با بزرگترین شهرهای صنعتی دنیا آشنا شوید
بسیاری از کشورها برای پایاندادن به توسعه لجامگسیخته و بدون سازوکار صنایع و کارخانهها و مسکن طبقه کارگر، ترویج و افزایش تعداد مناطق صنعتی را در حاشیه شهرهای بزرگ در دستور کار قرار دادند.

به گزارش تجارت امروز؛ در بزرگترین شهرهای صنعتی دنیا، بهتدریج سیاستهای جدیدی در راستای ادغام بهتر فعالیتهای صنعتی با فرایند شهرنشینی تدوین شد تا کیفیت زندگی کارگران در این شهرکها افزایش یابد و البته جذب سرمایهگذار نیز بالا رود. بنابراین با توجه به اینکه اغلب صنایع سنگین در این مناطق مستقرند، تأثیرات مضر آنها بر هوا و کیفیت زندگی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. برای رسیدن به این هدف، فرمولها و سیاستهای جدیدی برای این شهرکها تدوین شد تا بهترین عملکرد را داشته باشند. کشورهای مختلفی در سراسر جهان به این فرایند پیوستند و تحت حمایت سازمان توسعه صنعتی مللمتحد (UNIDO) فعالیت خود را آغاز کردند. در این چارچوب، آنها فعالیتهای صنعتی خود را طوری پیگیری میکنند که کمترین آسیب به محیطزیست و منابع طبیعی وارد شود. حالا بزرگترین شهرهای صنعتی دنیا که تعداد قابل توجهی از آنها در آسیا و خاورمیانه مستقرند، به سمت این هدف در حال حرکت هستند. در ادامه ۵ شهرک صنعتی بزرگ دنیا که در راستای بهبود محیط فعالیت میکنند، معرفی میشوند.
صنعتیترین شهرهای دنیا
شهر صنعتی به نوعی از شهر گفته میشود که در آن اقتصاد و توسعه شهری در حول تولید صنعتی متمرکز است و مشخصه آن تعداد زیاد کارخانه است. این شهرها معمولا دورههایی از آلودگی هوا و محیط را پشتسر گذاشتهاند. اصطلاح شهر صنعتی به شهرهایی اشاره دارد که اقتصاد آنها با صنایع سنگین گره خورده است. انقلاب صنعتی در قرون ۱۸و ۱۹میلادی به شهرهایی که بر تولیدات صنعتی متمرکز بودند، انگیزههای جدیدی برای توسعه داد. در این دوران شرکتهای بزرگ صنعتی که اغلب در شهرهای تاریخی یا شهرهای جدیدالتاسیس واقع بودند، تعداد افراد جویای کار زیادی را به این کارخانهها جذب کردند که باعث مهاجرت جمعیت قابل توجهی از مناطق روستایی به مناطق شهری شدند. یک فاکتور مهم در این زمینه، حملونقل بود. شهرهایی که در کنار خط آهن واقع بودند، تغییرات مهمی را در شبکه شهرهای جدید ایفا کردند. سپس شدت صنعتیشدن، نقشه بزرگترین شهرهای جهان را بهطور قابل توجهی تغییر داد. حالا خیلی از پرجمعیتترین شهرهای دنیا، در حقیقت صنعتیترینها نیز بهشمار میآیند.
شهر صنعتی جبیل- عربستان سعودی
جبیل در شرق عربستان سعودی، بزرگترین شهر صنعتی دنیاست که با ۱۰۱۶کیلومتر مساحت در ساحل خلیجفارس واقع شده و میزبان بزرگترین صنایع خاورمیانه است. این شهرک صنعتی از دل شهر قدیمی جبیل بیرون آمده است که در سال ۱۹۷۵بهعنوان مرکز ماهیگیری کوچکی شناخته میشد. اما از سال۱۹۷۵ ساخت یک مرکز صنعتی مدرن در این منطقه آغاز شد. این منطقه به سرعت پیشرفت کرد و گسترش یافت و تا جایی پیش رفت که دیگر نمیتوان به آن نام شهرک را داد. شهر صنعتی جبیل یکی از مدرنترین پروژههای عمرانی را پیش برد تا علاوه بر استقرار صنایع بزرگ، فضا برای زندگی ۳۷۸هزار نفر جمعیت مهاجر (اغلب کارگر) فراهم شود. داخل این شهر صنعتی، علاوه بر شرکتهای پتروشیمی، کارخانه و کارگاههای بزرگ، هتلها، رستورانها، پارکها، مالها و مراکز خرید بزرگی نیز واقع است. پروژههای دیگری مثل کالج و دانشگاههای صنعتمحور در این شهر در حال احداث هستند. مثل هر شهر صنعتی بزرگی، در جبیل نیز به مسئله حملونقل اهمیت زیادی داده شده است. خط راهآهن، جبیل را به دمام وصل میکند. از نظر آبی نیز این شهر یک بندر تجاری بزرگ است که بیشترین نقل و انتقالات تجاری آبی در آن انجام میشود. حالا این شهر، بیش از مناطق صنعتی در حال گسترش مناطق مسکونی برای کارگران است. ساخت دانشگاه، جاده، مجتمعهای اقامتی بزرگ، مراکز درمانی و جاده و راه از برنامههای در حال اجرا در این شهر صنعتی است. ۷ درصد درآمد ناخالص داخلی عربستان توسط جبیل تامین میشود.
شهر صنعتی یانبو-عربستان سعودی
ساخت شهر صنعتی یانبو نیز همزمان با جبیل در سال۱۹۷۵ برای توسعه صنعتی عربستان آغاز شد. یانبو بندری در غرب عربستان سعودی و در ۳۰۰کیلومتری شمال جده است که امروز ۶۰۰کیلومتر مساحت دارد. جمعیت آن ۲۵۰هزار نفر تخمین زده میشود. بیشتر ساکنان آن را مهاجران خارجی که برای کار در صنایع پتروشیمی، تولید پلاستیک و دیگر صنایع به این شهر آمدهاند، شکل میدهند. در بیش از ۴۰سال گذشته این شهر توانسته تبدیل به دومین شهر صنعتی بزرگ دنیا شود. در این شهر صنعتی روزانه ۳میلیون بشکه نفت تولید میشود و ظرفیت تولیدات صنعتی این شهر به ۲۱۰ میلیون تن میرسد. یانبو بزرگترین بندر انتقال پتروشیمی در دریای سرخ به شمار میرود. دانشگاهها، بیمارستانها، فرودگاه بینالمللی، خیابانها و جادههای پهن، فضاهای عمومی کافی و پارکهای سبز، همگی نشان از رشد پرسرعت این شهر دارند. سیستمهای دفع زباله هوشمند، کنترل هوشمند ترافیک، پارکینگهای هوشمند رایگان، نظارت هوشمند بر بهرهوری انرژی، اینترنت همگانی رایگان و… همه از مواردی هستند که باعث شده این شهر در کنار جبیل بهعنوان شهرهای صنعتی هوشمند و دوستدار تجارت و محیطزیست نیز شناخته شود.
منطقه صنعتی کیزاد یا خلیفه- امارات متحده عربی
خلیفه یک شهرک صنعتی است که جایی در میان ابوظبی و دبی واقع شده است. طرح این منطقه توسط دولت ابوظبی در سالهای گذشته ریخته شد تا آن را به یک پارک صنعتی مولتی میلیارد دلاری تبدیل کنند و تا سال ۲۰۳۰تنوع اقتصادی زیادی را در امارات بهوجود آورد. این نخستین منطقه صنعتی امارات است که ۱۰۰درصد مالکیت آن خارجی است. موقعیت استراتژیک کیزاد باعث شده که این شهر به زیرساختهای دریایی، هوایی، راهآهن و جاده به خوبی دسترسی داشته باشد. این موقعیت به سرمایهگذاران اجازه دسترسی به ۵/۴میلیارد مشتری در ۴منطقه زمانی مختلف را میدهد.
شهرک صنعتی هارتلند آلبرتا-کانادا
هارتلند در استان آلبرتا در کشور کانادا خارج از شهر ادمونتون واقع شده است که ۲۱سال از تاسیس آن میگذرد. هارتلند نه فقط بزرگترین منطقه صنعتی در غرب کانادا به شمار میآید بلکه یک زمین اشتراکی میان ۵شهرداری در منطقه ادمونتون است که بهعنوان طرحی مشترک در آن همکاری و برنامهریزی میکنند. هدف اولیه این همکاری جلب سرمایهگذاری در زمینه نفت، مواد شیمیایی، گاز و صنایع پتروشیمی به این منطقه است. این منطقه صنعتی، بزرگترین منطقه پتروشیمی در کاناداست که ۴۰کارخانه تولید محصولات پتروشیمی در آن فعالیت میکنند که میزان سرمایهگذاری در آنها ۳۰میلیارد دلار تخمین زده میشود و این پروژهها برای ۲۵هزار نفر شغل ایجاد کردهاند.نکته مهم درباره این شهر صنعتی این است که توسعه صنعتی در آن با استفاده از «اصول زیستمحیطی صنعتی» انجام میشود. این بدان معناست که توسعه بهگونهای اتفاق میافتد که بتوان با آیندگان آن را به اشتراک گذاشت و از اطلاعات، مواد، انرژی، زیرساختها و زیستگاههای طبیعی بهترین استفاده را کرد.
منطقه صنعتی روتردام- هلند
بندر روتردام بزرگترین بندر اروپاست که در شهر روتردام هلند قرار دارد. از سال ۱۹۶۲ تا سال ۲۰۰۴ شلوغترین بندر جهان بود مهمترین فعالیت این بندر نیز در صنعت پتروشیمی است. این بندر بهعنوان یک نقطه حملونقل مهم برای حملونقل کالاهای عمده بین قاره اروپا و سایر نقاط جهان عمل میکند. محصولات این بندر صنعتی توسط کشتی، قطار یا جاده حمل میشود. گفته میشود ۱۸۰هزار نفر در این شهر مشغول به کارند. یکی از مهمترین نکات درباره این منطقه صنعتی، ظرفیت جابه جایی کالا در آن است. این منطقه سالانه توان جابهجایی ۴۴۰میلیون تن بار صنعتی را دارد. بخش عمدهای از بارگیری و انباشت کانتیر در بندر توسط جرثقیلهای روباتیک خودمختار و ارابههای کامپیوتری انجام میشود. همچنین قابل ذکر است که درآمد سالانه این شهر صنعتی ۵۲۵میلیون یورو است. روتردام نیز برای رسیدن به صنعت پاک قدم برمیدارد. در این شهر صنعتی حدود ۸۰بنگاه پالایش، پتروشیمی و گاز مستقر هستند که ابتکار عمل را بهدست گرفتهاند و از سوزاندن زباله برای تامین گرمای بخشی از شهر استفاده میکنند و با نصب توربینهای بادی نیرو تولید میکنند. یکی از پروژههای این شهرک صنعتی بازیابی Co۲ از یک پالایشگاه و فروش آن به ۵۰۰شرکت گلخانهای کشاورزی است.
سئول-کرهجنوبی از بزرگترین شهرهای صنعتی دنیا
سئول در کرهجنوبی شهری است با ۴۰۷میلیارد دلار درآمد ناخالص داخلی. اصلیترین دلیل وابستگی سئول به صنایع تولیدکننده و کارخانههای بسیار بزرگ و نیروی کار فراوان است که امروز خیلی از این جمعیت کار با خطهای تولید اتوماتیک و سریع جایگزین شدهاند. امروز این شهر مرکز تولید بسیاری از غولهای الکترونیک دنیا مثل سامسونگ و ال جی است. علاوه بر این، شهر صنعت اتومبیلسازی تثبیتشدهای نیز دارد و برندهای بزرگی مثل کیا و هیوندای در این شهر تولید میشوند.
شانگهای-چین
شانگهای یکی از شهرهایی است که رشد بسیار قابل توجه اقتصادی را پشت سر گذاشته است و به تنهایی یکی از بزرگترین مراکز حملونقل دنیا به شمار میآید. البته شانگهای با ۲۴میلیون نفر جمعیت بهعنوان پرجمعیتترین شهر دنیا نیز شناخته میشود. در مورد سرانه درآمد ناخالص داخلی هم باید گفت که حدود ۴۷۷میلیارد دلار تخمین زده شده است.
استانبول- ترکیه از بزرگترین شهرهای صنعتی دنیا
استانبول در ترکیه یکی از ۱۰شهر صنعتی دنیاست که ۳۰۱میلیارد دلار سرانه درآمد ناخالص داخلی این شهر است. یکی از شهرهای دنیاست که سرعت رشد اقتصادی آن بهشدت بالاست و این شهر به تنهایی ۲۷درصد از درآمد ناخالص داخلی ترکیه را تامین میکند. در صنایع الکترونیکی و اتومبیل بهشدت فعال است و علاوه بر آن، صنایعی در زمینه تولید روغنزیتون و تنباکو نیز دارد. این بخشهای اقتصادی نقش پررنگی در درآمدزایی برای این شهر و کشور ترکیه ایفا میکنند.
جاکارتا- اندونزی
جاکارتا در اندونزی درآمد ناخالص داخلی ۴۳۸میلیارد دلار در سال را به نام خود ثبت کرده است و یکی از صنعتیترین شهرهای دنیا به شمار میآید. جدا از بخش تولید، این شهر در بخشهای بانکداری نیز به خوبی فعالیت میکند. بیشتر صنایع جاکارتا در قسمتهای شرقی و غربی این شهر واقع هستند و برای هر نوع صنعتی، یک منطقه خاص درنظر گرفته شده است.
مسکو- روسیه
گزینه بعدی در فهرست ما، مسکو در روسیه است. درآمد ناخالص داخلی این شهر بسیار بالاست و صنایعی که در رده اول فعالیت میکنند شامل صنایع شیمیایی، غذا، نساجی، ماشین آلات، متالورژی و تولیدات انرژی میشود. همچنین این شهر صنایع اسلحهسازی دارد و در این زمینه صادرات به سراسر دنیا انجام میگیرد. همچنین شهرکهای صنعتی متعددی در حاشیه شهر مسکو قرار دارند.
توکیو- ژاپن
توکیو در ژاپن یکی از پرجمعیتترین کلانشهرهای دنیاست. سرانه درآمد ناخالص داخلی این شهر به تنهایی ۵/۲تریلیون دلار است. در کنار صنایع حملونقل، الکترونیک، چاپ و نشر و رسانهای، این شهر همچنین مرکز پولی و مالی بزرگی است. رشد اقتصادی این شهر در سالهای اخیر کم شده است اما به هر حال هنوز یکی از صنعتیترین شهرهای دنیاست.
ناگویا- ژاپن
ناگویا قلب صنعت خودروسازی ژاپن است و خانه شرکتهایی مانند تویوتا، میتسوبیشی موتورز و صنایع سنگین میتسوبیشی است. علاوه بر خودروسازی، ناگویا دارای صنایع هوافضا، ماشینآلات، سرامیک و منسوجات نیز میباشد. بندر ناگویا نیز نقش مهمی در تجارت خارجی این شهر ایفا میکند.
مکزیکوسیتی-مکزیک
مکزیکو سیتی شهری با سرانه درآمد ناخالص داخلی ۴۱۱میلیارد دلار است. علاوه بر این، مکزیکو سیتی یکی از دیگر اقتصادهای رو به رشد دنیاست. دولت این کشور در حال تلاش برای انتقال صنایع به خارج از شهر است تا از آلودگیهای محیطزیستی داخل شهر بکاهد. مکزیکوسیتی صنایع ثانویه بزرگی در کنار صنایع خدماتمحور دارد.
بمبئی- هند
شهر بعدی در این فهرست، بمبئی است. درآمد ناخالص داخلی این شهر ۳۶۸میلیارد دلار است. این شهر به تنهایی درآمدی دارد که از خیلی کشورهای دنیا بیشتر است. بمبئی به مرکز اقتصادی هند تبدیل شده و علاوه بر آن صنایع بسیار متنوعی در هر بخشی از اقتصاد در آن فعالیت میکنند. صنایع مربوط به چرم و نساجی، صنایع سرگرمی و حتی صنعت الکترونیک در این شهر به خوبی فعالند.
کراچی-پاکستان
یکی از شهرهای صنعتی کـراچی در پاکستان است و هیچ شکی نیست که این شهر بهشدت صنعتی است. سرانه درآمد ناخالص داخلی در این شهر ۱۱۳میلیارد دلار است. به علاوه اینکه کراچی بندرهای بزرگی دارد. صنایع بزرگی در زمینههای تولید ماشینآلات، مواد شیمیایی، سیمان، استیل و نساجی در این شهر فعالند. تقریباً ۳۰درصد صنایع پاکستان در کراچی مستقرند.
سن پائولو – برزیل
سنپائولو در برزیل با ۴۷۷میلیارد دلار درآمد ناخالص داخلی در جایگاه دوم شهرهای صنعتی دنیا خود را تثبیت کرده است. این شهر بخش اقتصادی تثبیت شدهای دارد و صنایع بزرگی در تولید کالاهای لوکس در آن فعالیت میکنند. این شهر به خانه خیلی از بزرگترین و لوکسترین برندهای دنیا تبدیل شده است که بیشترین درآمد آن نیز از همین راه بهدست میآید. علاوه بر اینها این شهر صنعت توریسم خوبی هم دارد.
شیکاگو- ایالات متحده
شیکاگو به عنوان یک مرکز حمل و نقل مهم در ایالات متحده شناخته میشود و دارای فرودگاه بینالمللی اوهر، یکی از پر رفت و آمدترین فرودگاههای جهان است. این شهر همچنین دارای صنایع سنگین مانند فولاد، ماشینآلات، فرآوری مواد غذایی و چاپ است. نزدیکی به دریاچه میشیگان و سیستم حمل و نقل ریلی و جادهای قوی، شیکاگو را به یک مرکز توزیع کالا نیز تبدیل کرده است.
تورنتو- کانادا
تورنتو قلب تپنده اقتصاد کانادا و مرکز صنایع مختلف از جمله خودروسازی (با حضور شرکتهایی مانند فورد و جنرال موتورز)، هوافضا (با شرکتهایی مانند بمباردیه)، فناوری (با رشد استارتآپها و شرکتهای فناوری) و صنایع غذایی و نوشیدنی است. این شهر همچنین مرکز مالی مهمی در آمریکای شمالی به شمار میرود.
منطقه راین-رور، آلمان
این منطقه که شامل شهرهایی مانند دورتموند، دوسلدورف، اسن و دویسبورگ است، در گذشته به دلیل صنایع سنگین زغال سنگ و فولاد شهرت داشت. اما با گذشت زمان، این منطقه صنایع خود را متنوعتر کرده و اکنون شامل صنایع شیمیایی، تولید، لجستیک و فناوری نیز میشود. این منطقه به دلیل نزدیکی به رود راین، از سیستم حمل و نقل آبی بسیار خوبی برخوردار است.
میلان- ایتالیا
میلان به عنوان پایتخت مد ایتالیا شناخته میشود و صنایع نساجی و پوشاک در این شهر بسیار پررونق هستند. علاوه بر این، میلان مرکز صنایع ماشینآلات، خودروسازی (با حضور شرکتهایی مانند آلفارومئو) و همچنین خدمات مالی و بانکداری است. این شهر همچنین به دلیل برگزاری نمایشگاههای بینالمللی، مرکز تجارت مهمی در اروپا محسوب میشود.
گوانگژو- چین
گوانگژو به عنوان “دروازه جنوبی چین” شناخته میشود و نقش مهمی در تجارت خارجی این کشور ایفا میکند. این شهر مرکز تولید انواع کالاها از جمله پوشاک، الکترونیک، اسباب بازی، محصولات پلاستیکی و منسوجات است. نزدیکی به هنگ کنگ و ماکائو و همچنین دسترسی به بنادر مهم، گوانگژو را به یک مرکز صادرات مهم تبدیل کرده است.
بنگلور- هند
بنگلور به عنوان “سیلیکون ولی هند” شناخته میشود و مرکز اصلی صنایع فناوری اطلاعات و نرمافزار در هند است. شرکتهای بزرگ فناوری اطلاعات مانند اینفوسیس و ویپرو در این شهر مستقر هستند. علاوه بر این، بنگلور دارای صنایع هوافضا، الکترونیک، ماشینآلات و بیوتکنولوژی نیز میباشد.
تاریخچه شهرکهای صنعتی
اولین شهرک صنعتی جهان در سال ۱۸۹۶ در بریتانیا در نزدیکی منچستر با نام ترافورد افتتاح شد. در انگلستان تعداد شهرکهای صنعتی به واسطه سیاستهای منطقهای در سال ۱۹۶۰ به ۴۶ مورد رسید. این شهرها از نظر اندازه و تجهیزات و امکانات متفاوت بودند اما ویژگی مشترک آنها این بود که یک طراحی کلی داشتند و تولیدکنندگان در یک مکان متمرکز مجبور به پیروی از طرحهای کلی بودند. در آمریکا نخستین شهرک صنعتی در سال ۱۹۰۷ در نزدیکی شیکاگو تاسیس شد. بعد از آن نخستین شهرک صنعتی آلمان درسال ۱۹۶۳تاسیس شد. در این کشور تا نیمهدوم دهه ۱۹۸۰ سرمایهگذاران دولتی پیشگام احداث تعداد زیادی شهرکهای صنعتی کوچک و بزرگ بودند. احداث این شهرکها در دوسلدورف و فرانکفورت زیاد بود. بهطور کلی در دهه ۱۹۵۰ تا اوایل دهه ۱۹۷۰ تاسیس شهرکهای صنعتی در غرب اروپا، اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده رواج داشت. در سال ۱۹۵۱ نخستین شهرک صنعتی آسیا در سنگاپور تاسیس شد.
انتهای مطلب