همه چیز در مورد گنبد نمکی جاشک + خواص نمک، گونه های جانوری و گیاهی منطقه و افسانه ها

به گزارش تجارت امروز؛ یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی استان بوشهر گنبد نمکی جاشک است. این جاذبه منحصربه‌فرد در کوه جاشک قرار دارد. شامل غارهای نمکی، آبشارهای نمکی، چشمه‌های نمک، دودکش‌های جن و دیگر بناهای طبیعی است که هرکدام جذابیت خاص خود را دارند. همچنین گنبد نمکی جاشک بزرگ‌ترین و زیباترین گنبد نمکی ایران محسوب می‌شود و در خاورمیانه نیز شناخته‌شده است. با صفحه گردشگری تجارت امروز همراه باشید و درباره گنبد نمکی جاشک بیشتر بخوانید.

معرفی گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی جاشک که به کوه نمک جاشک و گنبد نمکی دشتی نیز معروف است، منطقه‌ای بزرگ و مرتفع در کوه جاشک است. این گنبد یکی از بزرگ‌ترین، فعال‌ترین و زیباترین گنبدهای ایران و خاورمیانه است و در سال ۱۳۸۷ به‌عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان بوشهر به ثبت رسیده است. انواع نمک در گنبد نمکی جاشک

کوه نمک با مناظر زیبای زمین‌شناسی، انواع صخره‌ها، غارهای طبیعی و طبیعت بکر داخل، آبشارهای کوهستانی و آویزهای نمکی، نه‌تنها چشم همه بینندگان را به وجد می‌آورد، بلکه بهترین مکان برای پژوهشگران علاقه‌مند در زمین‌شناسی است. رنگ سفید نمک طعام گنبد جلوه زیبایی به منطقه بخشیده است که از جاده خورموج دیر به‌صورت کوهی زیبا و پوشیده از برف در شرق دشت برهنه نمایان می‌شود.

افسانه‌های گنبد نمکی جاشک

برخی این پدیده را ناشی از نوعی نفرین می‌دانند. به اعتقاد برخی، بزهایی که در این منطقه بودند شیر لذیذی داشتند . لذیذ بودن شیر بز زنان را به نوشیدن آن وسوسه می‌کرد. هر زنی که می‌خواست بزی را شیر بدوشد به همراه بز به سنگ تبدیل می‌شد. به‌این‌ترتیب زنان و بزها به سنگ تبدیل شدند و گنبد نمکی جاشک شکل گرفت.

برخی دیگر معتقدند که این مکان مکانی بوده است که یک دیو در آن زندگی می‌کرده و از او محافظت می‌کرده است.

ویژگی‌های گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی جاشک ۱۲ کیلومتر طول و ۴.۵ کیلومتر عرض دارد. مساحت گنبد تقریباً ۳۶۶۶ هکتار و ارتفاع قله آن از سطح دریا ۱۳۵۰ متر است. موقعیت خاص گنبد نمکی جاشک که باعث شوری آب رودخانه مند می‌شود شاید تنها عامل مضر منطقه باشد. این رودخانه تازه و قابل شرب است و قبل از شهر باغان می‌توان از آن برای کشاورزی استفاده کرد؛ اما پس از عبور از گنبد و دوری از آن، آب رودخانه با درصد بالایی از نمک همراه است. در فصل بارندگی، آب رودخانه سطح دشت چغاپور و دشتی را می‌پوشاند و به دلیل تبخیر زیاد، نمک در سطح خاک باقی می‌ماند و باعث شوری زمین در منطقه می‌شود.

منطقه جاشک کوهستانی است و به دلیل شرایط توپوگرافی و اقلیمی خاص فاقد چشمه آب شیرین، آب آشامیدنی و چاه است. فقط غارهای نمک و چشمه‌های نمک در آنجا فراوان است. قسمت‌هایی از گنبد که نمک دارد فاقد پوشش گیاهی است. البته بیشتر لایه‌های تشکیل‌دهنده کوه سنگ آهکی است که از کوه نمک برخاسته و پوشش گیاهی بسیار خوبی دارد. گیاهان مقاوم به نمک را می‌توان در دامنه کوه‌ها نیز یافت. به‌طورکلی پوشش گیاهی منطقه شامل گون، گیشدار و قیچ است که در فصل زمستان و بهار انواع گیاهان یک‌ساله زمین را می‌پوشانند و زیبایی خاصی به آن می‌بخشند. به همین ترتیب در دره‌هایی که از معادن نمک نجات‌یافته‌اند، دامنه تپه‌ها و بوته‌های لاگریما فراوان است.

مکان‌های گردشگری گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی جاشک دارای جاذبه‌های گردشگری خاص و بی‌نظیری است. ازجمله آن‌ها می‌توان به دره گل‌کلم، سازه‌های نمکی، یخچال‌های نمکی، غارهای نمکی و دیگر موارد اشاره کرد که در ادامه به‌طور کامل آن‌ها را معرفی می‌کنیم

دره گل‌کلم

دره گل‌کلم یکی از جالب‌ترین مکان‌های منطقه است. تمام سطح دره را نمک‌هایی که به شکل گل‌کلم هستند پوشانده است. ابعاد این گل‌های کلم نمکی با یکدیگر متفاوت است و برخی از آن‌ها شبیه گل‌های شکافه‌دار هستند.

سازه‌های نمکی

گنبد نمکی دشت خانه بسیاری از کانی‌ها و کریستال‌های زیبا است که در سرتاسر گنبد پراکنده‌شده‌اند. تنوع رنگ نمک‌های گبد پدیده‌ای شگفت‌انگیز است که در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شود. این رنگ‌های متنوع قرمز، قهوه‌ای، سفید، زرد، سیاه و نارنجی نقش مهمی در جذب گردشگر دارند و کریستال‌های نمک زیبا و بسیاری از کانی‌های غیر سیلیکاته مانند پیریت و فلوئور با انواع رنگ‌های فلزی و غیرفلزی متالیک. درخشش برای همه بینندگان جذاب است.

یخچال‌های نمکی

یخچال‌های نمکی ازجمله پدیده‌های زیبای گنبد نمکی دشت هستند و در ناحیه شمال غربی گنبد به‌وضوح دیده می‌شوند. این یخچال‌ها که حاصل حرکت گرانشی توده‌های نمک در جهت شیب زمین هستند، در کنار گنبد تشکیل‌شده‌اند و به دلیل شباهت به یخچال‌های یخی این نام را دریافت کرده‌اند.

غارهای نمکی

غارهای نمکی یکی دیگر از جلوه‌های دیدنی گنبد نمکی دشت است. این غارها که در اثر انحلال رسوبات نمکی ایجادشده‌اند، در محل‌های گنبد دیده می‌شوند. در داخل این غارها بلورهای نمکی زیبا به شکل استالاگمیت و استالاکتیت جلوه‌ای دیدنی به غارها بخشیده است.

آبشارهای نمکی

آبشارهای نمکی زیبا از دیگر ویژگی‌های گردشگری گنبد نمکی دشت است که جلوه بسیار زیبا و دل‌نشینی به آن بخشیده است. این آبشارها درواقع مسیر طبیعی جریان آب از گنبد هستند. در فصول خشک به دلیل تبخیر کامل آب، بلورهای ضخیم و زیبای نمک در جهت جریان و به‌خصوص در مسیر آبشارها تشکیل می‌شود و منظره‌ای دیدنی از آبشار نمک ایجاد می‌کند. این پدیده نادر از اواسط بهار تا تابستان و پاییز مشاهده می‌شود.

چشمه‌های نمک

این چشمه‌ها درواقع نبض حیات گنبد نمکی جاشک هستند. آب‌شور از اعماق زمین از چشمه‌ها به سطح زمین می‌رسد. این چشمه‌ها در همه جای منطقه دیده می‌شود. گنبد نمکی جاشک بدون چشمه‌های نمک به پایان می‌رسد.

پلایا پدیده‌ای خاص در گنبد نمکی جاسک

پلایا یکی از پدیده‌های فرسایشی زیبای ناشی از گنبدهای نمکی است که در دشت‌های پایین‌دست گنبدها به دلیل شوری آب‌های فصلی این گنبدها و روان آب آن‌ها در دشت و غلظت آبرفت‌ها در نواحی مقعر شکل‌گرفته است.

تخت دیو

زیباترین اثر فرسایشی در گنبد نمکی است. این پدیده طبیعی به شکل ستون‌هایی است که هرکدام با توجه به شکل خاص خود نام جداگانه‌ای دارند. برخی از مردم محلی معتقدند این ستون‌ها مانند نگهبانان گنبد نمکی هستند و از آن‌ها محافظت می‌کنند. ارتفاع ستون‌ها از ۱۰ سانتی‌متر تا چند متر است. برخی از ستون‌ها در قسمت بالایی عریض‌تر هستند و بنابراین جذابیت بیشتری برای گردشگران ایجاد می‌کنند.

دودکش‌های جن در گنبد نمکی جاشک

دودکش‌های جن یا تخت دیو یکی از زیباترین پدیده‌های فرسایشی گنبد جاشک است. به دلیل تفاوت در فرسایش‌پذیری سنگ‌ها، این پدیده به‌صورت ستون‌هایی در بین نمک‌های گنبد ظاهرشده است.

بهترین زمان برای بازدید از گنبد نمکی جاشک

سفر به مناطق جنوبی کشور در فصول گرم سال به دلیل رطوبت و دمای زیاد توصیه نمی‌شود. بهترین زمان بازدید از گنبد نمکی جاشک نیمه دوم پاییز تا اواخر زمستان است.

گنبد نمکی جاشک کجاست؟

گنبد نمکی جاشک یکی از مکان‌های گردشگری بوشهر است و در بخش کاکی و بردخون حدفاصل شهرستان‌های دشتی و دیر قرار دارد و در شرق روستای گنجک در شهرستان دشتی و شمال روستای جاشک از توابع شهرستان دیر قرار دارد. این گنبد نمکی در دل کوه جاشک و نزدیک انتهای شمالی آن قرار دارد و مرتفع‌ترین قسمت کوه را تشکیل می‌دهد. در غرب روستای گنجک، از شرق روستای کردلان، از شمال شرقی روستای درویشی (شهرک دشتی) و از جنوب روستای جاشک قرار دارد.

آدرس: استان بوشهر، ۱۴۴ کیلومتری شهر بوشهر، بین شهرهای دیر و خورموج

دسترسی به گنبد نمکی جاشک

از بوشهر وارد اتوبان بوشهر – برازجان شده و در میدان چغادک به بزرگراه اهرم – چغادک بپیچید. در این مسیر ادامه دهید تا به خورموج برسید. از خورموج هم بگذرید. پس از طی ۵۰ کیلومتر به روستای گنخک می‌رسید. ادامه دهید پس از سه کیلومتری گنخک، بین دو روستای گنخک و جاشک، جاده خاکی وجود دارد. این جاده متعلق به یک معدن نمک قدیمی بود که در منطقه فعال بود. در ابتدای مسیر حفاظت از محیط‌زیست قرار دارد. اگر همین مسیر را ادامه دهید از سمت غرب وارد جاشک می‌شوید. برای دسترسی از سمت شرق در جاده اصلی بعد از پل روستای کردلان وارد جاده خاکی شوید. این جاده شما را به دامنه‌های گنبد می‌رساند.

خواص نمک کوه جاشک چیست؟

نمک‌های معدنی خواص خاص خود رادارند. در ادامه برخی خواص نمک کوه جاشک را برایتان بیان می‌کنیم. در محل این گنبدهای نمکی منابع طبیعی سنگ‌های شفابخش وجود دارد که در ادامه دو مورد از آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.

دی‌اکسید سیلیکون

از خواص این عنصر می‌توان به پیشگیری از بیماری آلزایمر، شل شدن یا افتادن ناخن‌ها و همچنین درمان خشکی پوست اشاره کرد. این عنصر دومین عنصر طبیعی در پوسته زمین است.

فلورین

این عنصر در طبیعت بهرنگ‌های بنفش، بی‌رنگ، صورتی و سیاه وجود دارد. ازجمله کاربردهای این عنصر افزایش توانایی مغز در تشخیص و درمان آرتروز است.

گنبدهای نمکی در کدام رشته‌کوه قرار دارد؟

گنبد نمکی جاشک را می‌توانید در قسمت کاکی و بردخون کوه جاشک بیابید. منطقه‌ای بزرگ و مرتفع در قسمت شمالی رشته‌کوه جاشک که در انتهای جنوبی رشته‌کوه زاگرس قرار دارد. این منطقه حدود ۱۴۴ کیلومتر با بوشهر فاصله دارد و بین شهرهای دشتی و دیر قرار دارد.

تنوع پوشش گیاهی جانوری گنبد نمکی جاشک

مناطق نمکی نیز مانند سایر مناطق دارای موجودات زنده و گیاهانی هستند که معمولاً به دلیل شرایط زیستی اندمیک همین مناطق می‌باشند.

پوشش گیاهی منطقه گنبد نمکی جاشک

به دلیل وجود مقادیر بسیار زیاد نمک و آهک، شرایطی برای رشد گیاهان مقاومی مانند تفنگ، قیسی و گیشدره فراهم‌شده است. گیاهان یک‌ساله در زمستان و بهار سطح گنبدهای نمکی جاشک را می‌پوشانند. دره‌های عاری از نمک نهرها دارای درختچه‌هایی مانند ممرز، بادام‌کوهی و زبان‌گنجشک است.

در قسمت شمال شرقی گنبدهای نمکی جاشک، صخره‌هایی به ارتفاع چند متر بر دیواره‌های دره آن می‌روید. درختان و درختچه‌های دیگری مانند بانه، کهور و کلهنگ و درختچه‌هایی مانند افدرا، گان، گرامین و دارمن و گیاهان نمک دوست به‌صورت پراکنده در گنبدهای نمکی دیده می‌شوند.

گونه های بومی گنبد نمکی جاشک

خفاش‌ها و مارمولک‌ها ازجمله حیواناتی هستند که از اواخر بهار تا اوایل پاییز در این زیستگاه زندگی می‌کنند. در دره‌ها و در پای گنبدهای نمکی حیواناتی مانند کبک، ساکت، روباه، کفتار، جغد شب، گنجشک، جغد، کبوتر، پرستو و خروس وجود دارد.
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی این مقاله اشاره شد، این گنبدها در مسیر رشته‌کوه زاگرس قرار دارند. بین این کوه‌ها آب شیرین جریان دارد. وجود نمک در این گنبدها حیواناتی مانند قوچ، میش و بز را به سمت گنبدهای نمکی جذب می‌کند؛ زیرا نمک غذای این حیوانات است.

مطالبی که برای سفر به گنبد نمکی جاشک باید بدانید

اگر قصد دارید شب را در نزدیکی گنبد نمکی جاشک بگذرانید، خوشبختانه در چند کیلومتری آن اقامتگاه بوم گردی وجود دارد. ریزورت جاشک دارای هشت واحد اقامتی با حمام و سرویس بهداشتی مشترک است. امکان سفارش غذا نیز وجود دارد.

نکاتی برای بازدید از گنبد نمکی جاشک

توصیه می‌کنیم از یک راهنما کمک بگیرید.

• وسایل ضروری مانند آب آشامیدنی، غذای خشک، کفش مناسب، کلاه آفتاب‌گیر، کمک‌های اولیه و غیره را همراه داشته باشید.
• از جمع‌آوری کریستال‌های نمک خودداری کنید و قطعه‌ای از این پدیده گران‌بها را به خاطر بسپارید؛ زیرا با این کار جان گنبد نمکی را به خطر می‌اندازید.
• از ریختن زباله خودداری کنید و آن را از قسمت پاکت با خود ببرید.
• لطفاً در سفر به مناطق مختلف ایران به باورها و فرهنگ محلی مردم محلی احترام بگذارید. با خرید محصولات بومی و اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی در رونق اقتصادی منطقه مؤثر باشید.

سؤالات متداول

گنبد نمکی جاشک کجاست؟

گنبد نمکی جاشک در استان بوشهر در ۱۴۴ کیلومتری شهر بوشهر و بین شهرهای دیر و خورموج قرار دارد.

چگونه به گنبد نمکی جاشک برویم؟

از بوشهر وارد اتوبان بوشهر – برازجان شده و در میدان چغادک به بزرگراه اهرم – چغادک بپیچید. در این مسیر ادامه دهید تا به خورموج برسید. از خورموج هم بگذرید. پس از طی ۵۰ کیلومتر به روستای گن خاک می‌رسید. ادامه دهید پس از سه کیلومتری گنخک، بین دو روستای گنخک و جاشک، جاده خاکی وجود دارد. این جاده متعلق به یک معدن نمک قدیمی بود که در منطقه فعال بود. در ابتدای مسیر حفاظت از محیط‌زیست قرار دارد. اگر همین مسیر را ادامه دهید از سمت غرب وارد جاشک می‌شوید.

بهترین زمان برای بازدید از گنبد نمکی جاشک چه زمانی است؟

فصل پاییز و زمستان بهترین زمان برای رفتن به این منطقه است.

بهترین زمان بازدید از گنبد نمکی جاشک نیمه دوم پاییز تا اواخر زمستان است. در سفر به گنبد نمکی جاشک کجا بمانیم؟

اگر قصد دارید شب را در نزدیکی گنبد نمکی جاشک بگذرانید، خوشبختانه در چند کیلومتری آن اقامتگاه بوم گردی جاشک وجود دارد.

انتهای مطلب