آشنایی کامل با بیمه تامین اجتماعی + تمام قوانین و الزامات
با گسترش و پیشرفت جامعه، افزایش امنیت و سلامت برای دولت اهمیت بیشتری از قبل پیدا کرده است، و از جمله عواملی که وارد عرصه جهانی شد تا بخشی از امنیت جانی و مالی جامعه را تامین کند بیمه تامین اجتماعی است.
به گزارش تجارت امروز؛ امروزه دنیای بیمه پیشرفت بسیاری داشته است که از جمله مهم تریمن آن ها تامین اجتماعی است . سازمان تامین اجتماعی از بزرگ ترین سازمان های بیمه در ایران است که خدمات رسانی در زمینه های بسیاری از جمله، بیکاری، درمانی، زایمان و غیره را شامل می شود.
بیمه نوعی قرار داد دوطرفه است که به موجب آن یک طرف متعهّد مى‌گردد در ازاى پرداخت مبلغى از سوى طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه،خسارت وارده بر او یا بخشى از آن را جبران نماید.
متعهّد را «بیمه گر»، طرف تعهّد را «بیمه گذار» و وجه پرداختى از سوى طرف تعهّد به متعهّد را «حقّ بیمه» یا «وجه بیمه» گویند.
تاریخچه بیمه تامین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی ایران، یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی عمومی غیردولتی است. این سازمان، وظیفه پوشش اجباری بیمه کارگران، حقوق‌بگیران و پوشش اختیاری صاحبان حرف و مشاغل دولتی و آزاد را برعهده دارد. این سازمان اولین، قدیمی‌ترین و بزرگترین سازمان تأمین اجتماعی و درمانی در ایران است که متعلق به بیمه‌شدگان است.
سابقه تأمین اجتماعی در ایران به تصویب اولین قانون استخدامی کشوری در سال ۱۳۰۱ بازمی‌گردد که طی آن، نظامی برای بازنشستگی به وجود آمد.
در این قانون، سه اصل تأمین اجتماعی که عبارت بودند از فراهم کردن «حقوق و تأمین خاص» برای کسانی که پس از خدمت، توانایی فعالیت خود را از دست می‌دهند، «مقرری خاص» برای کسانی که به علت حادثه‌ای، علیل و از کار افتاده شوند و «حمایت کارفرمایان» از خانواده هر مستخدم که فوت شود، به چشم می‌خورد.
در اولین اقدام، طرح تشکیل صندوق احتیاط کارگران راه آهن در سال ۱۳۰۹ به تصویب دولت رسید. در این مصوبه، دولت تسهیلات خاصی را برای کارگران ضایعه دیده یا فوت شده در حین احداث راه‌آهن پیش‌بینی کرد. در سال ۱۳۱۵ « نظام‌نامه کارخانجات و موسسات صنعتی» برای کارگران بخش صنعت به تصویب هیئت دولت رسید.
انواع بیمه تامین اجتماعی
بیمه تامین اجتماعی به دلیل گستردگی و کاکردهای زیاد، انواع مختلفی دارد که می تواند زمینه های بسیاری را تحت پوشش قرار دهد.
بیمه اجباری تامین اجتماعی
براساس قوانین تامین اجتماعی و وزارت کار، کلیه افرادی که به هر عنوانی در یک واحد صنفی فعالیت می‌کنند و به هر میزان، حقوق یا دستمزد دریافت می‌کنند باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.
بیمه اجباری تامین اجتماعی معادل ۳۰ درصد از دستمزد فرد شاغل است و به‌صورت اشتراکی توسط کارگر و کارفرما پرداخت می‌شود. به این صورت که ۷ درصد این مبلغ هر ماه از حقوق کارگر کسر شده و پرداخت ۲۳ باقی آن برعهده کارفرما خواهد بود. درغیراین‌صورت، کارفرما جریمه می‌شود و باید خسارت سنگینی را بپردازد.
بیمه اختیاری تامین اجتماعی
بیمه اختیاری یا بیمه آزاد یکی از انواع بیمه خویش‌فرما و بهترین بیمه تامین اجتماعی برای کلیه افرادی است که به هر دلیلی تحت پوشش بیمه اجباری قرار ندارد. به این ترتیب، شما با هر شغلی که دارید می‌توانید حق بیمه خود را به‌صورت ماهیانه پرداخت کرده و پس از چند سال، حقوق بازنشستگی دریافت کنید.
یادتان باشد، در ابتدا تنها در صورتی می‌توانید از مزایای این بیمه استفاده کنید که حداقل یک ماه حق بیمه را پرداخت کرده باشید. خوب است بدانید، این بیمه برای افراد کمتر از ۵۵ سال در نظر گرفته شده است. با این حال، لازم نیست نگران باشید! چون اگر سن‌تان از ۵۵ سال بیشتر باشد هم با پرداخت حق بیمه مازاد سن می‌توانید تحت پوشش این بیمه قرار بگیرید.
بیمه خویش‌فرما
بیمه خویش‌فرما تامین اجتماعی به‌ویژه برای افرادی که به‌صورت دورکار و مستقل فعالیت می‌کنند از بهترین گزینه‌ها به حساب می‌آید. بنابراین، اگر شما هم دورکار هستید یا کسب‌وکار مستقل خودتان را دارید و هنوز تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستید بهتر است هر چه زودتر دست به‌کار شوید و خودتان را بیمه کنید.
توجه داشته باشید، پرداخت منظم و به‌موقع مبلغ ماهیانه حق بیمه از ضروری‌ترین اقداماتی است که از باطل شدن قرارداد بیمه شما جلوگیری می‌کند.
بیمه مشاغل آزاد تامین اجتماعی
بیمه مشاغل آزاد تامین اجتماعی یکی دیگر از انواع بیمه خویش‌فرما و اختیاری است. این طرح برای افرادی در نظر گرفته شده که جواز کسب دارند؛ به صورت مستقل و از طریق خوداشتغالی فعالیت می‌کنند و قصد دارند از مزایا و تسهیلات بیمه تامین اجتماعی استفاده کنند.
در واقع، این بیمه مناسب آن دسته از صاحبان کسب‌وکار است که تحت پوشش بیمه‌های پایه از قبیل، بیمه تامین اجتماعی، بیمه خدمات درمانی و بیمه سلامت نبوده و به‌صورت رسمی در استخدام هیچ سازمان، نهاد و شرکتی نیستند.
بیمه بیکاری تامین اجتماعی
بیمه بیکاری تامین اجتماعی از بیمه‌های اجباری این سازمان به حساب می‌آید و به کلیه کارمندان و کارگرانی تعلق می‌گیرد که در مدت زمان اشتغال تحت پوشش بیمه بوده‌اند.
بنابراین، اگر سال‌ها به‌صورت رسمی در یک سازمان یا شرکت فعالیت کرده و حق بیمه از دستمزدتان کسر شده باشد در دوران بیکاری می‌توانید از مزایای این بیمه استفاده کرده و حقوق بیکاری دریافت کنید. براساس قوانین، دریافت حقوق بیکاری مستلزم برخورداری از شرایط ویژه و تقریبا معادل ۵۵ درصد از دستمزد پایه‌ای است که یک فرد عادی دریافت می‌کند.
بیمه دانشجویی تامین اجتماعی
بیمه دانشجویی تامین اجتماعی با هدف کمک به دانشجویان و تضمین نسبی آینده شغلی آن‌ها راه‌اندازی شده است. براساس این طرح، تحصیل در دانشگاه می‌تواند یک شغل تمام وقت به حساب بیاید. در نتیجه، در دوران دانشجویی می‌توانید تحت پوشش این بیمه قرار بگیرید و پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی درست مانند کسی که تمام این مدت در سازمان یا شرکتی مشغول به کار بوده دارای سابقه بیمه باشید.
توجه داشته باشید، این بیمه با نرخ ۱۴، ۱۶ و ۲۰ درصد در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. خوب است بدانید، پرداخت ۲ درصد از حق بیمه دانشجویی تامین اجتماعی برعهده دولت است.
بیمه زنان خانه‌دار
این بیمه از زیر مجموعه بیمه صاحبان مشاغل آزاد است و به زنان خانه‌داری تعلق می‌گیرد که به طور تمام وقت در حال فعالیت در خانه هستند و در هیچ سازمانی استخدام نیستند. خانم‌های خانه‌دار با استفاده از بیمه زنان خانه دار می‌توانند از مزایای هزینه‌های درمانی، بیمه از کارافتادگی و حقوق بازنشستگی بهره‌مند شوند.
بیمه‌نامه تامین اجتماعی برای اتباع خارجی
بر اساس ماده ۵ قانون تامین اجتماعی، کلیه اتباع خارجی که دارای مجوز از سازمان کار و تامین اجتماعی هستند، می‌توانند تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفته و توسط کارفرما بیمه شوند. در صورتی که شخص در کشور خود بیمه شده باشد، موظف به دریافت بیمه اجباری نیست. خانم‌های اتباع خارجی نیز می‌توانند در صورت دریافت مجوز، از بیمه زنان خانه‌دار سازمان تامین اجتماعی استفاده نمایند.
بیمه کارفرمایان تامین اجتماعی
بیمه تامین اجتماعی کارفرما، از انواع بیمه تامین اجتماعی بوده که در خصوص کارفرمایان صاحب یک کسب و کار که کارگر دارند اما خودشان، حقوق دریافت نمی کنند، مصداق می یابد. مبلغ آن، بدین صورت است که کارفرما، تمام ۲۷ درصد حق بیمه را از حقوق و مزایای مشمول بیمه خود، کسر و شخصا به سازمان، پرداخت می کند.
کارفرمایان دارای یک کسب و کار که از کارگران متعددی برخوردارند، بر حسب قانون کار جمهوری اسلامی ایران، موظف هستند به محض انعقاد قرارداد شفاهی یا کتبی کار، نسبت به بیمه نمودن کارگران خود، اقدام کنند و از ۳۰ درصد حقوق و مزایای مشمول بیمه کارگر، ۲۳ درصد را به عنوان سهم خویش و ۷ درصد را به نیابت از کارگر، ماهانه، به سازمان تامین اجتماعی بپردازند.
بیمه کارفرمایان تامین اجتماعی با ۳ طرح گوناگون در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد:
بازنشستگی با ۱۲ درصد
براساس این طرح، شما به‌عنوان کارفرما فقط می‌توانید حقوق بازنشستگی دریافت کرده و از خدمات مرتبط با آن استفاده کنید. این بیمه هم می‌تواند عنوان ارزان‌ترین بیمه تامین اجتماعی را به خودش اختصاص دهد.
بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی با ۱۴ درصد
براساس این طرح، حقوق بازنشستگی شما حتی پس از فوت هم قطع نشده و به بازماندگان پرداخت خواهد شد.
بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی با ۱۸ درصد
براساس این طرح، علاوه بر دریافت حقوق بازنشستگی در زمان حیات و حتی پس از آن می‌توانید از خدمات مرتبط با از کارافتادگی هم استفاده کنید. توجه داشته باشید، بهره‌مندی از خدمات و تسهیلات این بیمه شامل حال افرادی می‌شود که قبل از بیمه‌شدن سالم بوده و دچار از کارافتادگی و نقص عضو نبوده‌اند.
شرایط بیمه تامین اجتماعی
افراد برای اینکه بتوانند تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار بگیرند می بایست شرایطی را پیش از اقدام به درخواست خود به سازمان تامین اجتماعی داشته باشند. در ادامه به برخی از این شرایط برای افرادی که می خواهند تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار بگیرند آمده است.
- آقایان برای تحت پوشش قرار گرفتن بیمه تامین اجتماعی می بایست کارت پایان خدمت داشته باشید.
- می بایست سابقه پرداخت حداقل ۳۰ روز حق بیمه را داشته باشید.
- پس از ثبت نام به شما کدی به نام شماره بیمه تعلق می‌گیرد. این کد هویت شما در سازمان تامین اجتماعی است.
- حداکثر سن پذیرش برای بیمه شدن ۵۰ سال می باشد.
- اگر از قبل سابقه پرداخت ۱۰ سال حق بیمه را در سازمان تامین اجتماعی داشته باشید و سن تان هم از ۵۰ سال بیشتر باشد، می‌توانید بدون شرط سنی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار بگیرید.
- در صورتی که سن شخص متقاضی در زمان تقاضا بیش از ۵۵ سال باشد می بایست معادل مدت مازاد سنی،سابقه حق بیمه را پرداخت کند. (برای مثال، اگر متقاضی بیمه اختیاری ۵۶ ساله باشد باید هنگام درخواست یک سال سابقه پرداخت حق بیمه را بپردازد و اگر ۵۹ ساله باشد داشتن چهار سال سابقه الزامی است.)
- متقاضیانی که بیش از ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشند از شرط سنی معاف می شوند.
- اگر شخصی یکبار با سازمان قرارداد بیمه اختیاری منعقد کرده باشد تا سه بار حق انعقاد قرارداد بیمه اختیاری را بدون شرط سنی خواهد داشت.
وظایف و تعهدات سازمان تامین اجتماعی
سازمان بیمه تامین اجتماعی استاندارد های سازمان بین المللی کار را تحت پوشش قرار داده و سازوکار های این سازمان توسط قانون تامین اجتماعی تعیین می شود . براساس این قانون ، تعهدات سازمان تامین اجتماعی موارد ذیل را شامل می شوند :
- حمایت در برابر حوادث، بیماری‌ها و بارداری
- مستمری بازنشستگی
- مستمری از کارافتادگی
- مقرری بیمه بیکاری
- غرامت دستمزد ایام بیماری
- پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی
- کمک هزینه ازدواج
- مستمری بازماندگان
- پرداخت عیدی بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی
اهداف سازمان تامین اجتماعی؛ کار سازمان تامین اجتماعی چیست؟
همسویی با اهداف کلان نظام اقتصادی کشور از اهداف اصلی سازمان تامین اجتماعی‌ست. در واقع، اصول و روش‌های این سازمان طوری طراحی شده است که این اهداف را سرلوحه راه خویش قرار دهند.
از طرفی رونق فعالیت‌های تولیدی و صنعتی باعث ازدیاد جمعیت تحت پوشش بیمه و تقویت منابع مالی این سازمان می‌شود. از طرف دیگر، پوشش بیمه‌ای کارگران به افزایش اطمینان خاطر، ایجاد شدن امنیت روحی و سلامت جسمی و در نهایت ارتقای بهره‌وری نیروی کار منجر می‌گردد.
سامانه نسخه الکترونیک بیمه تامین اجتماعی
نوشتن نسخه به روش سنتی مشکلات خاص خود را دارد. مثلاً امکان دارد کارمند داروخانه نتواند نسخه را به درستی بخواند؛ به موارد این چنینی، مصرف بی‌رویه کاغذ و گم شدن نسخه را هم اضافه کنید.سامانه نسخه الکترونیک خدمتی جدید از سازمان تأمین اجتماعی است که به کمک آن پزشکان می‌توانند نسخه بیماران را در سامانه تأمین اجتماعی ثبت کنند.
این کار از طریق شماره ملی بیمار انجام می‌شود و در پنل او ثبت می‌شود. هنگامی که بیمار به داروخانه یا مراکز درمانی دیگر مثل آزمایشگاه یا تصویربرداری مراجعه می‌کند، کافی است شماره ملی خود را به مسئول دریافت نسخه ارائه دهد. هر زمان هم که خود بیمار به نسخه داشته باشد، می‌تواند از طریق وب‌سایت تامین اجتماعی آن را مشاهده کند.
مراکز درمانی سازمان تامین اجتماعی
تامین اجتماعی دارای چندین مرکز درمانی از جمله بیمارستان و درمانگاه است. هزینه درمانی پرداختی در این مراکز بسیار کم (در حد فرانشیز) یا رایگان است. همچنین هر سال این سازمان با شرکتی برای بیمه تکمیلی قرارداد می‌بندد. دقت داشته باشید که بیمه تکمیلی برای خود سازمان نیست. در صورت نارضایتی بیمه شدگان از خدمات آن شرکت، سال بعد با شرکت دیگری قرارداد بسته خواهد شد.
در ادامه چند بیمارستان مهم تامین اجتماعی در سراسر کشور را معرفی کرده‌ایم:
- بهمن درشهر تبریز
- عالی نسب آذربایجان شرقی
- امام رضا آذربایجان غربی
- سبلان اردبیل
- ارس اردبیل
- غرضی اصفهان
- نجف آباد اصفهان
- بیمارستان هشتگرد
- بیمارستان البرز در استان البرز
- سلمان بوشهر
- مهر برازجان
- فیاض بخش تهران
- لبافی نژاد تهران
- آیت الله کاشانی تهران
- لواسانی تهران
- میلاد تهران
- امام رضا اسلامشهر
- ۱۵ خرداد ورامین
- معیری تهران
- شریعت رضوی تهران
- هدایت تهران
- ۱۲ بهمن تهران
- شهریار استان تهران
- ۱۷ شهریور خراسان رضوی
- تربت حیدریه
- فارابی خراسان رضوی
- بجنورد
- امیر المومنین اهواز
- امیرکبیر اهواز
- شهید مصطفی خمینی بهبهان
- شهدا شوشتر
- شفا مسجد سلیمان
- ۱۷ شهریور آبادان
- امام موسی کاظم (ع) خوزستان
- اما حسین (ع) زنجان
- امید ابهر
- شفا سمنان
- صاحب الزمان زاهدان
- تامین اجتماعی سیستان و بلوچستان
- بهشتی شیراز
- رازی قزوین
- تاکستان استان قزوین
- امام رضا (ع) قم
- تامین اجتماعی کاشان
- تامین اجتماعی سقز
- تامین اجتماعی سنندج
- کاشانی کرمان
- غرضی سیرجان
- زرند کرمان
- شهدای کرمانشاه
- حضرت معصومه (ص) کرمانشاه
- بیمارستان یاسوج
- خاتم گنبد
- حکیم جرجانی گلستان
- حضرت رسول (ص) گیلان
- بیمارستان خرم آباد
- نرگس دورود
- رازی چالوس
- شفا بابلسر
- ولی عصر قائم شهر
- حکمت ساری
- بوعلی نکا
- بیمارستان ساوه
- بیمارستان شازند
- بیمارستان امام اراک
- خلیج فارس هرمزگان
- دکتر غرضی ملایر
- آتیه همدان
- شهدای کارگر یزد
همچنین بیمه‌گذاران عزیز می‌توانند برای راهنمایی هرچه بهتر در رابطه با سازمان تامین اجتماعی با کارشناسان بیمه دات کام همراه باشند و سوالات خود را در قسمت نظرات همین بخش بنویسند تا کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگوی آن‌ها باشند.
مزایای بیمه تامین اجتماعی برای کارمندان
- حقوقو بازنشستگی
- برخورداری از هزینه‌های این بیمه برای زمان از کارافتادگی
- تحت پوشش قرار دادن هزینه‌ها توسط بیمه، برای مراسم کفن و دفن
- تحت پوشش قراردادن هزینه‌های درمان
- جبران دستمزد دوران بارداری
- پرداخت کمک هزینه ازدواج
- پرداخت حقوق بیمه بیکاری
جریمه‌های تامین اجتماعی
افردی که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار دارند در صورت رعایت نکردن موارد زیر مشمول جریمه خواهند شد:
- جریمه به علت عدم ارسال لیست کارکنان
- جریمه شدن شخص به علت دیرکرد در پرداخت حق بیمه
انتهای مطلب/آ.ع
