایی می پردازیم.

کاربرد تری پلی فسفات سدیم در صنعت غذایی

۱. حفظ رطوبت در مواد غذایی

• STPP با جذب آب و حفظ آن در بافت مواد غذایی، از خشک شدن محصولات جلوگیری می‌کند. این ویژگی به‌ویژه در فرآورده‌های گوشتی، مرغ، ماهی و غذاهای دریایی اهمیت دارد.
• در طی فرآوری، حمل‌ونقل و نگهداری مواد غذایی، STPP باعث می‌شود آب در داخل ساختار پروتئین باقی بماند و وزن و کیفیت محصول حفظ شود.
• به‌عنوان مثال، در تولید مرغ منجمد، STPP رطوبت را حفظ کرده و از خشکی و تغییر بافت مرغ پس از انجماد و یخ‌زدایی جلوگیری می‌کند.

۲. بهبود بافت و ساختار مواد غذایی

• STPP با تغییر ساختار پروتئین‌ها، باعث نرم‌تر و لطیف‌تر شدن گوشت و فرآورده‌های پروتئینی می‌شود.
• این ماده می‌تواند از سفت شدن و ایجاد بافت نامطلوب در غذاهای فرآوری‌شده جلوگیری کند. برای مثال، در سوسیس و کالباس، STPP به یکنواختی بافت کمک می‌کند.
• همچنین، در محصولات ماهی مانند میگو و فیله ماهی، STPP مانع از ایجاد حالت لاستیکی یا چسبنده می‌شود.

۳. افزایش طول عمر نگهداری مواد غذایی

• STPP با جلوگیری از تغییرات فیزیکی و شیمیایی، طول عمر نگهداری مواد غذایی را افزایش می‌دهد.
• این ترکیب از فساد و تجزیه پروتئین‌ها جلوگیری کرده و باعث ماندگاری بیشتر محصول در شرایط ذخیره‌سازی مختلف می‌شود.
• در فرآورده‌های گوشتی منجمد، STPP از تشکیل بلورهای یخ بزرگ و آسیب به بافت‌ها جلوگیری می‌کند.

۴. تثبیت رنگ و ظاهر مواد غذایی

• STPP در گوشت و مرغ استفاده می‌شود تا رنگ طبیعی آنها حفظ شود و از تغییر رنگ در طول نگهداری یا فرآوری جلوگیری کند.
• این ماده به تثبیت رنگ‌های جذاب و تازه در فرآورده‌های پروتئینی کمک می‌کند و در نتیجه، ظاهر بهتری برای مصرف‌کننده فراهم می‌شود.

۵. امولسیون‌کنندگی و ترکیب یکنواخت اجزا

• در محصولات گوشتی فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس، STPP به ترکیب یکنواخت آب و چربی کمک می‌کند. این خاصیت از جدا شدن چربی در محصول نهایی جلوگیری می‌کند.
• به دلیل توانایی امولسیون‌کنندگی، STPP در تولید مواد غذایی حاوی چربی، طعم و قوام یکنواخت ایجاد می‌کند.

۶. افزایش کیفیت محصول نهایی

• STPP کیفیت محصول نهایی را از جنبه‌های مختلف مانند طعم، بافت، ماندگاری و ظاهر بهبود می‌دهد.
• این ماده باعث ایجاد حس دهانی بهتر در محصولات گوشتی و فرآوری‌شده می‌شود و محصولاتی باکیفیت بالاتر برای مصرف‌کننده فراهم می‌کند.

۷. کاهش هزینه‌های تولید

• به دلیل توانایی STPP در حفظ رطوبت و افزایش وزن محصولات غذایی، تولیدکنندگان می‌توانند محصولات بیشتری با همان مقدار مواد اولیه تولید کنند.
• این ویژگی به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در فرآیند تولید کمک می‌کند.

۸. کاربرد در نوشیدنی‌ها

• در برخی نوشیدنی‌ها، STPP به تثبیت طعم و جلوگیری از تغییر ترکیب‌های موجود کمک می‌کند.
• این ماده مانع از ایجاد رسوب در نوشیدنی‌های خاص می‌شود و کیفیت آنها را در طول نگهداری حفظ می‌کند.

مزایای تری پلی فسفات سدیم در صنعت غذایی

1. حفظ رطوبت: باعث جلوگیری از از دست دادن آب در طی فرآیندهای پخت و نگهداری می‌شود و بافت محصول را نرم‌تر و آبدارتر نگه می‌دارد.
2. بهبود بافت: ساختار پروتئین‌ها را تثبیت می‌کند و به افزایش کیفیت بافت محصولاتی مانند گوشت، مرغ و ماهی کمک می‌کند.
3. افزایش ماندگاری: از فساد زودهنگام و تغییرات شیمیایی محصولات جلوگیری کرده و عمر مفید آنها را افزایش می‌دهد.
4. کاهش تغییر رنگ و طعم: با جلوگیری از اکسیداسیون، رنگ و طعم محصولات را بهبود داده و حفظ می‌کند.
5. کاهش نیاز به مواد خام: به دلیل افزایش وزن محصول (با حفظ رطوبت)، بهره‌وری تولید را افزایش می‌دهد.

معایب تری پلی فسفات سدیم در صنعت غذایی

1. احتمال اثرات نامطلوب بر سلامتی: مصرف بیش از حد آن ممکن است منجر به مشکلاتی مانند اختلالات کلیوی یا قلبی به دلیل افزایش سطح فسفات در بدن شود.
2. نگرانی‌های زیست‌محیطی: ورود مقادیر زیاد آن به فاضلاب می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیست‌محیطی مانند افزایش غلظت فسفات در آب‌ها (یوتریفیکاسیون) شود.
3. برچسب‌گذاری بحث‌برانگیز: استفاده از STPP ممکن است در برچسب‌های مواد غذایی به عنوان یک افزودنی مصنوعی ذکر شود که می‌تواند بر دیدگاه مصرف‌کنندگان تأثیر منفی بگذارد.
4. تغییر طبیعی بودن محصولات: برخی مصرف‌کنندگان ممکن است استفاده از آن را به دلیل تغییر ماهیت طبیعی محصولات نپذیرند.

کلام آخر

انتهای مطلب/ ن.پ