انواع ورق مورداستفاده برای تولید ناودانی

ناودانی یکی از محصولات ساختمانی پرمصرف چه در سازه‌های بتنی و چه سازه‌های فلزی است. این مقطع سازه‌ای را معمولاً در ساخت دیوارها، ساخت سقف، ساخت نمای سازه و… می‌توانید ببینید. کارایی ناودانی تنها به موارد ساختمانی محدود نشده و این محصول در برخی مصارف صنعتی نیز استفاده می‌شود. تفاوت شرایط محیطی و الزامات سازه‌های ساختمانی و صنعتی اغلب موجب محدود شدن عملکرد ناودانی‌ها شده و باید متناسب با هر کاربرد، این محصولات در جنس خاصی تولید شوند. به همین منظور، به معرفی بهترین ورق برای تولید ناودانی می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم برای هر کاربرد با توجه به شرایط کاری موجود، استفاده از کدام جنس از ناوانی مناسب است. از طرفی، قیمت ناودانی به‌طور مستقیم با قیمت و جنس ورق مورداستفاده در تولید آن در ارتباط است. بنابراین، برای اینکه یک انتخاب مقرون‌به‌صرفه و کارآمد داشته باشید، لازم است تا با انواع ورق مورداستفاده در تولید ناودانی آشنا شوید.

ناودانی چیست و چه کاربردی دارد؟

ناودانی محصولی اغلب فولادی به طول ۶ یا ۱۲ متر و دارای سطح مقطعی به شکل C یا U است که به آن کانال یا Channel نیز گفته می‌شود. ناودانی‌ها در هر دو حالت از یک جان و دو بال متصل به جان ساخته می‌شوند. در حالت C، لبه ناودانی خود دارای زاویه بوده اما ناودانی‌های U شکل فاقد زاویه در قسمت بال هستند. البته در نوع دیگری از تقسیم‌بندی ناودانی‌ها، به آن‌هایی که دارای بال‌های موازی هستند ناودانی U گفته شده و آن‌هایی که بال شیب‌دار دارند به ناودانی C معروف‌اند. این مقاطع بر اساس ضخامت بال و جان نان گذاری می‌شوند و منظور از ضخامت همان سایز ناودانی است. بر این اساس، ناودانی‌ها در سایزهای ۶ الی ۲۶ میل در بازار موجودند.

ناودانی هم در مصارف ساختمانی و هم صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین کاربردهای ناودانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساخت چهارچوب‌ها
• ساخت شیروانی، دیوار، ستون، سقف و خرپا
• ساخت نمای سازه
• ساخت تجهیزات ترافیکی
• ساخت تشکیلات دریایی
• ساخت ماشین‌آلات صنعتی

انواع روش ‌های تولید ناودانی

ناودانی‌ها به دو روش اصلی پرسی و فابریک تولید می‌شوند. بااینکه محصول نهایی از هر دو روش یکسان است اما ازنظر خواص تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در روش فابریک، از شمش‌های فولادی استفاده شده و با انجام فرآیند نورد گرم روی آن‌ها، ناودانی مستقیماً از شمش تولید می‌شود. به همین دلیل به آن ناودانی فابریک می‌گویند. در این روش، دمای فرآیند بالای ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد بوده و به همین دلیل ناودانی‌های فابریک کیفیت سطحی مطلوبی ندارند و ارزان‌ترند.

در مقابل، برای تولید ناودانی پرسی از ورق‌های فلزی استفاده می‌شود. برای این منظور، توسط دستگاه رول فرمینگ و از طریق غلتک‌هایی، خم‌کاری روی ورق‌ها صورت گرفته و به‌صورت کانال زاویه‌دار درمی‌آیند. ازآنجایی‌که این فرآیند در دمای اتاق و روی ورق‌های نورد سرد انجام می‌شود، کیفیت سطحی ناودانی پرسی مطلوب‌تر بوده و دارای تلرانس ابعادی دقیق‌تری هم است.

ورق ‌های مورداستفاده در تولید ناودانی

همان‌طور که گفته شد، در تولید ناودانی به روش پرسی از ورق‌های فلزی استفاده می‌شود. آنچه در بازار مشاهده می‌کنیم، ناودانی‌های فولادی هستند که از ورق‌های فولادی تولید می‌شوند. اما آیا تنها از ورق فولادی باید برای این منظور استفاده کرد؟ در پاسخ باید گفت که برحسب نیاز و خواص مورد انتظار، می‌توان ناودانی را از جنس ورق‌های دیگری نیز تولید کرد. رایج‌ترین جنس‌های ناودانی موجود در بازار عبارت‌اند از:

• ورق آهن یا ورق فولادی
• ورق گالوانیزه
• ورق استیل
• ورق آلومینیومی

ورق آهن

ورق‌های سیاه بیشترین کاربرد را در تولید ناودانی به روش پرسی دارند. می‌توان گفت اکثر ناودانی‌های فولادی موجود در بازار ایران از جنس فولاد کربنی یا ورق کم آلیاژ هستند و اصطلاحاً به ناودانی‌های تولیدشده با این ورق‌ها، ناودانی آهنی گفته می‌شود. دلیل این امر به قیمت ارزان ورق‌های فولادی معمولی، استحکام مناسب آن‌ها، شکل‌پذیری مناسب و فراوانی زیاد نسبت به دیگر ورق‌ها مربوط می‌شود. ازجمله گریدهای فولاد کربنی مورداستفاده در تولید ناودانی می‌توان به St37، St44 و St52 اشاره کرد.

ورق گالوانیزه

در برخی کاربردها که ناودانی مستقیماً با رطوبت هوا یا شرایط جوی ناپایدار در ارتباط است، استفاده از ناودانی‌های تولیدشده با ورق سیاه می‌تواند موجبات خوردگی و زنگ‌زدگی را در طولانی‌مدت فراهم آورد. ازجمله این موارد می‌توان به کاربردهای نمای سازه، استفاده به‌عنوان ناودانی شیروانی، تجهیزات ترافیکی و دریایی اشاره کرد. در این مواقع، با استفاده از فرآیند آبکاری، ناودانی‌های آهنی را به‌صورت ناودانی گالوانیزه درمی‌آورند. درواقع برای تولید ناودانی گالوانیزه، به‌صورت مستقیم از ورق گالوانیزه استفاده نمی‌شود. وزن ناودانی گالوانیزه و استحکام آن مطابق با ناودانی‌های فولادی معمولی است اما به سبب برخورداری از پوشش مقاوم، پایداری بالایی در برابر رطوبت و حتی برخی اسیدها دارد. به دلیل برخورداری از خواص مطلوب‌تر، قیمت ناودانی گالوانیزه گران‌تر از ناودانی فولادی معمولی است.

ورق استیل

بااینکه ورق استیل بهترین مقاومت به خوردگی را در بین انواع ورق‌های فولادی رایج در بازار داشته و ازنظر استحکام، مقاومت به دمای بالا و کیفیت سطحی نیز بی‌نظیر است، اما نسبت به ناودانی آهنی کمتر مورد معامله قرار می‌گیرد. دلیل این امر قیمت بسیار گران‌تر استیل نسبت به ناودانی آهنی مربوط می‌شود. ازآنجایی‌که از ناودانی در بخش‌های حساس صنعتی یا سازه‌ای استفاده نمی‌شود، تولید ناودانی استیل چندان برای کاربردهای معمولی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. درنتیجه تقاضا برای آن بسیار کم است. ناودانی‌های استیل معمولاً در گرید ۳۰۴L تولید می‌شوند.

ورق آلومینیومی

ناودانی آلومینیومی یک محصول بسیار سبک‌تر و ارزان‌تر از ناودانی آهنی بوده که اما موارد مصرف آن کمتر است. ازآنجایی‌که یکی از مشخصه‌های اصلی ناودانی برخورداری از استحکام مناسب است، از ناودانی‌های آلومینیومی نمی‌توان در کاربردهای ساختاری استفاده کرد؛ اما برای استفاده در نمای سازه مناسب‌اند. این نوع ناودانی به‌شدت کمیاب است.

بهترین ورق برای تولید ناودانی کدام است؟

با توجه به اینکه ناودانی اغلب یک محصول ساختمانی محسوب می‌شود، باید از مجموعه‌ای از پارامترها شامل وزن مناسب، استحکام کافی، قابلیت رنگ‌پذیری و قابلیت جوشکاری بهره‌مند باشد. این موارد به‌خوبی توسط ناودانی‌های آهنی تأمین می‌شوند. به همین دلیل اغلب ناودانی‌های موجود در بازار از ورق آهنی یا فولادی و در گریدهای St37، St44 و St52 تولید می‌شوند. علاوه بر این موارد، ناودانی‌های آهنی قیمت بسیار مناسبی هم دارند و به همین دلیل کارفرمایان علی رقم مقاومت به زنگ‌زدگی پایین این محصول، آن را به ناودانی‌های گالوانیزه و استیل ترجیح می‌دهند. درصورتی‌که برای کاربردهای سازه‌ای معمولی به دنبال ناودانی هستید، استفاده از ورق سیاه برای تولید این محصول بسیار مناسب است. اما اگر ناودانی را  برای مصارفی می‌خواهید که مقاومت به خوردگی در آن‌ها مهم است، می‌توانید آن‌ها را گالوانیزه کرده یا از ناودانی استیل استفاده نمایید.

جمع‌بندی

برای تولید ناودانی دو روش فابریک و پرسی وجود دارد. در روش فابریک، ناودانی مستقیماً از نورد گرم شمش فولادی تولید شده اما در روش پرسی، عملیات خم‌کاری روی ورق‌های فلزی منجر به تولید ناودانی می‌شود. ازآنجایی‌که ناودانی‌های تولیدشده به روش پرسی کیفیت ساخت و سطح تمام‌شده بهتری دارند، بیشتر موردتوجه قرار دارند. در این راستا، اغلب از ورق آهن یا ورق سیاه در گریدهای St37، St44 و St52 برای تولید ناودانی استفاده می‌شود. بااین‌حال، اکثر ناودانی‌های موجود در بازار در گرید St37 ساخته می‌شوند و این گرید محبوبیت بیشتری دارد. چنانچه بخواهید از ناودانی برای مصارفی که مقاومت به زنگ‌زدگی در آن‌ها یک الزام است استفاده کنید، می‌توانید با فرآیند آبکاری، آن‌ها را گالوانیزه کنید یا از ناودانی استیل استفاده نمایید.

منبع: فولاد ایرانیان