به گزارش تجارت امروز؛ انقلاب فرهنگی با دانشجویان آغاز شد که ابتدا تعطیل رسمی در دانشگاه اعلام کردند. امام بزرگ در این راه پشتوانه و راهنمای بزرگی بودند، که در اینجا به آن می پردازیم.
جنبش انقلاب فرهنگی
دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۹ بعد از پایان یافتن مهلت سه روزه شورای انقلاب برای پایان آشوب‌ها در دانشگاههای کشور، امام خمینی (ره) در سخنانی بر لزوم تغییر آهنگ حرکت دانشگاه‌ها تأکید کردند و شورای انقلاب مصوبه‌ای را ابلاغ کرد که به موجب آن با پایان ترم تحصیلی در نیمه خرداد، دانشگاه‌ها به منظور تحقق اهداف آنچه انقلاب فرهنگی خوانده می‌شد، به طور موقت تعطیل شد.
در خرداد ماه همان سال و بعد از پایان ترم تحصیلی جاری دانشگاه‌ها، امام (ره) شورایی را با این شرح وظایف تشکیل دادند: «ستادی تشکیل دهند و از افراد صاحبنظر متعهد، از بین استادان مسلمان و کارکنان متعهد با ایمان و دیگر قشرهای تحصیلکرده، متعهد و مؤمن به جمهوری اسلامی دعوت نمایند تا شورایی تشکیل دهند.
و برای برنامه‌ریزی رشته‌های مختلف و خط مشی فرهنگی آینده دانشگاه‌ها، براساس فرهنگ اسلامی و انتخاب و آماده‌سازی استادان شایسته، متعهد و آگاه و دیگر امور مربوط به انقلاب آموزشی اسلامی اقدام نمایند.» این ستاد بعدا با مصوبه مجلس شورای اسلامی به نام شورای عالی انقلاب فرهنگی خوانده شد و مأموریت یافت به عنوان یک شورای بالادستی، هدایت و مدیریت بخش‌های مختلف حکمرانی را در جهت اهداف فرهنگی انقلاب به دست بگیرد.
تنش در سخنرانی تبریز و آغاز انقلاب فرهنگی
هر چند سخنرانی امام در اول اردیبهشت ماه ۱۳۵۹ نقشی کلیدی در شتاب گرفتن روند انقلاب فرهنگی داشت اما این ماجرا از چند روز قبل آغاز شده بود.
۲۶ فروردین سال ۵۹ بود حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی عضو وقت شورای انقلاب، برای ایراد چند سخنرانی به تبریز رفت و در سالن دانشکده پزشکی دانشگاه تبریز به سخنرانی پرداخت، پس از پایان سخنرانی قرار شد وی جلوی ساختمان مرکزی دانشگاه به پرسش های دانشجویان پاسخ دهد ولی اجتماع دانشجویان به تشنج کشیده شد و هاشمی رفسنجانی به دلیل آشفته شدن جلسه، بدون شرکت در جلسه سخنرانی بعدی دانشگاه تبریز را ترک کرد.
در پی وقوع این حادثه دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در تبریز به ساختمان مرکزی دانشگاه رفتند و مسئولان و کارکنان ساختمان مرکزی را بیرون کرده و آنجا را به تصرف خود درآوردند. دانشجویان اعلام کردند تا زمانی که انقلاب فرهنگی انجام نشود و پاکسازی در سطوح دانشجویی، اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه صورت نگیرد ساختمان مرکزی را ترک نمی کنند. این حادثه با استقبال فراوان دولت و گروه های دانشجویی روبرو شد.
در همین روزها اعلام تعطیلی دانشگاه ها با موافقت ها و مخالفت های فراوانی مواجه شد. از جمله ۲۷ فروردین سال ۵۹ درگیری هایی بین مدافعان و مخالفان تعطیلی دانشگاه ها در دانشگاه پلی تکنیک (امیرکبیر) رخ داد. در همین حال دکتر حسن حبیبی، وزیر وقت فرهنگ و آموزش عالی اعلام کرد که دانشگاه ها باید تا آخر سال به کار خود ادامه دهند و پس از آن اگر کاری لازم باشد انجام خواهد شد.
با وجود این جو تنش و التهاب همچنان در دانشگاه ها بالا بود، به طوری که شورای انقلاب طی اطلاعیه ای در خصوص وقایع دانشگاه ها اعلام کرد کسانی که دلشان برای انقلاب اسلامی نمی تپد و درک دیگری از دانشگاه دارند با ایجاد بحران در امور دانشگاهی و تبدیل آن به ستاد عملیات سیاسی تفرقه آور مانع دگرگونی بنیادی دانشگاهی شده اند و باعث نارضایتی همه علاقه مندان به تعلیمات عالیه متعهد گردیده اند.
ابوالحسن بنی صدر، رئیس جمهور وقت نیز در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری پارس در خصوص تغییر نظام آموزشی اظهار داشت: اصل قضیه که نظام آموزشی باید تغییر کند مساله قابل تردیدی نیست. خود من سال ها در مورد آن فکر کرده ام و بررسی هایی انجام داده ام، اما اینکه این موقع را باید انتخاب کرد یک مساله دیگر است.
در پی بالا گرفتن فضای تشنج، بسیاری از دانشگاه های کشور با اوج گرفتن درخواست انجام انقلاب فرهنگی در روز ۲۹ فروردین سال ۵۹ تصرف شد. اشغال دانشگاه مشهد و دانشگاه شیراز توسط برخی از دانشجویان و گروه هایی از مردم، اشغال دانشکده علوم بانکی که با زد و خوردهای فراوان و چندین مضروب صورت پذیرفت و نیز زد و خوردهای وسیع در دانشگاه تربیت معلم تهران از حوادث مهم زمینه ساز انقلاب فرهنگی بود.
تحرکات و درگیری در موسسات مختلف آموزش عالی از جمله مدرسه عالی بیمه، مدرسه عالی متحدین (دانشکده دختران)، موسسه آموزش عالی تکنولوژی انقلاب، موسسه هنرهای تزئینی، دانشکده پزشکی فیروزگر، مدرسه عالی کامپیوتر، تصرف مدرسه عالی اراک، اشغال دانشکده کشاورزی زنجان، تصرف دانشگاه کرمان و حوادث دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی بابلسر شرایطی را فراهم آورد که منجر به صدور اعلامیه دوم شورای انقلاب شد. دانشجویان و مردمی که دست به تصرف دانشگاه ها زده بودند خواستار «تصفیه و پاکسازی عناصر ناباب» در محیط آموزشی دانشگاه ها شدند.
دانشگاه ها باید تعطیل می‌شدند؟
شاید کسانی که فضای سیاسی سال‌های ابتدای انقلاب را درک نکرده باشند، از تعطیل شدن چندساله دانشگاه‌ها در ابتدای انقلاب و با شروع انقلاب فرهنگی انتقاد کنند. واقعیت این است که جمهوری اسلامی از ابتدا به دنبال این نبود که تغییر در وضعیت و شرایط فعالیت دانشگاه‌ها را با تعطیل کردن امر دانش و دانشجویی همراه کند اما نیروهای سیاسی چنان در دل دانشگاه‌ها لانه کرده بودند که راه را برای هرگونه تغییری، بسته بودند.
گروه‌های سیاسی و احزاب و دسته‌هایی با مسلک‌های گوناگون با استفاده از آزادی‌هایی که انقلاب اسلامی‌برای مردم به همراه آورده بود، با ایجاد نیروهای عملیاتی و شبه‌نظامی، محیط دانشگاه را از محلی برای تحصیل و دانش‌اندوزی به محلی برای یارکشی سیاسی تبدیل کرده بودند.
اگر اخبار آن روزهای دانشگاههای کشور در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا پایان فروردین ۱۳۵۹ را بخوانید، مشاهده می‌کنید جوانان مردم برای رفتن به دانشگاه ، امنیت جانی هم نداشته‌اند.کافی است بدانید فقط درگیری‌های دو روز پایانی فروردین ۱۳۵۹ در دو دانشگاه مشهد و شیراز بیش از ۶۵۰ مجروح برجای گذاشته بود و در درگیری‌های سه روز منتهی به ابلاغ مصوبه شورای انقلاب حدود ۴۰ دانشجو در دانشگاههای سراسر کشور کشته شده بودند.
در چنین شرایطی چاره‌ای جز این نبود که دانشگاه‌ها به صورت موقت تعطیل شوند چرا که وجود گروه‌های سیاسی تندرو و ضد انقلاب، بخصوص سازمان‌های چریک‌های فدایی خلق و مجاهدین خلق ایران در داخل دانشگاه‌ها و ایجاد پایگاه‌هایی با حمایت برخی استادان چپگرای دانشگاه‌ها و مطبوعات وابسته به این طیف، عملاً راه را بر فعالیت عادی دانشگاه‌ها بسته بود، چه برسد به تغییراتی که قرار بود آرام آرام در بستر تحولات انقلابی جامعه ایران شکل بگیرد.
فعالیت ستاد انقلاب فرهنگی
- تربیت استاد و گزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه‌ها،
- گزینش دانشجو،
- اسلامی کردن جو دانشگاه‌ها و تغییر برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌ها، به صورتی که محصول کار آنها در خدمت مردم قرار گیرد.
مهمترین دستاورد انقلاب فرهنگی
مهمترین دستاورد انقلاب فرهنگی ، تشکیل مدرسه تربیت مدرس بود. این مدرسه در سال ۱۳۶۰ با هدف تربیت اعضای هیات علمی و محققان و پژوهشگران متعهد به انقلاب اسلامی در رشته های علمی مورد نیاز دانشگاههای کشور تشکیل شد که بعدها به دانشگاه تربیت مدرس تغییر نام یافت.
این دانشگاه هم اکنون با هفت دانشکده علوم انسانی ، علوم پایه ، علوم پزشکی ، فنی مهندسی ، علوم کشاورزی ، منابع طبیعی و علوم دریایی ، و هنر در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می پذیرد.
انتهای مطلب/آ.ع
