دیگ آبگرم فولادی چیست و چه اجزایی دارد؟

دیگ آبگرم فولادی امروزه یکی از متداول‌ترین تاسیسات گرمایشی است که در صنایع مختلف به خصوص در صنعت ساختمان به کار می‌رود. تامین انرژی گرمایشی در ساختمان‌ها یکی از مهم‌ترین موارد در طراحی تاسیسات ساختمانی است. سیستم حرارت مرکزی به‌صرفه‌ترین و بهترین سیستم ممکن برای تامین حرارت بخش‌های مختلف ساختمان است. رایج‌ترین سیستم حرارت مرکزی که در ساختمان‌هایی با مقیاس‌های متفاوت به کار می‌رود انتقال حرارت به وسیله آبگرم است. موتورخانه امروزه جزء جدا نشدنی ساختمان محسوب می‌شود. دیگ آبگرم در موتورخانه وظیفه تولید حرارت را به عهده دارد. آب گرم تولید شده در موتورخانه با سیستم لوله‌کشی به نقاط مختلف فرستاده می‌شود تا حرارت را در ساختمان توزیع نماید. دیگ آبگرم در دو نوع دیگ آبگرم فولادی و دیگ آبگرم چدنی تولید می‌شود.

اجزای دیگ آبگرم فولادی

دیگ آبگرم فولادی بر خلاف دیگ آبگرم چدنی به صورت یکپارچه در کارخانه تولید می‌شود و برای نصب به محل مورد نظر منتقل می‌شود. دیگ آبگرم از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه به خصوصی را در ساختار آن به عهده دارند.

• پوسته یا بدنه دیگ

بدنه دیگ جزء اصلی ساختار دیگ آبگرم را تشکیل می‌دهد و وظیفه نگهداری آب به عنوان سیال مورد استفاده در ساختار آن را به عهده دارد. در ساخت بدنه دیگ باید درزها به طور کامل بسته شوند و اتصالات به دقت کنترل شوند. بدنه دیگ با توجه به ظرفیت مورد نظر در ابعاد متنوع ساخته می‌شود.

• کوره اصلی

کوره اصلی درون دیگ قرار می‌گیرد و حرارت حاصل از احتراق سوخت از طریق آن به آب درون دیگ منتقل می‌شود. آب در محیط پیرامون کوره اصلی حرارت می‌بیند و در سیستم دیگ آبگرم فولادی جریان می‌یابد.

• کوره فرعی

کوره فرعی در همه سیستم‌ها کاربرد ندارد و در دیگ‌های آبگرم با ظرفیت بالا همچون دیگ‌های سه‌پاس به کار می‌رود.

• لوله‌های دیگ و اتصالات آن

لوله‌های دیگ و اتصالات آن بخشی از ساختار اصلی دیگ را تشکیل می‌دهند. کیفیت این لوله‌ها و اتصالات همچون کیفیت خود دیگ برای بهره‌برداری حداکثری از حرارت درون کوره اهمیت زیادی دارد. جنس لوله ها و اتصالاتی که به کار می‌رود باید مطابق با استانداردهای تعیین شده باشد.

• لوله‌های رفت و برگشت آب

حرارت تولید شده در دیگ آبگرم به وسیله لوله‌هایی به محیط‌های تعیین شده منتقل می‌شود. عایق‌بندی صحیح و رعایت استاندارد در ساخت و جانمایی لوله‌ها اهمیت بسیاری دارد. چرا که کیفیت نامطلوب این تاسیسات می‌تواند حرارت تولید شده در دیگ آبگرم را در طول مسیر و پیش از رسیدن به محل مورد نظر هدر دهد.

• شیر اطمینان دیگ و شیر تخلیه

به دلایل مختلف گاهی هوای اضافی درون سیستم لوله‌کشی ایجاد می‌شود. وجود هوا درون سیستم باعث وارد آمدن فشار به سیستم لوله‌کشی می‌شود. شیر اطمینان یا هواگیری وظیفه تخلیه این هوا را به عهده دارد. شیر اطمینان باید در بالاترین قسمت سیستم تعبیه شود زیرا هوا به دلیل سبک بودن بیشتر در آن نقطه جمع می‌شود. شیر اطمینان باید توان کافی برای تحمل دما و فشار بالا را داشته باشد.

• درب، پایه‌ها و اتصالات دیگ

درب، پایه‌ها و اتصالات مختلف به کار رفته در دیگ آبگرم فولادی باید مطابق استاندارد تولید و نصب شوند. اهمیت این موضوع نه تنها برای افزایش بهره‌وری دستگاه و جلوگیری از هدررفت انرژی بلکه به منظور ایمنی دستگاه است.

• مشعل دیگ

مشعل دیگ یکی از حساس‌ترین اجزای دیگ آبگرم فولادی است که وظیفه تامین سوخت و حرارت کوره را به عهده دارد. سوخت مورد استفاده که معمولا گاز شهری است درون مشعل به احتراق در می‌آید. دیگ‌های آبگرم لوله آبی و لوله آتشی بر مبنای احاطه شدن فضای دیگ با آب و یا شعله آتش تقسیم‌بندی می‌شوند. مبنای تقسیم‌بندی دیگ‌های آبگرم دوپاس، سه‌پاس، کوره برگشتی و چهارپاس نیز بر اساس تعداد دفعات و نحوه انتقال دوباره حرارت کوره به فضای دیگ انجام می‌شود. این سیستم‌ها به دلیل افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف انرژی به کار می‌روند.

انواع دیگ آبگرم فولادی

دیگ آبگرم فولادی بر اساس مکانیزم داخلی آن و یا مجاری عبور دود تعبیه شده در ساختار آن به انواع گوناگونی دارد که در ادامه معرفی کوتاهی از هر کدام از آنها انجام می‌شود. دیگ‌های آبگرم

دیگ آبگرم فولادی لوله آبی

در ساختار دیگ‌های لوله آبی آب درون لوله‌های تعبیه شده درون دیگ جریان می‌یابد و توسط شعله درون دیگ حرارت می‌یابد. در این سیستم شعله‌های آتش مشعل درون دیگ وجود دارد و آب درون لوله‌ها در جریان است. این سیستم کاربرد کمتری نسبت به دیگ آبگرم فولادی لوله آتشی دارد.

دیگ آبگرم فولادی لوله آتشی

در سیستم دیگ آبگرم فولادی محفظه احتراق درون درون دیگ جای می‌گیرد و شعله‌های آتش درون لوله‌ها حرارت خود را در فضای دیگ که با آب احاطه شده است منتقل می‌کنند. این سیستم کاربرد بیشتری دارد و اکثر دیگ های آبگرم با چنین سیستمی تولید می‌شوند.

دیگ آبگرم دوپاس

در دیگ‌های آبگرم فولادی دوپاس گرمای حاصل از احتراق سوخت مشعل بعد از عبور در گذر اول دیگ به انتهای کوره می‌رسد و بعد از آن دوباره وارد گذر دیگری می‌شود تا حرارت خود را به آب درون کوره منتقل کند.

دیگ آبگرم سه‌پاس

دیگ‌های آبگرم فولادی سه‌پاس با داشتن مسیر اضافه‌تری نسبت به دیگ آبگرم دو پاس از بازدهی بیشتری برخوردارند. در دیگ‌های آبگرم سه‌پاس سه مسیر جداگانه برای عبور گازهای حاصل از احتراق سوخت مشعل درون دیگ تعبیه می‌شود. افت فشار در دیگ‌های سه‌پاس به حداقل می‌رسد.

دیگ آبگرم کوره برگشتی

ساختار دیگ آبگرم فولادی کوره برگشتی شباهت‌هایی به دیگ آبگرم دوپاس دارد اما تفاوت‌هایی بین این دو سیستم وجود دارد که بهره‌وری سیستم کوره برگشتی را در نسبت با سیستم دوپاس افزایش می‌دهد. در سیستم دیگ‌های آبگرم کوره برگشتی دود و شعله به دلیل فشار هوایی که فن مشعل به وجود می‌آورد به انتهای کوره دیگ پس زده می‌شود و محدب بودن فرم انتهایی کوره باعث بازگشت مجدد آن و ورود به پاس دوم و در نتیجه انتقال دوباره حرارت به آب درون دیگ می‌شود.

دیگ آبگرم چهارپاس

دیگ آبگرم فولادی چهارپاس با دارا بودن یک مسیر اضافه‌تر از دیگ سه‌پاس راندمان دیگ را به حداکثر ممکن می‌رساند. اما از طرفی این سیستم نیازمند اجرای کوره دیگ با قطر بیشتری است که هزینه ساخت آن را افزایش می‌دهد.