تحول جدید دیجیتال در ثبت احوال؛ از ولادت الکترونیک تا کارت ملی مجازی

به گزارش تجارت امروز؛ هاشم کارگر رئیس سازمان ثبت احوال کشور در گفتگوی تلویزیونی شبکه خبر از الکترونیکی شدن فرآیندهای مرتبط با ولادت نوزادان خبر داد و گفت: با همکاری وزارت بهداشت، صدور گواهی ولادت به صورت الکترونیک انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری والدین به ثبت احوال نیست.

کارگر با اشاره به راه‌اندازی سامانه تعاملی «نام» افزود: پس از دریافت الکترونیکی گواهی ولادت، والدین می‌توانند به صورت غیرحضوری از طریق سامانه تعاملی نام به تعیین نام فرزند اقدام کنند. پس از تأیید نام توسط سازمان، شناسنامه نوزاد صادر و به نشانی خانواده ارسال خواهد شد.

وی این تحول را گامی مهم در تسهیل خدمات ثبت احوال دانست و خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح، والدین دیگر دغدغه‌ای بابت مراجعه حضوری در شرایط حساس پس از تولد نوزاد نخواهند داشت.

رفع ممنوعیت خدمات هویتی برای ۲۳۰ هزار نفر

رئیس سازمان ثبت احوال همچنین از رفع ممنوع‌الخدمتی بیش از ۲۳۰ هزار نفر خبر داد و گفت: برای نخستین‌ بار، با همکاری قوه قضائیه، دستگاه‌های امنیتی و سایر نهادهای مرتبط، کد ملی افرادی که به دلایل مختلف از دریافت خدمات هویتی محروم شده بودند، آزادسازی شد. برخی از این ممنوعیت‌ها برخلاف قانون بود و خوشبختانه با همراهی دستگاه قضایی این مشکل رفع شد.

وی افزود: ممنوع‌الخدمتی این افراد نه‌تنها خودشان، بلکه خانواده‌هایشان را نیز با مشکلاتی در جامعه مواجه کرده بود؛ از جمله در فرآیند انحصار وراثت. این

اقدام یکی از بزرگ‌ترین و جسورانه‌ترین تصمیمات ۴ دهه اخیر سازمان ثبت احوال بوده است.

حرکت به‌سوی شناسنامه الکترونیک

کارگر با اشاره به رویکرد سازمان برای حذف شناسنامه‌های فیزیکی گفت: ما در مسیر صدور شناسنامه الکترونیک قرار گرفته‌ایم. این شناسنامه‌ها جایگزین شناسنامه‌های فیزیکی خواهند شد و از امنیت، قابلیت اصالت‌سنجی و سهولت استفاده بیشتری برخوردارند.

وی اظهار کرد: شناسنامه الکترونیک به صورت یک تصویر دارای تمام مندرجات قانونی شناسنامه صادر می‌شود و می‌توان آن را در بسترهای مختلف به صورت امن و بدون نیاز به چاپ فیزیکی مورد استفاده قرار داد.

راه‌اندازی سامانه مسهیم» و خدمات دیجیتال

رئیس سازمان ثبت احوال اظهار کرد: سامانه «سهیم» به‌عنوان درگاه خدمات الکترونیک سازمان راه‌اندازی شده است و در آن بیش از ۲۵ خدمت الکترونیکی از جمله مشاهده اطلاعات هویتی افراد و خانواده‌شان (همراه با عکس)، امکان ویرایش برخی اطلاعات و دریافت شناسنامه الکترونیک فراهم شده است.

وی افزود: ورود به سامانه تنها از طریق احراز هویت امن در سامانه «هدی» انجام می‌شود تا امنیت اطلاعات کاربران تضمین شود.

عذرخواهی ثبت احوال از مردم

کارگر درباره وضعیت صدور کارت ملی هوشمند نیز گفت: کارت ملی در انتهای زنجیره‌ای چنددستگاهی صادر می‌شود. چاپخانه دولتی، وزارت اطلاعات و سازمان ثبت احوال هر یک بخشی از این فرآیند را برعهده دارند. ما توانایی صدور بیش از ۲ میلیون کارت در ماه را داریم، اما به دلیل محدودیت در تولید بدنه کارت و تراشه‌گذاری، وقفه‌هایی به وجود آمده است.

او تأکید کرد: برای رفع این مشکل نیاز به اعتبارات جدید و هماهنگی بیشتر میان دستگاه‌هاست. مردم تصور می‌کنند تأخیر به سازمان ثبت احوال مربوط می‌شود، اما در واقع ثبت احوال آخرین حلقه این زنجیره است.

رئیس سازمان ثبت احوال با بیان اینکه مطالعاتی برای به‌روزرسانی کارت ملی در دست انجام است، از تلاش‌ها برای کاهش صف‌های طولانی و تسریع در ارائه خدمات هویتی خبر داد و از مردم بابت تأخیرهای گذشته عذرخواهی کرد.

کارت ملی حذف می‌شود؟

رئیس سازمان ثبت احوال کشور از برنامه‌ریزی برای بازنگری در فرآیند تولید و صدور کارت ملی هوشمند خبر داد و گفت: یکی از دلایل ورود به این بازنگری، وابستگی به خارج در تأمین بدنه کارت‌های پلی‌کربناتی بود. در حال بررسی این هستیم که جنس کارت‌ها تغییر کند تا نیاز به واردات کاهش یابد.

وی افزود: همچنین بررسی‌هایی انجام شده که شاید در آینده حتی دیگر نیازی به تراشه فیزیکی نباشد و به‌تدریج کارت ملی فیزیکی حذف شود.

کارگر با تأکید بر حرکت به سمت خدمات غیرحضوری بیان کرد: هدف ما این است که فرآیند صدور کارت ملی کوتاه‌تر شده و در اختیار مردم قرار گیرد. همچنین سرویس‌های مبتنی بر کارت ملی طوری طراحی شود که افراد حتی بدون همراه داشتن فیزیکی کارت نیز بتوانند خدمات بگیرند.

کارت ملی مجازی پیش از کارت فیزیکی

رئیس سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرد: در حال طراحی کارت ملی مجازی هستیم. پیش از صدور کارت فیزیکی، تصویری از کارت ملی همراه با سرویس‌های امنیتی در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد تا بتواند از آن برای دریافت خدمات استفاده کند.

وی با اشاره به برگه‌هایی که هم‌اکنون به‌جای کارت فیزیکی ارائه می‌شود گفت: می‌خواهیم این مرحله را هم حذف کنیم و افراد از طریق کارت ملی مجازی، تصویر آن را برای دریافت خدمات ارائه دهند.

کارگر با قدردانی از همکاران خود در حوزه فناوری افزود: زیرساخت‌های لازم برای این اقدامات فراهم شده و تمام ملاحظات امنیتی نیز در نظر گرفته شده است.

کارت ملی برای نوزادان و گروه‌های سنی مختلف

به گفته کارگر، صدور کارت ملی برای نوزادان در دستور کار قرار دارد و مراحل قانونی آن در وزارت کشور طی شده و منتظر تصویب نهایی در دولت است.

وی توضیح داد: کارت ملی نوزادان بر اساس گروه‌های سنی به ۳ مرحله تقسیم می‌شود: تولد تا ۶ سالگی، ۶ تا ۱۵ سال و ۱۵ سال به بالا. این تقسیم‌بندی به دلیل عدم ورود رسمی نوزادان به عرصه اجتماعی تا ۶ سالگی انجام شده است.

وی تأکید کرد: همزمان با صدور کارت ملی نوزاد، شناسنامه الکترونیکی نیز برای آنان صادر خواهد شد. در مرحله بعد، افراد زیر ۱۵ سال و سپس افراد بالای ۱۵ سال نیز تحت پوشش شناسنامه الکترونیکی قرار می‌گیرند.

تکمیل پایگاه نََسَبی و سببی و راه‌اندازی مرکز رصد جمعیت کشور

کارگر از تکمیل پایگاه نسبی در سازمان ثبت احوال خبر داد و گفت: در سامانه سهیم، هر فرد می‌تواند ارتباطات سببی و نسبی خود شامل پدر، مادر، همسر و فرزندان را مشاهده کند. این اطلاعات برای دستگاه‌های مختلف کاربرد دارد و به شفاف‌سازی روابط خانوادگی در نظام اداری کشور کمک می‌کند.

وی افزود: همچنین در اواخر سال ۱۴۰۲، برای نخستین بار در کشور، مرکز رصد جمعیت در سازمان ثبت احوال تأسیس شد. این مرکز برخلاف مرکز آمار کشور که اطلاعات را از سایر دستگاه‌ها دریافت می‌کند، بر پایه داده‌های ثبتی و به‌روز فعالیت می‌کند و اطلاعات دقیق و قابل استنادی را در اختیار نهادهای تصمیم‌گیر قرار می‌دهد.

رئیس سازمان ثبت احوال خاطرنشان کرد: مرکز رصد جمعیت می‌تواند شاخص‌های متنوع جمعیتی را به‌صورت آنلاین تحلیل کرده و به دستگاه‌ها در سیاست‌گذاری جمعیتی کمک کند.

وی ادامه داد: داده‌های جمعیتی برای برنامه‌ریزی کلان کشور بسیار با اهمیت است و سازمان ثبت احوال کشور با ایجاد این مرکز داده های روند جمعیت به صورت داشبوردهای جمعیتی به مسئولین و متخصصین ارائه می‌شود. اطلاعات این مرکز برخط و ثبتی مبناست و پشت هر داده‌ای کد ملی است.

جزئیات الکترونیکی شدن گواهی انحصار وراثت

معاون وزیر کشور مطرح کرد: در راستای اجرای بند “ث” ماده ۱۱۳ قانون ۵ ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، از ۳ مرداد ۱۴۰۴ وظیفه صدور گواهی انحصار وراثت از قوه قضاییه به سازمان ثبت احوال کشور محول شد و به صورت کاملا الکترونیک و خودکار و ظرف ۲۰ روز توسط سازمان ثبت احوال کشور صادر می شود و دیگر نیازی به مراجعه حضوری و درخواست وراث و ذی‌نفعان نیست.

وی ادامه داد: در فرآیند صدور گواهی انحصار وراثت، با ثبت فوت یک فرد ایرانی، این سازمان ظرف ۲۰ روز بر اساس داده‌های پایگاه اطلاعات خود و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به صدور گواهی اقدام و این گواهی بلافاصله در سایت ابلاغ منتشر و از طریق پیامک به وراث و ذی‌نفعان اطلاع‌رسانی می‌شود.

این مسئول بیان کرد: مطابق ساختار نوین اطلاع‌رسانی، گواهی انحصار وراثت پس از ۲۰ روز صادر و در سامانه ابلاغ به آدرس verasat.ncr.ir و سامانه سهیم به آدرس sahim.sabteahval.ir منتشر و همزمان، پیامک مشاهده گواهی به وراث و ذی‌نفعان ارسال خواهد شد و دریافت‌کنندگان می‌توانند پس از احراز هویت در سامانه سهیم و پرداخت تعرفه قانونی، فایل رسمی گواهی را دریافت کند.

کارگر تصریح کرد: اگر فوت متوفی قبل از ۳ مرداد ۱۴۰۴ به ثبت رسیده باشد و وراث و ذی‌نفعان تاکنون برای دریافت صدور گواهی انحصار وراثت از طریق مراجع قضایی اقدام نکرده باشند، می‌توانند با مراجعه به سامانه سهیم سازمان ثبت احوال کشور نسبت به ثبت درخواست گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند تا نسبت به بررسی درخواست و صدور گواهی اقدام شود.

وی افزود: اگر کسی در این خصوص اعتراض داشته باشد طی مدت ۱۰ روز به صورت الکترونیک درخواست خود را ارسال می‌کند و رأی نیز به صورت الکترونیک برای فرد ارسال خواهد شد.

گام مهم در کاهش پرونده‌های قضایی و شفاف‌سازی فرآیند ارث

کارگر با اشاره به حجم بالای پرونده‌های انحصار وراثت در قوه قضائیه اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود سالانه بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون پرونده در این خصوص در دستگاه قضایی تشکیل شود. با انتقال این وظیفه به سازمان ثبت احوال، هم فرآیند ساده‌تر شده و هم شفافیت بیشتری ایجاد شده است.

وی همچنین توضیح داد: برای متوفیان قبل از سوم مرداد ۱۴۰۴ که هنوز اقدامی برای انحصار وراثت انجام نشده، امکان ثبت درخواست در سامانه سهیم وجود دارد. کافی است یکی از وراث اقدام کند تا گواهی برای همه ذینفعان صادر شود. پیامک اطلاع‌رسانی نیز برای تمام وراث ارسال خواهد شد.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور از همکاری ۲۳ دستگاه اجرایی در ارائه اطلاعات مورد نیاز برای صدور گواهی انحصار وراثت خبر داد و گفت: دستگاه‌هایی مانند ثبت اسناد، پزشکی قانونی، بانک مرکزی، سازمان مالیاتی، وزارت بهداشت و قوه قضائیه موظف‌اند اطلاعات مورد نیاز را در اختیار سازمان ثبت احوال قرار دهند تا صحت و دقت داده‌ها بالا برود و کمترین میزان اعتراض یا خطا در گواهی‌ها ثبت شود.

وی تأکید کرد: تمام اطلاعات از طریق سرویس‌های الکترونیک به دستگاه‌ها ارسال می‌شود. این تحول ضمن تسهیل خدمت‌رسانی، از مفاسد احتمالی و پنهان‌کاری در پرونده‌های ارث نیز جلوگیری می‌کند.

اقدامات سازمان ثبت احوال در جنگ ۱۲ روزه

رئیس سازمان ثبت احوال اعلام کرد: در طول جنگ ۱۲ روزه، با فعالیت شبانه‌روزی همه ادارات ثبت احوال، بیش از ۵۰۰ هزار خدمت هویتی به مردم ارائه شد. میزهای خدمت در محل‌های تجمع آسیب‌دیدگان برپا شد و ارائه خدمات به افراد با مدارک مفقودی یا آسیب‌دیده در اولویت قرار گرفت. همچنین در این مدت ۱۵۸۲ ازدواج و ۳۱۶۵۳ تولد به ثبت رسید.

حرکت به سوی نظام جامع جمعیتی

وی از راه‌اندازی مرکز رصد جمعیت کشور خبر داد که با تکیه بر داده‌های لحظه‌ای و ثبتی، اطلاعات دقیق برای تصمیم‌سازی‌های جمعیتی ارائه می‌دهد. کارگر همچنین با اشاره به پیری جمعیت ایران، بر اهمیت اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تأکید کرد.

وی ضمن هشدار نسبت به روند پیری جمعیت و تغییرات هرم سنی در ایران، ابراز امیدواری کرد با اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، شرایط بهتری برای آینده جمعیتی کشور رقم بخورد.