معرفی خودروهای ایرانی که هرگز تولید نشدند

به گزارش تجارت امروز؛ بسیاری از خودروهای ایرانی با اینکه مرحله طراحی را پشت سر گذاشتند اما هرگز به خط تولید نرسیدند.

خودروهای ناموفق ایرانی

در تمام بازارهای جهان، برخی خودروها با بخت و اقبال خوبی روبه‌رو می‌شوند و به فروش و محبوبیت بسیار بالایی می‌رسند اما در طرف مقابل هستند خودروهایی که کیفیت شاید بسیار بیشتری نسبت به رقبای خود داشته باشند، اما به علت سیاست‌های غلط خودروساز در زمان معرفی، قیمت تمام‌شده یا حتی عدم عرضه منظم آن به بازار باعث شده فروش خوبی را تجربه نکنند.

دو قطب خودروسازی ایران یعنی سایپا و ایران‌خودرو سالیان متمادی با حمایت دولت در زمینهٔ وضع تعرفه‌ی گمرکی بالا و ممنوعیت واردات خودرو، به تولید محصولات قدیمی خود ادامه داده و مصرف‌کننده‌ی ایرانی نیز مجبور به خرید و استفاده از آن‌ها بود. خودروسازان داخلی هم که زیر چتر حمایتی دولت احساس امنیت کرده و خریداران را نیز در صف خرید خودروهایشان می‌دیدند، هیچ حرکتی در زمینه‌ی به‌سازی یا تولید محصولات جدید نمی‌کردند. در آن سال‌ها خودروهای قدیمی مانند پیکان، رنو ۵، نیسان پاترول و… هم‌چنان با شکل و ظاهر اولیه تولیدشده و در بازار بی‌رقیب ایران می‌تاختند.

در دههٔ ۸۰ شمسی درهای واردات خودرو باز شد و خودروسازان خصوصی و کوچکی همچون کرمان موتور، زاگرس خودرو، گروه بهمن و… نیز اقدام به مونتاژ محصولات جدید و به‌روزی مانند دوو سی یلو، پروتون ویرا، مزدا ۳۲۳ و… کردند. در نتیجه غول‌های خودروسازی داخلی، رقبای تازه‌نفسی را در مقابل محصولات قدیمی خود دیده و احساس خطر کردند. از سوی دیگر مصرف‌کننده‌ی ایرانی نیز از خودروهای تکراری و قدیمی خسته شده بود.

به همین دلیل خودروسازان اصلی بازار ایران در آن سال‌ها اقدام به به‌سازی محصولات در حال تولید خود یا ساخت محصولات جدید کردند. این روند تا جایی پیش رفت که در دهه‌ی ۸۰ شاهد عرضه‌ی بیشترین تعداد از خودروهای جدید یا فیس لیفت شده از سوی خودروسازان داخلی هستیم. خودروهایی چون پژو پارس (که البته در سال ۱۳۷۹ به بازار آمد)، پراید ۱۴۱ و سمند LX از جمله‌ی همین محصولات جدید هستند.

همه‌ی محصولات به‌ اصطلاح جدید عرضه‌شده در آن سال‌ها موفق نبوده و بسیاری از تلاش‌های خودروسازان داخلی جهت عرضه‌ی محصولات جدید با استقبال سرد خریداران و شکست مواجه شدند. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به خودروهای ناموفق داخلی که چند سالی بیشتر روی خط تولید باقی نماندند.

پردیس / نسخه لوکس سمند برای پولدارها

این خودروی نسبتا خوش چهره قرار بود یکی از مدل های آینده سمند باشد و بعد از این خودروی ملی تولید شود. خودروی پردیس برای طبقه متوسط به بالا در نظر گرفته شده بود.

 

این محصول ایران خودرو در نمایشگاه های بین المللی خودرو به نمایش درآمد و بازدیدکنندگان نیز استقبال خوبی از آن کردند. به همین جهت پیش بینی می شد در صورت تولید، فروش بالایی را تجربه کند. اما با تغییر مدیرعامل ایران خودرو در سال ۱۳۸۱ ورق برگشت و پردیس هرگز به تولید نرسید. تنها چند نمونه از این خودرو تولید شده که در مرکز تحقیقات ایران خودرو قرار دارد.

پیکا / ارزان ترین خودروی ایرانی

قرار بود ارزان ترین خودروی ایرانی باشد. اما انگار پیکا طلسم شده بود و در نهایت به تولید انبوه نرسید. قرار بود این خودرو در اوایل دهه ۸۰ شمسی، حدود ۴ تا ۵ میلیون تومان قیمت داشته باشد و بازار هدفش، اقشار کم درآمد جامعه به شمار می رفت. همچنین قرار بود این خودرو در تیراژ بالای ۲۰۰ هزار دستگاه تولید شود.

ابتدا قرار بود پلت فرم این خودرو توسط فیات تامین شود. اما فیات از دادن پلت فرم سر باز زد. بعد از فیات هم درخواست تامین پلت فرم را نزد پژو بردند و قرار بود پلت فرم ۱۰۶ پژو برای این خودرو مورد استفاده قرار بگیرد. اما در نهایت پژو هم این پلت فرم را در اختیار سازنده قرار نداد و خودروی پیکا هرگز به تولید نرسید.

سورن / حسرت کوپه ایرانی

جای خالی یک خودروی کوپه ایرانی همیشه در بازار خودروهای داخلی حس شده و می شود. ایران خودرو قرار بود خودروی کوپه خود را با نام سورن و با هدف تامین نیاز مشتریان جوان به بازار بفرستد. بعضی های می گویند قرار بوده برای این خودرو موتور ۲۰۰۰ سی سی عرضه شود و عده ای هم صحبت از امکان عرضه موتور توربو برای این خودرو می کنند

متعلقات کابین سورن با سمند یکی بود و از پلت فرم کوتاه شده سمند استفاده می کرد. اما در نهایت تولید سورن کوپه به چند نمونه نمایشی که در حال حاضر در مرکز تحقیقات ایران خودرو قرار دارد ختم شد و نام این خودرو بعد ها برای نسخه فیس لیفت سمند مورد استفاده قرار گرفت.

البته یک خودروی دیگر با نام سمند کوپه هم به نمایش درآمد. سرنوشت این خودرو هم مثل سورن بود و هیچگاه به تولید نرسید.

زوبین / به یاد جوانان

ایده ساخت زوبین ریشه در پیکان جوانان داشت. این خودروی نسبتا اسپرت قرار بود با موتور توربوشارژ و قدرتمند به بازار بیاید. البته طراحی چنین خودرویی روی پلت فرم پژو ۴۰۵ کار سختی بود و این مدل سمند هم همچون دیگر ایده های متوقف شده ایران خودرو، با مشکل نبود پلت فرم روبرو شد. در نهایت با تغییر نگرش ایران خودرو، پروژه تولید این خودرو متوقف شد.

سمند ساحل / اولین و آخرین خودروی کانسپت

از سمند ساحال به عنوان اولین و آخرین خودروی کانسپت ایرانی یاد می کنند. خودروهای کانسپت یا مفهومی هیچگاه به تولید انبوه نمی رسند و تنها خبر از دستاوردهای شرکت خودروساز و سبک جدیدش در طراحی می دهند. بعدها زبان طراحی خودروهای کانسپت در محصولات اصلی شرکت مورد استفاده قرار می گیرد.

 

داستان سمند ساحل نیز از همین قرار است. هیچگاه قرار نبود این خودرو به تولید انبوه برسد. سمند ساحل که بیشتر شبیه یک باگی ساحلی بود، توانمندی های و ایده های آبی پوشان جاده مخصوص را در دهه ۸۰ هجری شمسی نشان می داد.

NP یا نیو پیکان

حمیدرضا کاتوزیان نماینده متنتقد خودروی L۹۰ ، مدیر پروژه np بود. نیو پیکان یکی از جنجالی ترین محصولات ایران خودرو بود که ادعا می شد به کمک مشاوران ایتالیایی طراحی شده است. بخش هایی از بدنه شباهت فراوانی با پژو ۲۰۶ داشت. چرا که از پلت فرم ۲۰۶ برای این خودرو استفاده شده بود.

البته با مطرح شدن گزینه ای به نام تندر۹۰، ایران خودرویی ها بخیال این خودرو شدند. اما نیو پیکان بعدها سرآغاز خودروهایی از جمله پژو ۲۰۶ صندوق دار و رانا شد.

همچنین عکس هایی از پیکان فیس لیفت در ایران خودرو نیز منتشر شده بود. البته با توقف تولید پیکان، این خودرو هرگز به تولید نرسید.

سمند شهری / اسمارت ایرانی

ایده ساخت خودرویی کوچک و شهری در قد و قواره های اسمارت، باعث پیدایش خودرویی با عنوان سمند شهری شد. این هاچ بک کوچک چند باری در نمایشگاه ها به نمایش درآمد، اما در نهایت به دلیل بازار محدود و عدم وجود بستر مناسب، هیچگاه به تولید نرسید.

آنا / ایده اولین رودستر ایرانی

خودروی آنا قرار بود اولین رودستر ایرانی باشد. شرکت رنوس خودرو در اوایل دهه ۸۰ شمسی تصمیم به تولید خودرو در ۲ مدل مختلف گرفته بود. آنا در حقیقت نمونه مونتاژ شده یک خودروی کیت انگلیسی با نام quantum H۴ بود. اما رنوس خودرو هیچگاه نتوانست مجوزهای لازم برای تولید خودروی آنا را از نهادهای مربوط کسب کند.

سمند شاسی بلند

ایران خودرو چندی پیش در جمع خبرنگاران با اشاره به برنامه های این گروه صنعتی داخلی گفت: گروه صنعتی ایران خودرو برای حفظ و توسعه سهم بازار و پاسخ گویی به نیاز مشتریان تولید و معرفی تندر ۹۰ اتوماتیک، رانای لوکس، دنا، یک خودروی شاسی بلند،‌ وانت تندر ۹۰، وانت نیمه سنگین و خودروی سورن با موتور توربوشارژ را در برنامه سال ۹۲ دارد.

 

نجم الدین همچنین مهم‌ترین برنامه ها و اهداف استراتژی‌های کلان شرکت را بعد از سال تولید و معرفی محصولات تازه از جمله خودروی سدان خانوادگی تازه، مدل سال سمند LX،‌ ارایه و تولید وانت های سمند و PU۱‌ در سال ، ارایه رانا با موتور دیزل در سال ، ‌ارایه و تولید اولین محصول از پلاتفرم های خانوادگی ایران خودرو در سال و ارایه و تولید اولین محصول از پلاتفرم های کوچک ایران خودرو در سال ۱۳۹۵عنوان کرد.

بنابه اطلاعات بدست آمده هم اکنون طراحی ماشین مدل SUV (شاسی بلندی) در ایران خودرو در دست اقدام است که مشخصات فنی آن برگرفته از موتور و سیستم انتقال قدرت سمند خواهد بود.

به نظر می رسد رویه شرکت خودروسازی چری چین در تولید خودرو شاسی بلند ام وی ام x۵۵ برپایه موتور خودرو ام وی ام ۵۳۰ تکرار شود تا موتور سمند که متخصصان داخلی توانایی ساخت و تهیه قطعات آن را پیدا کرده اند، با نصب بر روی یک پلتفرم SUV ، اولین خودرو شاسی بلند با استفاده از تخصص و توان داخلی تولید می گردد.

سپند ۲ پارس‌خودرو

تولید رنو ۵ در شرکت سایپا از سال ۱۳۵۵ آغاز و در سال ۱۳۷۲ متوقف شد؛ اما پس از چند سال و به دلیل نبود خودرویی ارزان‌قیمت در بازار، سایپا خط تولید رنو ۵ را به پارس‌خودرو منتقل کرده و در سال ۱۳۷۶، رنو ۵ کاملاً ایرانی با نام سپند عرضه شد. سپند در ظاهر هیچ تفاوتی با رنو ۵ نداشت اما به دلیل مشکلات کیفی نتوانست فروش چندان بالایی کسب کند.

سپس پارس‌خودرو در سال ۱۳۷۸ نمونه‌ای جدید از سپند را با نام سپند ۲ تولید کرد که تغییراتی در چراغ‌ها، جلوپنجره و سپرهای آن ایجاد شده بود. چندی بعد نسخه‌ی اسپرت سپند نیز با نام سپند جوانان به بازار عرضه شد؛ اما این محصولات جدید هم با استقبال روبرو نشده و سرانجام در حالی‌ که پی‌کی  (PK) به‌ عنوان جایگزین سپند به بازار آمده بود، تولید سپند در سال ۱۳۸۲ متوقف شد.

سایپا سفری

در سال ۱۳۷۹ سایپا تصمیم گرفت نسخه‌ی استیشنی از پرفروش‌ترین محصول خود یعنی پراید را تولید کند. پراید استیشن که سفری نام‌ گرفته بود، اولین تغییر ایجادشده روی پراید به شمار می‌رفت. پراید سفری در قسمت جلو کاملاً مشابه پراید معمولی بود و فقط در قسمت عقب از چراغ‌های جدیدی بهره می‌برد؛ اما با وجود تبلیغات رسانه‌ای گسترده برای این خودرو و همین‌طور برخورداری از صندوق بار جادار، به دلیل کم طرفدار بودن خودروهای استیشن در ایران، پراید سفری با استقبال سردی مواجه شده و تولید آن چند سال بعد و پس از ساخت تعداد اندکی متوقف شد.

سایپا کاروان

در اوایل دهه‌ی ۸۰ سایپا تصمیم به ساخت خودروی ون با قیمت مناسب گرفت؛ زیرا در این بخش از بازار خودرویی با قیمت مناسب وجود نداشت. ون سایپا، کاروان نام داشت و روی شاسی زامیاد ۲۴ یا همان نیسان وانت جونیور ساخته‌ شده بود. موتور این ون نیز همان پیشرانه‌ی Z۲۴ متعلق به نیسان پاترول بود که با ۲۴۰۰ سی‌سی حجم، ۱۰۵ اسب بخار قدرت و ۱۹۰ نیوتن‌‌متر گشتاور تولید می‌کرد.

علاوه بر این، چراغ‌های جلوی کاروان متعلق به میتسوبیشی لنسر بوده و بسیاری از قطعات آن نیز از پراید قرض گرفته‌ شده بود. کاروان که اولین ون ساخت ایران به شمار می‌رفت، مجهز به سه ردیف صندلی بوده و ظرفیت حمل ۷ نفر را داشت. با این‌ حال به دلایلی چون کیفیت ساخت پایین و امکانات رفاهی کم، کاروان به فروش چندانی دست نیافت و پس از چندی با خط تولید خداحافظی کرد.

نیسان سرانزا

در اوایل دهه‌ی ۸۰ پارس‌خودرو اقدام به مونتاژ خودروهای ساخت نیسان با نام‌های رونیز و پیکاپ کرد. رونیز یک شاسی‌بلند با قابلیت‌های آفرود مناسب بود و پیکاپ نیز وانتی بود که در دو نوع تک و دو کابین عرضه می‌شد.

به دلیل نبود خودروی شاسی‌بلند با قیمت مناسب در آن سال‌ها و همچنین اختلاف قیمت زیاد پیکاپ با رونیز، بسیاری از افراد اقدام به نصب اتاق روی قسمت بار نسخه‌ی دو کابین نیسان پیکاپ کرده و آن را تا حدودی شبیه به مدل‌های شاسی‌بلند می‌کردند. به همین دلیل پارس‌خودرو تصمیم به عرضه‌ی یک شاسی‌بلند سه ردیفه بر اساس نیسان پیکاپ گرفت. این خودرو سرانزا نام گرفت و در سال ۱۳۸۲ به بازار آمد؛ اما به دلیل کیفیت ساخت پایین و ضعف پیشرانه جهت حمل ۷ سرنشین با استقبال بسیار ضعیفی روبرو شده و از خط تولید کنار گذاشته شد.

کیا ریو سایپا

کیا ریو یک سدان شهری جمع‌وجور است که از سال ۱۳۸۴ در سبد محصولات شرکت سایپا قرار گرفت. نسل اول این سدان دوست‌داشتنی که براساس پلتفرم فورد فستیوا (Festiva) طراحی و تولید شده بود، اولین بار در سال ۲۰۰۰ و به عنوان جایگزین مناسب برای پراید در بازار کره جنوبی عرضه شد.

کیا ریو پس از فروش موفق در سال ۲۰۰۲ تحت فیس‌لیفت قرار گرفت و تغییرات مثبتی را تجربه کرد. نمونه‌‌ای از کیا ریو که در سال ۱۳۸۴ به بازار داخلی عرضه شد، در واقع نمونه فیس‌لیفت نسل اول این خودرو محسوب می‌شود که تنها تا سال ۱۳۹۰ روی خط تولید شرکت سایپا قرار داشت. در سال ۱۳۹۰ پس از مخالفت شرکت کیا با نصب ایربگ روی این خودرو، تولید آن برای همیشه در بازار ایران خاتمه یافت.

پژو ۴۰۵ GLI

پس از ورود پژو ۴۰۵ به بازار ایران، این خودرو به یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین خودروهای ایران تبدیل شد. همین امر موجب شد که ایران‌خودرو محصولات دیگری چون پژو RD و پژو پارس را بر اساس آن تولید کند. این شرکت در سال ۱۳۸۳ نسخه‌ای ارزان‌قیمت از پژو ۴۰۵ GLX را با نام GLI به بازار عرضه کرد. ایران‌خودرو سعی کرده بود با حذف تعدادی از تجهیزات ۴۰۵، قیمت آن را کاهش داده تا قشر کم‌درآمد جامعه را به آن جلب کند.

در پژو ۴۰۵ GLI تجهیزاتی چون شیشه‌های برقی جلو، آینه‌های جانبی برقی، ریموت کنترل، رنگ‌های متالیک و… حذف‌ شده بود و با قیمت ۱۰ میلیون تومان به فروش می‌رسید که حدود ۲ میلیون تومان کمتر از ۴۰۵ GLX بود؛ اما خریداران همان ۴۰۵ GLX را بر نسخهٔ ارزان‌سازی شده ترجیح دادند و به همین دلیل حدود یک سال بعد تولید پژو ۴۰۵ GLI متوقف شد.

پژو روآ

پژو روآ خودرویی سواری از محصولات شرکت ایران خودرو است. این خودرو بهینه‌سازی شده‌ی پژو آردی، محصول پیشین ایران خودرو بود. ایران خودرو در سال ۱۳۸۵ تولید و عرضه برند به اصطلاح بهبودیافته‌ پژو آردی را تحت عنوان روآ (ROA) با پیشرانه OHV یا همان پیشرانه بهبودیافته‌ی پیکان آغاز کرد. تولید روآ در نیمهٔ سال ۱۳۸۸ متوقف و روآ سال با پیشرانه پایه گازسوز OHVG جایگزین آن شد.

پژو روآ از همان روزهای نخست برای قشر متوسط جامعه در نظر گرفته شده بود. نیروی محرکه این خودرو پیشرانه پیکان با بهینه‌سازی فنی است. پس از سال ۱۳۸۸ طرح پژو ۴۰۵ معمولی به روآ سال نیز اختصاص یافت که دارای رخ و چهره کامل پژو ۴۰۵ بود و تنها وجه تمایز آن با ۴۰۵ استفاده از سپرهای تک رنگ مشکی برای جلو و عقب بود.

تولید پژو روآ در ایران خودرو به خاطر مصرف بالای سوخت، مسائل زیست‌ محیطی، ضعف شتاب اولیه پیشرانه و تولید خودرو های جدید متوقف شد. هم‌اکنون مدل وانت روآ با همان پیشرانه بدون توجه به مسائل زیست محیطی و آلایندگی با نام آریسان تولید می‌شود.

سیتروئن زانتیا ۲

در این فهرست باز هم به شاهکار دیگری از سایپا می‌رسیم. این بار طراحان سایپا زانتیای بخت‌برگشته را به اتاق جراحی برده و آن را مورد فیس لیفت قرار دادند. محصول جراحی‌شده در سال ۱۳۸۷ با نام زانتیا ۲ به بازار آمد. در قسمت جلوی خودرو جلوپنجره و سپر تغییر کرده و چراغ‌ها نیز با الهام از رنو مگان طراحی‌ شده بودند؛ اما در عقب تغییر چندانی ایجاد نشده و فقط قسمت وسط زه روی سپر حذف‌ شده بود. به دلیل طراحی ناهماهنگ، مردم نیز از این زانتیای بدترکیب استقبال نکرده و چندی بعد تولید آن خاتمه یافت.

سمند EL

سمند به‌عنوان اولین خودرو با برند ملی در سال ۱۳۸۰ به بازار آمد و از امکانات مناسبی در زمان خود بهره می‌برد. چندی بعد این خودرو فیس لیفت شده و با نام LX عرضه شد؛ اما ایران‌خودرو در همان سال‌ها تولید نسخه‌ای از سمند را بانام EL و با همان ظاهر سمند اولیه آغاز کرد. در سمند EL که در ابتدا فقط برای استفاده به‌ عنوان تاکسی تولید شده بود، بسیاری از تجهیزات خودرو حذف‌ شدند.

در سال ۱۳۸۸ ایران‌خودرو تصمیم گرفت سمند EL را به‌عنوان نسخه‌ای ارزان‌قیمت از سمند برای عموم مردم نیز به بازار عرضه کند. این خودرو امکانات کمتری نسبت به سمند LX داشت و با قیمت ۱۳ میلیون تومان عرضه شد؛ اما این خودرو نتوانست نظر خریداران را به خود جلب کند. به همین دلیل چندی بعد تولید سمند EL متوقف‌ شده و سمند SE با ظاهری جدید به‌ عنوان جایگزین آن به بازار آمد.

زامیاد شوکا

شرکت زامیاد که حدود ۴ دهه تولید وانت جونیور را بدون تغییر چندانی ادامه داده بود، در اواسط دهه‌ی ۸۰ تصمیم به ساخت نسخه‌ای جدید بر اساس این وانت گرفت. برای این کار زامیاد از اتاق یکی از وانت‌های تولیدی شرکت چینی Foday بهره برد و آن را روی شاسی جونیور نصب کرد. این وانت جدید شوکا نام‌ گرفته و با قیمت و تجهیزات بیشتری به بازار عرضه شد. ولی با وجود برخی تغییرات مثبت، خریداران از شوکا استقبال چندانی نکرده و تولید این وانت به پایان رسید.

انتهای مطلب/م.ع