همه چیز درباره دنیای متاورس؛ انقلابی در دنیای دیجیتال و اقتصاد آینده
دنیای متاورس در حال تغییر ساختار تعاملات اجتماعی، کسبوکارها و حتی تفریحات ماست. از دفاتر کاری مجازی گرفته تا خریدوفروش در محیطهای سهبعدی، همه چیز در حال دگرگونی است.
به گزارش تجارت امروز؛ دنیای متاورس جایی است که مرزهای واقعیت و خیال از بین رفتهاند و شما به جای تماشا، میتوانید در آن زندگی کنید. متاورس این رؤیا را به واقعیت تبدیل میکند؛ دنیایی بیپایان برای کشف، خلق و تعامل، جایی که آینده زندگی بشر شکل میگیرد. با ما همراه باشید تا بیشتر با این دنیای شگفت انگیز آشنا شوید.
متاورس (Metaverse) چیست؟
متاورس مجموعهای از فناوریهای پیشرفته است که به کاربران اجازه میدهد در محیطهای مجازی و اشیاء دیجیتالی تعامل داشته باشند. این فضا ترکیبی از واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، واقعیت ترکیبی، بلاکچین و هوش مصنوعی است که تجربهای همهجانبه ارائه میدهد. برخلاف اینترنت سنتی که اساساً دو بعدی است، متاورس محیطهایی سهبعدی و بسیار فراگیرتر فراهم میکند که کاربران میتوانند در آنها “زندگی مجازی” داشته باشند.
تاریخچه متاورس (Metaverse)
اگرچه فناوری متاورس هنوز در مراحل ابتدایی و فاصله زیادی تا نمونههای کاربردی گسترده دارد اما این مفهوم برای دههها در ادبیات، بازیهای ویدئویی، و فناوریهای دیجیتال حضور داشته است. ریشه این واژه به اوایل دهه ۱۹۹۰ و انتشار رمان Snow Crash اثر نیل استفنسون (Neal Stephenson) بازمیگردد. این نویسنده برای نخستین بار اصطلاحات “متاورس” و “آواتار” را معرفی کرد و آنها را در قالب داستانی علمی-تخیلی به تصویر کشید. مفاهیمی که دههها بعد در دنیای دیجیتال واقعی شکل گرفتند.
چند سال پس از آن، ارنست کلاین (Ernest Cline) در کتاب بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One) به زندگی انسانها در سال ۲۰۴۴ پرداخت. این رمان، دنیایی را به تصویر میکشد که انسانها برای فرار از سختیهای زندگی واقعی، به محیطی مجازی و دیجیتال پناه میبرند. این آثار نشاندهنده علاقه مداوم بشر به ترکیب جهانهای واقعی و مجازی هستند.
در دهههای اخیر، تغییرات بزرگی در حوزه فناوری صورت گرفته است؛ از جمله تغییر نام فیسبوک به متا (Meta) در سال ۲۰۲۱ که نشاندهنده تعهد جدی به توسعه متاورس بود. این تغییر، متاورس را به کانون توجه جهانی تبدیل کرد و تلاشهای بیشتری برای پیادهسازی آن آغاز شد. مجموعه این جریانها، از مفاهیم داستانی گرفته تا سرمایهگذاریهای مدرن، نشاندهنده اهمیت و جذابیت متاورس در شکلدهی آینده دنیای دیجیتال هستند.
ویژگیهای متاورس
- حضور (Presence): متاورس به کاربران امکان میدهد حس حضور واقعی در محیط مجازی و کنار دیگران را تجربه کنند. این حس با استفاده از هدستها و نمایشگرهای پیشرفته منتقل میشود و کیفیت تعاملات مجازی را افزایش میدهد.
- همکاری (Interoperability): کاربران میتوانند با یک آواتار یکسان در بخشهای مختلف متاورس فعالیت کنند. این قابلیت باعث تعامل بیشتر و تجربه یکپارچه در دنیای مجازی میشود.
- استانداردسازی (Standardization): ایجاد قوانین و پروتکلهای استاندارد، نقش مهمی در پیشرفت متاورس دارد. برای این منظور سازمانهای بینالمللی پروتکلهای مشخصی را تعریف میکنند.
- دنیای بیانتهای مجازی: متاورس به فضای فیزیکی محدود نیست و امکان گسترش نامحدود دارد. این ویژگی به معنای ظرفیت بالقوه بیپایان برای توسعه و خلاقیت است.
- همزمانی (Real-Time): کاربران میتوانند در زمان واقعی و از نقاط مختلف جهان با یکدیگر تعامل داشته باشند، که امکان ارتباطات سریع و مؤثر را فراهم میکند.
- سرعت: در متاورس، اطلاعات و دسترسی به خدمات بهصورت لحظهای ممکن است، که نیاز به جستجو یا انتظار را کاهش میدهد.
- پایداری: کاربران میتوانند محیطهای مجازی خود را طراحی کرده و تغییر دهند، و این تغییرات دائماً ذخیره میشوند و برای بازدیدهای آینده قابل مشاهده خواهند بود.
- کاهش هزینهها: متاورس برخی از هزینههای دنیای واقعی مانند رفتوآمد، تجهیزات یا آموزش حضوری را حذف کرده و به صرفهجویی کمک میکند.
کاربردهای متاورس
متاورس کاربردهای گستردهای در حوزههای مختلف دارد که در این بخش به آن می پردازیم:
بازیها و سرگرمی
بازیهای چندنفره آنلاین همچون Fortnite و Roblox پیشدرآمد متاورس به حساب میآیند. این پلتفرمها فضایی ایجاد میکنند که کاربران میتوانند در آن شخصیتسازی کرده، در محیطهای تعاملی شرکت کنند و خریدهای دیجیتالی انجام دهند.
آموزش و بهداشت
استفاده از متاورس در شبیهسازیهای آموزشی و جراحیهای پزشکی از جمله کاربردهای جدید آن است. برای مثال، جراحان از فناوری AR برای انجام عملهای پیچیده بهره میگیرند.
تجارت و خردهفروشی
برندهایی مانند Gucci و Nike فروشگاههای مجازی ایجاد کردهاند که کاربران میتوانند از طریق آنها محصولات دیجیتال یا واقعی خریداری کنند. همچنین، فروشگاه ایکیا نیز فروشگاههای مجازی ارائه داده است که به کاربران امکان تجربه خرید تعاملی و بررسی محصولات در محیطی دیجیتالی را میدهد.
کار و همکاریهای شرکتی
متاورس امکاناتی برای جلسات و همکاریهای مجازی فراهم میکند که برای مشاغل دورکاری بسیار مفید است.
فناوری های متاورس در حال حاضر
در حال حاضر، ما از برخی فناوریهای مرتبط با متاورس استفاده میکنیم اما تجربهای کامل از متاورس بهعنوان یک دنیای مجازی یکپارچه و فراگیر هنوز بهطور کامل محقق نشده است. برخی از فناوریهایی که بخشی از ایده متاورس را شکل میدهند عبارتاند از:
- واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR): هدستهای VR مانند Oculus یا ARهایی که روی گوشیها و دستگاههای هوشمند اجرا میشوند، نمونهای از ابزارهایی هستند که تجربههای غوطهور در متاورس را ممکن میسازند.
- بازیهای آنلاین چندنفره (MMORPG): بازیهایی مانند Fortnite، Roblox و Minecraft محیطهایی را فراهم کردهاند که کاربران میتوانند در یک دنیای مجازی تعامل داشته باشند، خرید کنند یا رویدادهای اجتماعی برگزار کنند.
- اقتصاد دیجیتال: خریدوفروش NFTها، ارزهای دیجیتال و داراییهای مجازی نمونههایی از اقتصاد متاورسی هستند که بهسرعت در حال گسترشاند.
- اجتماعات مجازی: پلتفرمهایی مانند Horizon Workrooms یا Decentraland به کاربران امکان میدهند که جلسات کاری، تعاملات اجتماعی و رویدادها را در دنیای دیجیتال تجربه کنند.
آینده متاورس: زندگی دیجیتالی در سالهای پیشرو
متاورس بهعنوان یکی از انقلابیترین تحولات فناوری قرن ۲۱، بهتدریج در حال ادغام با جنبههای مختلف زندگی بشر است. متاورس پتانسیل دارد تا تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۵ تریلیون دلار درآمد ایجاد کند. نسل جوان، بهویژه نسل Z، به دلیل آشنایی بیشتر با دنیای دیجیتال، به یکی از مخاطبان اصلی این فناوری تبدیل خواهند شد. علاوه بر این، متاورس ممکن است به تغییر در مدلهای آموزشی، اقتصادی و حتی اجتماعی منجر شود. با این حال، نگرانیهایی درباره تأثیرات منفی، از جمله افزایش تقلب اینترنتی و مشکلات حریم خصوصی وجود دارد.
در ادامه، آینده متاورس از جوانب مختلف بررسی میشود:
۱. تغییر در نحوه کار و تعاملات اجتماعی
- دفاتر مجازی: در چند سال آینده، شرکتها بهجای دفاتر فیزیکی، دفاتر مجازی در متاورس ایجاد خواهند کرد. کارمندان میتوانند با آواتارهای خود در جلسات شرکت کنند، با همکاران تعامل داشته باشند و در محیطهای کاری سهبعدی فعالیت کنند.
- رویدادهای اجتماعی: برگزاری کنسرتها، نمایشگاهها، جشنها و حتی ملاقاتهای دوستانه در دنیای متاورس به یک استاندارد تبدیل خواهد شد. این تغییر به افراد اجازه میدهد بدون محدودیت جغرافیایی به رویدادها بپیوندند.
۲. آموزش و یادگیری
- کلاسهای درس تعاملی: آموزش در متاورس میتواند تحول چشمگیری ایجاد کند. دانشآموزان میتوانند از طریق آواتارها به مکانهای تاریخی، آزمایشگاههای علمی یا حتی سیارات دیگر سفر کنند و یادگیری تعاملی را تجربه کنند.
- شبیهسازیهای عملی: دانشجویان پزشکی، مهندسی و سایر حوزهها میتوانند از شبیهسازیهای واقعگرایانه برای آموزش مهارتهای پیچیده استفاده کنند.
۳. اقتصاد دیجیتال
- افزایش مشاغل مجازی: در متاورس، مشاغل جدیدی همچون معماران واقعیت مجازی، طراحان آواتار، توسعهدهندگان NFT و مدیران املاک مجازی به وجود خواهند آمد.
- رشد رمزارزها و داراییهای دیجیتال: متاورس بستری قدرتمند برای تبادلات مالی مبتنی بر رمزارزها و داراییهای مجازی فراهم میکند. از خریدوفروش املاک دیجیتال گرفته تا انجام تراکنشهای درونپلتفرمی، اقتصاد متاورس رشد چشمگیری خواهد داشت.
۴. تغییر سبک زندگی
- خریدوفروش در دنیای مجازی: برندها در متاورس فروشگاههای مجازی خود را ایجاد خواهند کرد. کاربران میتوانند محصولات را امتحان کرده و سپس آنها را در دنیای واقعی یا دیجیتالی خریداری کنند.
- تفریح و سرگرمی: بازیهای مبتنی بر متاورس، تجربیات واقعگرایانهتر و کاملاً غوطهورانهای ارائه میدهند. همچنین، فعالیتهایی مانند سفرهای مجازی به مقاصد دوردست بهسادگی امکانپذیر خواهد بود.
۵. پیشرفت فناوریهای زیرساختی
- واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR): پیشرفت هدستها و عینکهای واقعیت مجازی/افزوده، تعاملات در متاورس را بهبود میبخشد و تجربهای طبیعیتر برای کاربران فراهم میکند.
- شبکههای 5G و 6G: افزایش سرعت و کاهش تأخیر در اینترنت موجب میشود متاورس در دسترستر و کارآمدتر باشد.
- هوش مصنوعی: هوش مصنوعی به توسعه شخصیتهای غیرواقعی، تسهیل تعاملات و بهبود عملکرد سیستمها در متاورس کمک خواهد کرد.
چالشها و محدودیتهای متاورس
با وجود فرصتها، متاورس با چالشهایی روبهرو است:
- حریم خصوصی و امنیت: محافظت از اطلاعات شخصی کاربران و جلوگیری از سوءاستفادههای سایبری اهمیت بالایی خواهد داشت.
- انطباق اجتماعی: برخی افراد ممکن است با تغییر سبک زندگی دیجیتالی یا وابستگی بیشازحد به فناوری مشکل داشته باشند.
- هزینههای اولیه: تجهیزات پیشرفته، مانند هدستهای VR، برای بسیاری از کاربران گرانقیمت هستند.
- قوانین و مقررات: بسیاری از جنبههای قانونی متاورس هنوز تعریف نشدهاند و احتمال بروز مشکلات حقوقی وجود دارد.
- اثرات روانی و اجتماعی: تجربههای بیش از حد واقعی در متاورس ممکن است بر تصمیمگیری و تفکر منطقی کاربران تأثیر بگذارد. حفاظت از کودکان در این فضا نیز چالشبرانگیز است.
- عدم انطباق برخی افراد: بسیاری از افراد هنوز به شیوههای سنتی زندگی و فناوریهای گذشته پایبند هستند و ممکن است پذیرش دنیای متاورس برای آنها چالشبرانگیز باشد.
- حذف لذتهای فیزیکی: تجربههای لذتبخش دنیای واقعی مانند سفر، تعاملات چهرهبهچهره، یا انجام فعالیتهای بدنی ممکن است در متاورس کاهش یابد یا کاملاً حذف شود.
کسب درآمد از متاورس
- طراحی و فروش NFT: طراحان گرافیکی، هنرمندان و توسعهدهندگان میتوانند NFT بسازند و آنها را در بازارهایی مانند OpenSea یا Rarible به فروش برسانند. این آثار میتوانند هنری، کاربردی یا نمایشی باشند.
- میزبانی رویدادها: شرکتها و افراد میتوانند کنسرتها، نمایشگاهها، جلسات یا کلاسهای آموزشی در متاورس برگزار کرده و از فروش بلیت یا اسپانسرشیپ درآمدزایی کنند.
- توسعهدهنده یا طراح در متاورس: برنامهنویسان و طراحان میتوانند خدماتی مانند ساخت زمینها، فضاهای تعاملی، یا برنامههای سفارشی ارائه دهند.
- تبلیغات در متاورس: برندها میتوانند از فرصتهای تبلیغاتی در متاورس استفاده کنند. ساخت بیلبوردهای دیجیتالی یا همکاری با اینفلوئنسرهای مجازی راههایی برای کسب درآمد است.
- بازیهای Play-to-Earn: بسیاری از بازیهای متاورسی مانند Axie Infinity به بازیکنان اجازه میدهند از طریق انجام مأموریتها و مسابقات درآمد کسب کنند.
- فروشگاههای مجازی: افراد میتوانند فروشگاههایی در متاورس ایجاد کنند و محصولات واقعی یا دیجیتالی را به کاربران بفروشند.
آیا زندگی متاورسی خواهد شد؟
به نظر میرسد که متاورس بخش عمدهای از زندگی انسانها را در دهههای آینده تشکیل دهد. بسیاری از فعالیتهای روزمره، از خرید و کار گرفته تا آموزش و تعاملات اجتماعی، به محیطهای دیجیتال منتقل خواهند شد. با این حال، برای تحقق این پیشبینی، به تلاشهای گستردهای در زمینه زیرساختها، پذیرش عمومی و رفع محدودیتهای تکنولوژیکی نیاز است.
متاورس میتواند به ایجاد یک دنیای کاملاً متصل و بدون مرز کمک کند اما باید از تأثیرات منفی آن بر ارتباطات انسانی، تعادل زندگی و سلامت روان نیز آگاه باشیم.
آیا متاورس جایگزین اینترنت خواهد شد؟
با اینکه برخی متاورس را جایگزین اینترنت میدانند، این فناوری بیشتر بهعنوان نسخهای جدید و ارتقا یافته از اینترنت فعلی در نظر گرفته میشود. مارک زاکربرگ تأکید دارد که اینترنت همچنان بهعنوان پایه باقی خواهد ماند، اما بسیاری از خدمات اینترنتی میتوانند در محیط متاورس جایگزین شوند. باوجوداین، انتقال حجم عظیم دادهها و اطلاعات اینترنت کنونی به متاورس همچنان چالشی بزرگ است.
کلام آخر
متاورس در حال تبدیل شدن به بخشی کلیدی از آینده فناوری است، اما پذیرش گسترده آن نیازمند حل چالشهای اخلاقی، قانونی و تکنولوژیکی است. در عین حال، با سرمایهگذاریهای کلان شرکتهای بزرگ و پیشرفت فناوری، پتانسیل این فضا برای تغییر زندگی روزمره غیرقابل انکار است. نظر شما درباره متاورس و آینده آن چیست؟
انتهای مطلب/ ن.پ
