آشنایی با آداب و رسوم مردم شیراز؛ چای، شعر و مهمان‌نوازی
شیراز، شهر شعر و شکوفه‌های نارنج نه‌تنها به واسطه‌ی پیشینه‌ی ادبی و تاریخی‌اش شهرت دارد، بلکه آداب و رسوم مردمان خونگرم و مهمان‌نواز آن نیز رنگی از فرهنگ و اصالت دارد. از حافظ‌خوانی‌های شبانه تا جشن‌های بهاری و دورهمی‌های صمیمانه هر گوشه‌ای از این شهر، روایت‌گر سنت‌هایی است که ریشه در تاریخ کهن ایران دارد.
به گزارش تجارت امروز؛ آداب و رسوم مردم شیراز بازتابی از فرهنگ غنی، اصالت و روحیه‌ی مهمان‌نوازی این دیار کهن است. شیراز شهر شعر و ادب، همواره به خاطر سنت‌های دل‌نشین و سبک زندگی آرام و صمیمی مردمش زبانزد بوده است. از جشن‌های باستانی گرفته تا محافل ادبی و آیین‌های مذهبی هر گوشه از این شهر روایت‌گر داستانی از مهر و هویت ایرانی است. در این مقاله به بررسی برخی از مهم‌ترین آداب و رسوم مردم شیراز می‌پردازیم که همچنان در زندگی روزمره‌ی آنان جایگاه ویژه‌ای دارند.
آشنایی با آداب و رسوم مردم شیراز
شیراز، شهر شعر و ادب نه‌تنها به خاطر پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی خود شناخته میشود، بلکه آداب و رسوم منحصر‌به‌فرد مردم این دیار نیز آن را به یکی از دل نشین ترین شهرهای ایران تبدیل کرده است. مردمان شیراز به مهمان‌نوازی، آرامش و برخورد گرم و صمیمی شهرت دارند. آیین‌های خاصی مانند حافظ‌خوانی، جشن گل سرخ، نوروز شیرازی و مراسم مذهبی ویژه بخش مهمی از فرهنگ این شهر را تشکیل می‌دهند.
فرهنگ و خصوصیات اخلاقی شیرازی ها
شاید شما هم شنیده باشید که شیرازی ها به نشاط و آرامش در زندگی شهرت دارند. در حقیقت، شاد زیستن و نگاه مثبت به زندگی از ویژگی‌های بارز اخلاقی آن‌هاست. مردمان این دیار با وجود دغدغه‌های روزمره، همواره تلاش می‌کنند که لحظات خود را با خوش‌رویی و سبکبالی سپری کنند. آنها از هر فرصتی برای شاد بودن و لذت بردن از زندگی بهره می‌برند و روحیه‌ای امیدوار و سرزنده دارند. این خصوصیت می‌تواند الگویی برای سایر مردم ایران باشد تا با نگاهی آرام‌تر و سبک‌بارتر، زندگی را تجربه کنند.
گاهی اوقات گفته میشود که شیرازی ها بی‌حال و کم‌تحرک هستند، اما این ادعا منبع معتبری ندارد و درستی آن قابل تأمل است. در مقاب، یکی از ویژگی‌های شاخص و تحسین‌برانگیز مردم شیراز، خونگرمی و خوش‌صحبتی آن‌هاست. مهربانی و عطوفت که در فرهنگ عامه به لوطی‌گری و مرام داشتن تعبیر میشود، در خلق‌و‌خوی شیرازی‌ها نهادینه شده است. آن ها نه‌تنها با اطرافیان خود مهربان و صمیمی‌اند بلکه در کارهای خیر و کمک به نیازمندان نیز پیش‌قدم بوده و از یکدیگر سبقت می‌گیرند.
اعتقادات و باورهای مردم شیراز
شیرازی‌ها مانند مردمان دیگر نقاط ایران، دارای اعتقادات و سنت‌های خاص خود هستند که برای بسیاری از افراد جالب و شنیدنی است. باورهای آنها، که ریشه در فرهنگ و تاریخ این سرزمین دارد همچنان در میان نسل‌های مختلف جریان دارد.
برای مثال یکی از اعتقادات رایج در شیراز این است که اگر آینه‌ی عروس بشکند، نشانه‌ای از بدشانسی و عدم خوشبختی برای او خواهد بود. همچنین باور دیگری وجود دارد که اگر پس از عقد، مراسم عروسی برگزار نشود، ممکن است یکی از اقوام نزدیک عروس یا داماد از دنیا برود. این اعتقادات هرچند امروزه کم‌رنگ‌تر شده‌اند، اما همچنان در میان برخی خانواده‌های سنتی این شهر رایج هستند و نشان از اهمیت آیین‌های ازدواج در فرهنگ شیرازی‌ها دارند
آداب و رسوم مردم شیراز در مناسبت‌های مختلف
در میان مردمان خوش‌سخن و مهمان‌نواز شیراز و استان فارس، آداب و رسوم منحصر‌به‌فردی وجود دارد که بخشی از هویت فرهنگی این دیار را تشکیل می‌دهد. از جمله جذاب ترین آیین های شیرازی ها می‌توان به آداب نوروز، مراسم عروسی بهارنارنج و باور به آب مقدس حوض ماهی‌ها اشاره کرد. هر یک از این سنت‌ها ریشه در تاریخ و اعتقادات مردمان این خطه دارد و جلوه‌ای از اصالت و شور زندگی در شیراز است. در ادامه نگاهی به برخی از این رسوم در مناسبت‌های مختلف خواهیم داشت.
آداب و رسوم مردم شیراز در جشن عروسی
در شیراز مانند بسیاری از نقاط ایران، مراسم عروسی با آداب و رسوم خاصی همراه است که در نوع خود جالب و منحصر به فرد هستند. یکی از این رسوم مربوط به خواستگاری است. در شیراز برای آغاز این مرحله از زندگی مشترک، مادر و خواهر داماد به خانه دختر می‌روند تا نظر خانواده دختر را جویا شوند. اگر خانواده دختر با این وصلت موافق باشند علاوه بر چای، شربت نیز برایشان می‌آورند، اما اگر مخالفتی وجود داشته باشد، این مخالفت معمولاً با چای نشان داده میشود.
یکی دیگر از رسوم قدیمی که هنوز در شیراز رواج دارد، مراسم رخت‌برون است. در این مراسم، دوستان و خانواده داماد با پارچه و خیاط به خانه عروس می‌روند تا برای عروس لباس بدوزند و او را برای مراسم عروسی آماده کنند. همچنین مادر داماد در این مراسم هدیه‌ای به عروس خانم می‌دهد. از دیگر آداب جالب شیرازی‌ها، رسم دست‌بوسون است که پس از عقد، داماد به همراه چند نفر از بزرگان خانواده‌اش به خانه عروس می‌رود و دست مادر زن خود را می‌بوسد. در این مراسم مادر زن نیز به داماد هدیه‌ای می‌دهد.
این‌ها تنها چند نمونه از آداب و رسوم زیبا و خاص مردم شیراز در جشن‌های عروسی است که نشان از فرهنگ غنی و مهمان‌نوازی آنها دارد.
آداب و رسوم مردم شیراز در ایام نوروز
مردم شیراز در ایام نوروز، با آداب و رسوم خاصی که ریشه در سنت‌های کهن دارد، به استقبال سال نو می‌روند. این مراسم‌ها نه تنها برای شیرازی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، بلکه برای گردشگران نیز جذابیت خاصی دارد.
تهیه شیرینی و تنقلات مخصوص نوروز
مردم شیراز از ۱۵ روز پیش از سال نو به استقبال نوروز می‌روند. مردان با تهیه شیرینی و تنقلات و زنان با دوختن لباس‌های نو و خانه‌تکانی خود را برای آغاز سال جدید آماده می‌کنند. جالب است بدانید که در گذشته، مردم شیراز شیرینی‌های مخصوص نوروز را خود می‌پختند. نان شیرین یکی از این شیرینی‌ها بود که پس از پخته شدن به شکل مربع‌های کوچک و ترد درمی‌آمد و طعمی بی‌نظیر داشت. علاوه بر نان شیرین، تنقلات دیگری مانند برنجک، اخورک و دنگو نیز توسط زنان هنرمند شیرازی تهیه می‌شد.
عروسی درخت بهار نارنج
یکی از رسوم جالب شیرازی ها که به عروسی درخت نارنج معروف است، به دوران قدیم برمی‌گردد. وقتی درخت نارنجی در خانه نارنج نمی‌دهد یا کم می‌دهد مردم آن را عروس می‌کنند و برایش مراسم عروسی برگزار می‌کنند. در این مراسم، زنان همسایه جمع می‌شوند تور نازک روی درخت می‌کشند، شکر پنیر بر آن می‌پاشند و با کِل زدن و واسونک خواندن به شادی می‌پردازند، معتقدند که این مراسم باعث میشود درخت در سال بعد بار نارنج دهد. این سنت همچنان یکی از آیین‌های محبوب و جذاب برای گردشگران است.
آب مقدس حوض ماهی‌ها
یکی دیگر از آداب و رسوم مردم شیراز که در آب مقدس حوض ماهی نهفته است، به تاریخ باستانی شیراز برمی‌گردد. در گذشته سه حوض ماهی در شیراز، فسا و زرقان وجود داشت که آب حوض ماهی از چشمه‌ای در کوه سعدی تأمین می‌شد. مردم بر این باور بودند که این آب مقدس است و باید از آن برای آرزوهای خود بهره ببرند. در چهلمین روز پس از عید نوروز مردم در آرامگاه سعدی جمع می‌شدند و با پخت آش نذری و شادی، این آب را مقدس می‌دانستند. امروزه مردم هنوز هم در حوض ماهی سکه می‌اندازند تا آرزوهایشان برآورده شود و در زرقان این مراسم ادامه دارد.
مراسم شب یلدا
در شب یلدا مردم شیراز مانند دیگر نقاط ایران دور هم جمع می‌شوند و اوقات خوشی را در کنار خانواده و دوستان سپری می‌کنند. در این شب شیرازی‌ها به فال حافظ می‌گیرند و خاطرات گذشته را مرور می‌کنند. در سفره شب یلدا آینه، شمع، اسفند، نخودچی، کشمش، حلوای ارده، آجیل مشکل‌گشا، رنگینک، هندوانه، انار، خرما و انجیر به چشم می‌خورد. همچنین کد بانو های شیرازی در شب یلدا هویج پلو به همراه کشمش، مغز گردو و رب می‌پزند که طعمی لذیذ و خوشمزه دارد.
آداب و رسوم مردم شیراز در پخت غذاها و شیرینی
وقتی صحبت از غذاهای محلی شیراز میشود، اولین چیزی که به ذهن هر ایرانی می‌آید کلم پلو شیرازی است که به روش خاص و متفاوتی از سایر شهرهای ایران پخته میشود. جالب است بدانید که این غذا در ایام نوروز به یکی از خوراکی های محبوب شیرازی‌ها تبدیل میشود و بوی خوش آن از خانه‌های این شهر به مشام می‌رسد. به غیر از کلم پلو، غذاهای دیگری همچون شوید لوبیا با گوشت قیمه، کوفته سبزی، آش انار و سبزی، شکر پلو و ترحلوا نیز در سفره‌های نوروزی شیرازی‌ها حضور دارند. یکی از غذاهای خاص این شهر که در ایام نوروز طرفداران زیادی دارد آش کارده است که برای مسافران تور شیراز تجربه‌ای جالب و متفاوت خواهد بود.
غذاهای سنتی شیراز بسیار متنوع‌اند و در ایام نوروز بسیاری از آنها به‌ویژه در خانواده‌های شیرازی طبخ میشود. از جمله این غذاها می‌توان به قورمه به، دو پیازه، یخنی نخود، رب پلو، یخنی عدس کلم، کوفته هلو، کوفته سبزی، خورشت سبزی، حلوای کاسه، حلیم بادمجان، رنگینک و پاچه پلو اشاره کرد. هر کدام از این غذاها با طعم خاص خود جزء جدایی‌ناپذیر سفره‌های نوروزی شیرازی‌ها هستند.
اما سالاد شیرازی که در بسیاری از رستوران‌های سراسر ایران یافت میشود، طعم واقعی و اصیل خود را فقط در شیراز می‌توان چشید. این سالاد که از پیاز، خیار و گوجه فرنگی تهیه میشود و بدون استفاده از کاهو سرو میشود با آب نارنج تازه یا کمی آب لیمو و نمک و نعنای خشک طعمی فراموش‌نشدنی پیدا می‌کند. سالاد شیرازی نه‌تنها به عنوان یک پیش‌غذا در سفره‌های نوروزی شیرازی‌ها قرار می‌گیرد، بلکه به نوعی جزء هویت غذایی این شهر است.
علاوه بر غذاهای خوشمزه، شیرینی‌های سنتی شیراز نیز جایگاه ویژه‌ای دارند. از جمله این شیرینی‌ها می‌توان به شکر پنیر، کلوچه، مسقطی، نان یوخه و نان شیری اشاره کرد که می‌توانید به عنوان سوغات شیراز برای عزیزانتان به یادگار ببرید. این شیرینی‌ها طعم شیرین و منحصر به فردی دارند که در هیچ جایی به اندازه شیراز نمی‌توانید تجربه کنید.
در نهایت آداب و رسوم مردم شیراز نه تنها نشان‌دهنده غنای فرهنگی و پیشینه تاریخی این دیار است بلکه نمادی از مهربانی، مهمان‌نوازی و شادمانی مردمان این شهر نیز به شمار می‌رود. از مراسم نوروزی تا آیین‌های ازدواج و آداب خاص روز سیزده بدر، هر کدام از این سنت‌ها با جذابیت و ویژه‌گی‌های خاص خود زندگی شیرازی ها را به یاد ماندنی و پر از لذت و شادی می‌کند. این رسوم و مراسم نه تنها هویت فرهنگی شیراز را حفظ کرده‌اند بلکه به گردشگران و بازدیدکنندگان فرصتی برای آشنایی نزدیک‌تر با این فرهنگ غنی می‌دهند. فرهنگ شیرازی با قدمت و جذابیت‌هایش همچنان در دل مردم این خطه و در ذهن گردشگران زنده می‌ماند.
از همراهی شما در معرفی آداب و رسوم مردم شیراز سپاسگزاریم. امیدواریم این مقاله به شما در شناخت اداب و رسومشان کمک کرده باشد و اگر سوالی در ذهن دارید در بخش نظرات منتظر شما هستیم. همچنین پیشنهادات شما برای بهبود کیفیت مطالب ما چراغ راه آینده ما خواهد بود. با همراهی شما تجارت امروز تلاش می‌کند تا اطلاعات دقیق و به‌روز را در اختیار مخاطبان خود قرار دهد.
انتهای مطلب/م.د
