فرش دستبافت هنر صنعتی گرانبها و گران سنگ گره خورده

به گزارش تجارت امروز؛ فرش دستبافت هنر صنعتی گرانبها و گران سنگ گره خورده با هنر و خلاقیت بافندگان است. اگرچه رونق سالیان نه چندان دور را از دست داده، اما تلاش خستگی ناپذیر زنان و مردان این خطه در کارگاه‌های کوچک و بزرگ قالیبافی ، جانی دوباره در کالبد این هنر دمیده و در حال بازیابی روح و اصالت دیرینه خویش است.

در سیر این تلاش خستگی ناپذیر برای احیا فرش دستبافت ایران، زنان گوی سبقت را از مردان ربوده و حتی در عمل بسیار جلوتر از مردان حرکت کرده اند.

یکی از این زنان کارآفرین رقیه ایمانزاده است که در سایه همت او و ایجاد کارگاه‌های مختلف در گوشه و کنار شهر و محلات حاشیه‌ای و روستا‌های دور و نزدیک، ۵۰۰ بانوی دیگر کمک خرج خانواده خود شده اند.

اکنون تولیدات کارگاه‌های این بانوی کارآفرین استان، زینت بخش نمایشگاه‌ها و بازار‌های داخلی و خارجی گشته به طوری که طبق اظهارات وی سالانه بیش از ۱۰۰۰ متر مربع فرش تولید و به بازار‌های داخلی و خارجی می فروشد.

این بانوی کارآفرین اردبیلی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، گفت: من از دوران کودکی به واسطه رونق فرشبافی در روستای کرکرق، با این هنر آشنا بودم و اگرچه به هنر‌های دیگر مانند خیاطی هم تسلط داشتم، اما فرش برایم دنیای دیگری داشت، اما هنر دست مادران ودختران روستا که با هزار زحمت بافته می‌شد به کمترین قیمت به واسطه‌ها فروخته می‌شد و این برایم ناراحت کننده بود.

ایمانزاده که ساکن روستای کرکرق از توابع شهرستان نمین است، می‌گوید: فعالیت خود را برای رونق این هنر صنعت و ایجاد کارگاه از انباری کوچک منزل پدری و با یک دار قالی شروع کردم. در ابتدا برای تامین هزینه‌های زندگی فرشبافی می‌کردم، چون فرزند معلول داشتم و تامین هزینه‌های زندگی بر عهده من بود، اما همچنان توسعه این کار را در ذهن داشتم تا اینکه در سال ۸۴ با همکاری ۳۰ نفر از بانوان روستا، کارگاه کوچکی دایر کردم.

او با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۵۰۰ بافنده در کارگاه‌های فرشبافی اش مشغول فعالیت هستند، ادامه داد: اوایل از اتحادیه فرش روستایی سفارش گرفته و برای آن‌ها می‌بافتیم، اما با گذشت زمان و جمع شدن سرمایه اولیه، تعداد کارگاه‌ها و نیز تعداد بافندگان را افزایش دادم تا امروز که در بسیاری از روستا‌های استان و نیز محلات حاشیه‌ای و محروم شهر اردبیل، کارگاه‌های فرشبافی دیگری را دایر کرده ام.

شناخت سلیقه بازار، لازمه تولید موفق

کارآفرین نمونه استان اردبیل، شناخت بازار و سلایق مشتری را از ارکان اولیه کارآفرینی عنوان کرد و اظهار داشت: برای دست یافتن به این مهم به صورت شخصی یا از طرف اتحادیه فرش دستبافت، در نمایشگاه‌های داخلی و حتی خارجی شرکت کرده و در کنار بازاریابی و فروش فرش‌های بافته شده، با تجار و بازرگانان فرش از کشور‌های مختلف نیز قرارداد بسته و ضمن آگاهی از سلایق و نقشه‌های بازار پسند در این کشور‌ها، از طریق همین تجار، اقدام به صادرات فرش استان به کشور‌های مختلف کردیم.

ایمانزاده افزود: متاسفانه برخی از بافندگان فرش در استان اردبیل به این موضوع توجه نداشته و با سبک و سیاق گذشته و با هزار زحمت اقدام به تولید فرش دستباف می‌نمایند، اما باید آگاه بود که بازار فرش نسبت به گذشته، بسیار فرق کرده و به تبع آن سلایق مشتریان نیز تغییر یافته است و اگر کسی بخواهد در این بازار به شدت رقابتی موفق باشد، باید به روز بوده و طبق سلیقه و خواست مشتری محصول را تولید کند.

او افزود: در حال حاضر بازار آمریکا خواستار فرش‌هایی با رنگ زمینه قرمز، در ترکیه و آلمان و دیگر کشور‌ها نیز فرش‌هایی با طرح اولیایی و رضایی و زمینه ساده، مشتری‌های بیشتری دارد و ما نیز در بافت فرش، این موضوعات را در نظر می‌گیریم به طوری که تمام فرش‌های بافته شده در کارگاه‌ها صادراتی بوده و از قبل سفارش گرفته شده اند.

مدیر تعاونی فرش دستبافت آلاچیق بافت اردبیل با بیان اینکه فرش‌های بافته شده در این کارگاه‌ها، به طور مستقیم یا از طریق واسطه به کشور‌های ترکیه، آذربایجان و آلمان صادر می‌شود، تصریح کرد: متاسفانه اعمال تحریم از سوی آمریکا بسیاری از بخش‌های تولیدی و اقتصادی را به رکود و تعطیلی کشانده است، اما خوشبختانه حوزه فرش به ویژه فرش دستباف علی رغم تحریم‌های موجود از رونق خوبی برخوردار است.

او افزود: اگرچه به واسطه تحریم‌های بانکی، شرایط ورود ارز به کشور سخت شده است، اما این امر باعث نشده که مایوس شده و کار را تعطیل کنیم، بلکه جدی‌تر از گذشته تلاش می‌کنیم و با شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و بین المللی و عقد قرارداد با تجار و بازرگانان، اقدام به صادرات فرش می‌نماییم.

جای خالی “نشان” فرش ایرانی در بازار‌های جهانی

ایمانزاده نداشتن برند مخصوص برای فرش دستبافت را یکی از دلایل از دست رفتن بازار‌های مهم و جهانی برای این هنر صنعت ذکر کرد و گفت: فرش ایران قدمت و پیشینه‌ای طولانی دارد و متاسفانه کم کاری و کوتاهی برخی مسئولان ذیربط در عدم برندسازی این هنر صنعت نفیس و گرانبها، عرصه را برای دیگر رقبا باز کرده به طوری که کشور‌های دیگر از قبیل چین، افغانستان و پاکستان با الگوگیری از نقشه‌های نفیس فرش ایرانی، بازار‌های جهانی را از چنگ فرش ایران خارج کرده اند و من بار‌ها شاهد این موضوع در بسیاری از نمایشگاه‌ها بوده ام.

او اذعان داشت: خوشبختانه بافت “گره ترکی یا ترک بافت” به دلیل مشکل بودن بافت این نوع گره، کمتر مورد کپی برداری قرار می‌گیرد به همین دلیل من بسیاری از نقشه‌های فارسی باف را نیز با گره ترک می‌بافم.

این کارآفرین استان اردبیل که در کنار بافت فرش به امر آموزش این هنر اصیل ایرانی نیز اقدام کرده است، اشتغالزایی و کمک به رفع بیکاری بانوان به خصوص بانوان سرپرست خانوار یا بدسرپرست و نیز حفظ و احیا این هنر با ارزش را، از اهداف اصلی خود برای ایجاد کارگاه‌های قالی بافی عنوان کرد و اظهار داشت: اولیا، سالاری، بیجار، خوی، هریس، گل افشان، میراشرف (ماهی) و پیرمادر از جمله نقشه‌هایی هستند که در این کارگاه‌ها بافته می‌شوند.

او ایجاد کارگاه‌های بافت گلیم در شهر عنبران را از برنامه‌های آتی خود عنوان کرد و گفت: گلیم عنبران نه تنها در داخل کشور که در بسیاری از کشور‌های خارجی معروف و مشهور است، به ویژه که با ثبت جهانی گلیم عنبران مشتریانی از کشور‌های دیگر به دنبال این دست بافت ارزشمند هستند که به امید خداوند و حمایت مسئولان در آینده‌ای نزدیک با ایجاد کارگاه‌های گلیم بافی در این شهر سعی خواهیم کرد علاوه بر کمک به صادرات این دستبافته اصیل، در توسعه اقتصادی و افزایش اشتغالزایی این خطه زیبا از استان اردبیل وظیفه خود را هرچند کوچک ادا نمایم.

این بانوی کارآفرین استان، گذشته از کارآفرینی و کمک به اقتصاد استان، وظیفه مادری خود را نیز به نحو احسنت انجام داده است، به طوری که دو فرزند پسر این مادر فداکار با وجود داشتن معلولیت در سایه تلاش‌ها و رسیدگی‌های این بانوی موفق، توانسته اند با عالی‌ترین رتبه از مراکز دانشگاهی معتبر کشور فارغ التحصیل شوند.

ایمانزاده حمایت و پشتیبانی مسئولان از کارآفرینان را بسیار سازنده و دلگرم کننده دانست و بیان داشت: با عنایت خداوند و حمایت‌های مسئولان عالی رتبه استانی چندین بار به عنوان تولید کننده و کارآفرین موفق استان انتخاب شده ام به طوری که با حمایت استاندار محترم مبلغ ۷۰۰ میلیون تومان تسهیلات بانکی به منظور توسعه فعالیت‌های کارآفرینی و نیز افزایش تعداد کارگاه‌ها و رونق تولید و اشتغالزایی دریافت کردم به طوری که بعد از دریافت این تسهیلات تعداد بافندگان فرش را به دو برابر افزایش دادم.

او که از سال ۸۴ تاکنون در این صنعت فعالیت داشته و افراد زیادی در کنار وی از شاگردی به کارآفرینی رسیده اند با اشاره به سختی‌های این مسیر گفت: نداشتن تجربه و مهارت کافی باعث شد فرش‌های بسیاری را به صورت معیوب می‌بافتم، ولی برای حفظ بازار و اعتقاد به این جمله که “کار آدم تبلیغ نحوه کار اوست” از ارائه این فرش‌ها به بازار خودداری می‌کردم که این امر برای من ضرر مالی بسیاری داشت به مرور زمان و کسب تجربه و مهارت کافی در این حوزه توانستم مهارت کافی دست پیدا کنم. به طوری که اکنون در یک نگاه می‌توانم ایراد یک فرش دست بافت را تشخیص بدهم که همه این‌ها در سایه آزمون و خطا‌ها و شکست‌هایی بوده است که در طی این سال‌ها آن را تجربه کرده ام.

این بانوی کارآفرین نقش زنان را در کمک به اقتصاد خانواده بسیار مهم برشمرد و تصریح کرد: زنان به دلیل توان مدیریتی بالا می‌توانند در کنار وظایف مادری و همسری در خانه با انجام مشاغل خانگی کمکی موثر برای اقتصاد خانواده و در نتیجه جامعه خود باشند.

ایمانزاده افزود: در شرایط اقتصادی که کشور ما دارد و برای اینکه روی پای خود بایستیم و وابسته به کشور‌های بیگانه نباشیم، باید مرد و زن پا به پای هم در سنگر‌های مختلف تلاش کنیم.

او در پایان صحبت‌های خود خواستار حمایت همه جانبه مسئولان از فعالان اقتصادی شد و بیان داشت: افزایش رغبت و همت مسئولان برای رفع موانع تولید در کارگاه‌های خرد و کوچک مایه دلگرمی کارآفرینان بوده و آنان را به ادامه این مسیر و پیشرفت و آبادانی کشور مصمم‌تر خواهد کرد.

با توجه به شعار سال و طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب مبنی بر رونق تولید، باید مردم و مسئولان، همگی دست به دست هم دهیم تا از ظرفیت های موجود و مغفول بهره ببریم.

انتهای مطلب